Փաստ ինֆո

ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը՝  դատավոր Մխիթար Պապոյանի նախագահությամբ, ստորադասության հարաբերությունների բացակայության պարագայում մի խումբ անձանց կողմից  զինծառայողների փոխհարաբերությունների կանոնագրքային կանոնները խախտելու մեջ մեղադրվող Գևորգ Խնուսյանին ու Տիգրան Կոստանդյանին արդարացրել է  ու ճանաչել անմեղ՝  հանցագործության դեպքի բացակայության հիմքով: Այս մասին «Փաստինֆո»-ի թղթակցին հայտնեց  Գևորգ Խնուսյանի ու Տիգրան Կոստանդյանի պաշտպան, փաստաբան Կրոմվել Գրիգորյանը:

Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է, որ տվյալ դեպքում առկա է կրկին դատվելու անթույլատրելիության սկզբունքի խախտում:

Այսպես, քրեական գործի նյութերի ուսումնասիրությունից պարզ է դառնում,  ոը  2011թ. հոկտեմբերի  14-ին, ժամը 11.30-ի սահմաններում ՀՀ ՊՆ N զորամասի հրետանային դիվիզիոնի զորանոցում  նույն զորամասի պարտադիր ժամկետային զինծառայողին նվաստացնելու ու ծեծի ենթարկելու համար ՀՀ ՊՆ Երևանի կայազորի  ՌՈ բաժնի պետի կողմից Խնուսյանին ու Կոստանդյանին տրվել է կարգապահական կալանք՝  10 օր ժամկետով, նրանք տեղափոխվել են կարգապահական մեկուսարան, որտեղ պահվել են 2011թ. հոկտեմբերի  15-ից   հոկտեմբերի 25-ը:

Տասնօրյա կարգապահական կալանքն իր բնույթով ու տևողությամբ հանդիսացել է քրեական պատիժ,  արձանագրում է  Վերաքննիչ դատարանը, սակայն նրանց մեղսագրվող  նույն արարքի կատարման համար մեղադրանք է առաջադրվել  ՀՀ քրեական օրենսգրքի 359-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետով, որով նրանք առաջին ատյանի դատարանի 2012թ. օգոստոսի 23-ի դատավճռով  մեղավոր են ճանաչվել ու  դատապարտվել մեկ տարվա ազատազրկման՝  ի դեպ, նրանք մեկ տարի գտնվել են կալանքի մեջ:

Մեղադրական դատավճռի կայացվելուց հետո այն բողոքարկվել է և գտնվել շրջապտույտի մեջ՝  Վերաքննիչ դատարան-Վճռաբեկ դատարան և հակառակ ուղղությամբ:

 Մինչ վերաքննիչ դատարանի կողմից 2015թ. հունիսի  9-ի այս որոշման կայացումը Վճռաբեկ դատարանը 2014թ. հոկտեմբերի  31-ի որոշմամբ արձանագրել է, որ, մասնավորապես, Գևորգ Խնուսյանի մասով  «նոր քննության ընթացքում Վերաքննիչ դատարանը անտեսել է, որ Վճռաբեկ դատարանի որոշմամբ արտահայտված իրավական դիրքորոշումները և դրանով սահմանված նոր քննության ծավալն իր համար պարտադիր բնույթ ունեն»: Վերաքննիչ դատարանը՝ չկատարելով 2013թ. հոկտեմբերի  18-ի որոշման պահանջը, ղեկավարվելով ընդհանրական բնույթ ունեցող և քրեական գործի վարույթը կարճելու և քրեական հետապնդումը դադարեցնելու հիմք չհանդիսացող իրավական նորմով, իր դատական ակտում չի մատնանշել քրեական գործի վարույթը կամ քրեական հետապնդումը բացառող՝  ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածով նախատեսված որևէ հիմք, ինչպես նաև որևէ ծանրակշիռ փաստարկի մատնանշմամբ  չի հիմնավորել այնպիսի բացառիկ հանգամանքի առկայությունը, որի պայմաններում Վճռաբեկ դատարանի 2013թ. հոկտեմբերի  18-ի որոշմամբ արտահայտված դիրքորոշումը  կիրառելի չէ տվյալ գործով կամ նոր քննությունը չի կարող կատարվել  սահմանված ծավալով: Արդյունքում, եզրահանգել է Վճռաբեկ դատարանը, Վերաքննիչ դատարանը ոչ միայն խախտել է մեջբերված իրավանորմերի պահանջները, այլև սահմանափակել է Խնուսյանի իրավունքները՝ թույլ տալով «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայով, ՀՀ սահմանադրությամբ և քրեադատավարական օրենքով երաշխավորված արդար դատաքննության իրավունքի խախտում:

 Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել   է, որ նույն արարքի համար կրկին դատվելու անթույլատրելիության պատճառաբանությամբ քրեական հետապնդումը դադարեցնելիս անձին պետք է տրվի արդարացվածի կարգավիճակ: Վճռաբեկ դատարանն ընդգծել   է, որ կրկնակի դատապարտման անթույլատրելիության սկզբունքի հիմքում ընկած է մեղքը քաված լինելու կանխավարկածը, ինչը ենթադրում է, որ քրեական մեղադրանքի բովանդակությունը կազմող  արարքի կապակցությամբ անձի և պետության միջև համապատասխան իրավահարաբերությունները վերջնականապես դադարել են, և իրավական առումով «հանցավոր արարք» գոյություն չունի: Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ բոլոր այն դեպքերում, երբ նույն արարքի համար կարգապահական կամ վարչական պատասխանատվությանը հաջորդած քրեական դատապարտումը կամ քրեական  հետապնդումը գնահատվի որպես նույն  արարքի համար կրկին դատվելու անթույլատրելիության սկզբունքի խախտում, իրավակիրառողները պետք է ղեկավարվեն ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով՝ բացակայում է հանցագործության դեպքը, ինչն իր բնույթով արդարացնող հիմք է:  Արդյունքում  անձը ձեռք կբերի արդարացվածի կարգավիճակ, հետևաբար կդադարեցվի նաև խախտումը և նրան կտրամադրվի համարժեք հատուցում:

Վճռաբեկ դատարանը 2015թ. փետրվարի  27-ի որոշմամբ արձանագրել է, որ  Վերաքննիչ դատարանի 2014թ. մայիսի 6-ի որոշման դեմ   Տիգրան Կոստանդյանը վճռաբեկ բողոք չի ներկայացրել,  ուստի Վճռաբեկ դատարանն իրավասու չի եղել գործը ստուգման ենթարկել նաև նրա մասով: 

Այդուհանդերձ, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ Վերաքննիչ դատարանի՝   Տ. Կոստանդյանի  վերաբերյալ   քրեական գործի վարույթը կարճելու ու քրեական հետապնդումը դադարեցնելու որոշումը օրինական ու հիմնավորված չէ, ուստի Վճռաբեկ դատարանը ՀՀ քրեական դատավարության 419-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով սահմանված իր լիազորությունների շրջանակում Տ.Կոստանդյանի մասով Վերաքննիչ դատարանի հիշյալ որոշումը բեկանել է ու ուղարկել  նույն դատարան՝ նոր քննության:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ նոր քննության ընթացքում Վերաքննիչ դատարանը պետք է հիմք ընդունի նաև նույն արարքի համար կրկին դատվելու անթույլատրելիության պատճառաբանությամբ քրեական հետապնդրումը դադարեցնելիս ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածով  նախատեսված համապատասխան հիմքը գործադրելու կապակցությամբ Գ.Խնուսյանի վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանի արտահայտած իրավական դիրքորոշումները: