Փաստ ինֆո

Հայաստանում արձանագրվում է միջազգային չափորոշչին համապատասխանող միջին կյանքի տևողություն և տարեցտարի նվազող մանկական ու մայրական մահացություն։  ՀՀ առողջապահության նախարարության պաշտոնական կայքէջի փոխանցմամբ,  այս մասին հայտարարել է ՀՀ առողջապահության նախարար Արմեն Մուրադյանը ՝ հուլիսի 2-4-ը Երևանում անցկացված  Հայաստանի 4-րդ Միջազգային բժշկական համագումարի ամփոփիչ նիստում:

Այսպես, ըստ նախարարի,  կանխարգելիչ պատվաստումների 92 տոկոս ծածկույթի արդյունքում մահացության կառուցվածքում վարակիչ հիվանդությունների մասնաբաժինը կազմում է ընդամենը 0.9%։  2015թ. հունվարի 1-ից մեկնարկել է  «Stent for live»   ծրագիրը, որը  հասանելի  է աշխարհի զարգացած երկրներին։ Սրտի անհետաձգելի  վիրահատության այս ծրագիրը մատչելիության ապահովման   հիանալի օրինակ է։

«Մեզ համար դեռևս մտահոգիչ շատ հարցեր կան»,- նշել է  նախարարն`   ընդգծելով, որ   միայն  հիվանդանոցաշինությամբ և բժշկական օգնության որակի բարելավումով համակարգն այսօր ի վիճակի  չէ հաղթահարելու  ծառացած բոլոր մարտահրավերները։

Կարևորելով  հանրային առողջապահությունը, նախարարը միաժամանակ նկատել է, որ  զարգացած բոլոր երկրները նախընտրել են կանխարգելման, վաղ հայտնաբերման ճանապարհը։

«Երբ մենք այդ շրջադարձը կատարեցինք և հանրային առողջապահության ոլորտում փորձում ենք իրականացնել կանխագելիչ բազմաթիվ ծրագեր, ի հայտ են գալիս լրջագույն խնդիրներ` հիմնականում կապված կրթական  մակարդակի և հանրային կարծիք ձևավորելու հետ»,-   ասել նախարարը`  շեշտելով, որ խոսքը  անկյունաքարային նշանակություն ունեցող, հանրային առողջապահությունն ապահովող ծրագրերի մասին է, որոնց   ջատագովն է  նախարարությունը։ Թիրախը ոչ վարակիչ մի խումբ հիվանդությունների դեմ պայքարն է, որի բեռը չի կարելի թերագնահատել։

Հայաստանում, ինչպես և ողջ աշխահում, ընդհանուր մահացության 80%-ը պայմանավորված է  առավել  տարածված ոչ վարակիչ 3 հիվանդությունով՝ սրտանոթային հիվանդություններ, չարորակ նորագոյացություններ և շաքարային դիաբետ։ Այս հիվանդությունները  կարծես թե ժամանակակից տեխնոլոգիաներով ու դեղորայքով բուժվում են, բայց օրեցօր շատացող առողջապահական, սոցիալական այս բեռը ստիպում է ևս մեկ անգամ անդրադառնալ դրանց կանխարգելմանը։  «Հանրային առոջապահության մասնագետը չի կարող դրվագային վերլուծություններ և լուծումներ տալ»,-  հավելել է  նախարարը։

Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, նշել է նախարարը, որ հանրային առողջության ապահովման գործում գլխավոր դերակատարը սնունդն է։

«Եզակի մարդիկ, ովքեր հստակ պատկերացնում են այդ խնդիրները և տեսնում դրանց վտանգները, հաճախ հանդիպում են հակադարձման»,- ասել է  Արմեն Մուրադյանը` կարևորելով Հայաստանի և Սփյուռքի բժիշկների համագործակցության արդյունավետությունը նաև այս ոլորտում։

Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի հետ համագումարի մասնակիցների հանդիպմանը հիվանդությունների կանխարգելումից զատ կարևորվել է նաև ամենօրյա հիվանդանոցային պատշաճ բուժման ապահովումը։

Միայն անցած տարի հիվանդանոցային բուժում է ստացել մոտ 30 հազար քաղաքացի։

Նախարարը տեղեկացրել է, որ  Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արա Բաբլոյանի հետ համատեղ ջանքերի շնորհիվ խորհրդարանում  առաջին ընթերցմամբ  հաստատվել է  մի օրինագիծ, համաձայն որի այսուհետև Հայաստանում գործելու են շարունակական բժշկական զարգացման գործընթացը  և կրեդիտային համակարգը՝   օրենքով է սահմանվելու բժշկական օգնության որակը,  օրենքի ուժով են պաշտպանված լինելու բժիշկը և հիվանդը։ Բժիշկն այլևս ստիպված չի լինելու իր կարեկցանքով ու հոգատարությամբ  ծածկելու  առկա բացերը։

«Սա է լինելու հետագայում հիվանդանոցային բուժօգնությունը զարգացնելու ամենալավ և ամենաամուր երաշխիքը»: Նախարարը նաև  անդրադարձել է   մանկական և մայրական մահացության ցուցանիշների առավել իջեցման ուղղությամբ տարվող  աշխատանքներին։  Նա ընդգծել է, որ նախարարությունում քննարկվում են ոչ միայն մայրական մահացության, այլև կրիտիկական բոլոր այն դեպքերը, որոնք, բարեբախտաբար, մահվան ելքով չեն ավարտվել։   «Դրա շնորհիվ է, որ այսօր տարածաշրջանում առավել բարվոք ցուցանիշներ ունենք։ Բազմաթիվ ծրագրերի, սկրինինգների շնորհիվ վերջին 10 տարում մանկական մահացությունը մեզանում նվազել է 70 տոկոսով»,- նշել է  Արմեն Մուրադյանը՝  ներկայացնելով  նաև 2015թ. հունվարի 1-ից Հայաստանում ոչ վարակիչ հիվանդությունների կանխարգելմանն ու վաղ հայտնաբերմանն ուղղված սկրինինգային ծրագրերը, որոնց շրջանակում իրականացվել է մոտ 240 հազար հետազոտություն։

Նախարարը ներկայացրել է նաև հունվարի 1-ից ներդրված  կանխարգելիչ բժշկական հետազոտությունների, այսպես կոչված` «CHECK-UP» ծրագրի մասին, որն իրականացվում է սոցիալական փաթեթից օգտվողների համար։  «Պետական ծառայողների, ուսուցիչների և սոցիալական փաթեթից օգտվող որոշակի այլ խմբերի համար  նախապայման ենք դարձրել տարին մեկ անգամ կանխարգելիչ զննություն անցնելը»,- տեղեկացրել է  նախարարը` ընդգծելով, որ դա համահունչ է բնակչությանն առողջ պահելու  գաղափարախոսությանը։ Այս գործընթացներում Արմեն Մուրադյանը կաևորել է միջազգային մոտեցումների ապահովումը։

«Հայաստանն իր բժշկական և բժշկագիտական ներուժով ի զորու է առկա մատահրավերներն ընդունելու և իրականացնելու բազմաթիվ ծրագրեր։ Իսկ կրթական ծրագրերը մշտապես յուրաքանչյուր բժշկի կյանքում լինում են հիմնարար։ Այսօր շեշտում ենք, որ այս համագործակցության կարևորագույն բաղադրիչը կրթականն է»,- նշել  է   նախարարը:   Արմեն Մուրադյանը վստահություն է հայտնել, որ Հայաստան-Սփյուռք համագործությունն այսուհետ առավել շոշափելի արդյունքներ կունենա` նպաստելով հայ ժողովրդի առողջության ապահովմանը։

Հայաստանի 4-րդ Միջազգային բժշկական համագումարն անդրադարձել  է ընդհանուր բժշկության, վիրաբուժության, ատամնաբուժության, բուժքույրական, առողջապահական կրթական, էթիկայի, այլընտրանքային բժշկության ոլորտներում արձանագրված ձեռքբերումներին, քննարկել   մեր օրերում առողջապահության ոլոտի առջև ծառացած հիմնախնդիրներն ու դրանց լուծման ուղիները:

Համագումարին մասնակցել են Հայաստանից և արտերկրից` Արգենտինայից, Ավստրալիայից, Բելգիայից, Կանադայից, Ֆրանսիայից, Գերմանիայից, Նորվեգիայից, Ռուսաստանից, Թուրքիայից, Անգլիայից, ԱՄՆ-ից, Իրանից, ԼՂՀ-ից գրանցված 470 մասնակից, իսկ սատելիտային սիմպոզիումները հասանելի էին 1500-2000 մասնագետների համար: