Փաստ ինֆո

Քրեական վարույթների շրջանակում պրակտիկայում որոշակի խնդիրներ կան  քննչական մարմնի, դատախազության և պետական այլ մարմինների կողմից անմեղության կանխավարկածի սկզբունքը պահպանելու հետ կապված: «Փաստինֆո»-ի լրագրողի հետ զրույցում նշեց  փաստաբան Երեմ Սարգսյանը՝ հավելելով, որ «երբեմն նույնիսկ դատավորների կողմից ենք հանդիպում նման ոչ պրոֆեսիոնալ մոտեցումների»: 

Օրինակ՝  բժիշկների դեմ գործով  դատական նիստի ժամանակ դատավորը կարող է վկային հարց տալ՝   «եթե բժիշկն ամեն ինչ ճիշտ արեց,  ինչի՞ մահացավ»:  Արդեն իսկ  այդ ձևակերպումն ինքնին անթույլատրելի է, գտնում է փաստաբանը: Ե.Սարգսյանն ընդգծեց, որ գուցե   կոնտեքստից կտրված այդ միտքը այլ անձանց այդքան էլ անմեղության կանխավարկածի սկզբունքի խախտում չթվա, բայց ակնհայտորեն դատավորի մոտ միանշանակ ձևավորված է  բացարձակ դիրքորոշում   և հարցադրումն  էլ   այդ եղանակով է:    «Բա  հիվանդանոցում մահացել է, մեղավոր մարդ չկա՞»  հարցադրումն ինքնին, փաստաբանի համոզմամբ,  անմեղության կանխավարկածի սկզբունքի խախտման դրսևորում է, քանի որ  եթե անձը հիվանդանոցում է մահացել, դա դեռևս չի նշանակում,  որ ինչ-որ մեկը մեղավոր է դրանում: «Դատավորի հարցադրումների  ուղղվածությունը դեպի մեղավորություն է տանում»,- նշեց Ե.Սարգսյանը:

Որպես ավելի տիպիկ օրինակներ փաստաբան հիշատակեց մեղադրանքի կողմի թույլ տված  անմեղության կանխավարկածի սկզբունքների խախտումները, երբ կոնկրետ հանցագործության դեպքի  վերաբերյալ, որով կայացված դատավճիռը  դեռևս չի մտել  օրինական ուժի  մեջ,  հեռուստատեսային հաղորդման մեջ  մեղադրողը միանշանակ համոզմունք է հայտնում, որ դատավճռով մեղավոր ճանաչված անձը մեղավոր է,  բավական չէ, որ մեղավոր է, նույնիսկ  կազմակերպչի պիտակ է կպցնում այն դեպքում, որ անգամ դատավճռում նման ձևակերպումներ չկան: Այդ դիրքորոշումները հրապարակայնացվում են   և  դրվում պաշտոնական կայքէջում, ինչը բացարձակ անթույլատրելի է:  Երեմ Սարգսյանն ընդգծեց, որ ընդդիմախոսներն ասում են, որ դատախազն ի պաշտոնե պարտավոր է մեղադրել՝ եթե ինքը համոզմունք չունենար, որ մեղավոր է, մեղադրական եզրակացություն չէր հաստատի: «Համոզմունքը դեռևս միանշանակ չէ, ինքը պարտավոր է վերապահումներով խոսել, որ ձեռք բերված ապացույցները հիմք են տալիս ենթադրելու կամ կասկածելու, որ այս անձի կողմից է կատարվել հանցագործությունը: Միանշանակ ու հաստատապես, որ անձը կատարել է հանցագործություն, կարող է ասել միայն դատարանը՝ օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

Ի պատասխան մեր հարցի, Երեմը Սարգսյանը նշեց, որ անմեղության կանխավարկածի սկզբունքը պետք է կիրառվի նաև վարչական ու կարգապահական վարույթների շրջանակում՝  որոշակիորեն  համադրելով անմեղության կանխավարկածի սկզբունքը վարչական ու կարգապահական վարույթների առանձնահատկությունների հետ:

Ի՞նչ է ընդհանուր առմամբ ասում անմեղության կանխավարկածի սկզբունքը քրեական վարույթների շրջանակում՝  անձն անմեղ է,  քանի դեռ նրա մեղավորությունը չի ապացուցվել պատշաճ ընթացակարգի շրջանակներում իրավասու դատարանի կողմից կայացված,  օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

«Վարչական ու կարգապահական վարույթների դեպքում ևս, կարծում եմ,  նույն տրամաբանությամբ, պետք է ամրագրվի անմեղության կանխավարկածի սկզբունքը՝ անձը համարվում է միանշանակ անմեղ,  քանի դեռ անձի կողմից զանցանք կատարելը չի հաստատվել  իրավասու մարմնի կողմից վերջնական օրինական ուժի մեջ մտած  ակտով:

Նշենք, որ անմեղության կանխավարկածի սկզբունքը նաև զանցանքների քննության շրջանակում ամրագրելու հարցը իրավաբանական շրջանակներում լայնորեն քննարկվում է արդեն ավարտական փուլ մտնող   ՀՀ սահմանադրության նախագծի մշակման շրջանակում:

Ինչպես և նախատեսվում էր,  Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի անդամները մեկնել են Վիեննա՝  Սահմանադրության նախագծի արդեն մշակված գլուխների շուրջ Վենետիկի հանձնաժողովի աշխատանքային խմբի հետ քննարկումներ անցկացնելու նպատակով: