Փաստ ինֆո

Առաջիկա երեքշաբթի օրը՝ հունիսի 16-ին, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի Մեծ պալատը կհրապարակի 2 չափազանց կարևոր գործերով («Չիրագովը և այլոք ընդդեմ Հայաստանի» և «Սարգսյանն ընդդեմ Ադրբեջանի») վճիռները:

Այս գործերն արդեն շուրջ 10 տարի զուգահեռ քննվում են ՄԻԵԴ-ում, ու թերևս պատահական չէ, որ երկու գործերով վճիռներն էլ հրապարակվելու են միաժամանակ, քանի որ դրանք ոչ միայն բնույթով նման են իրար, այլև իրավականից զատ նաև քաղաքական ենթատեքստ են պարունակում:

Նշենք, որ Հայաստանի դեմ դեռևս 2005թ-ին դիմում էին ներկայացրել Ադրբեջանի քաղաքացի ազգությամբ քուրդ 6 անձինք, ովքեր մինչև 1992թ-ը բնակվելիս են եղել Լաչինի շրջանի գյուղերում: Եվրոպական դատարանում նրանք վիճարկում են այն հարցը, որ Հայաստանի կողմից Լաչինի ազատագրման արդյունքում խախտվել են իրենց սեփականության, անձնական և ընտանեկան կյանքի, իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի ու խտրական վերաբերմունքի չենթարկվելու իրավունքները:

Իսկ 2006թ-ին Ադրբեջանի դեմ բողոք ներկայացրած Մինաս Սարգսյանը, ում մահից հետո այժմ իրավահաջորդ է ճանաչվել նրա այրին, իր դիմումում նշում է, որ 1992 թվականին Շահումյանի շրջանի Գյուլիստան գյուղից, ադրբեջանական զինուժի հրետակոծությունից փրկվելու համար, իրենց ընտանիքը ամբողջ գյուղի բնակչության հետ միասին ստիպված են եղել փախչել Հայաստան: Այս փաստով դիմումատուն պահանջում է ճանաչել իր սեփականության, անձնական և ընտանեկան կյանքի, իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի ու խտրական վերաբերմունքի չենթարկվելու իրավունքները, և, ի հավելումն ադրբեջանցի փախստականների պահանջի, նաև՝ կրոնի ազատության իրավունքը, քանի որ գյուղը զավթելուց հետո ադրբեջանցիներն ավերել են հայերի գերեզմանները:

Թե 10 տարվա քննությունից հետո ինչ վճիռներ կկայացնի ՄԻԵԴ-ը, պարզ կդառնա մի քանի օրից, բայց ինչպիսին էլ որ լինի վճիռը, այն կարևոր է լինելու այնքանով, որ նոր իրավական գնահատական է տալու Ղարաբաղյան հակամարտությանն ու փախստականների հիմնահարցերին: Բացի այդ, այն նախադեպային է դառնալու Ադրբեջանից ու Հայաստանից ներկայացված ու այսօր ՄԻԵԴ-ում գտնվող նմանօրինակ հարյուրավոր դիմումների քննության համար: