Բանտարկումը պետք է կիրառել միայն նրանց համար, ովքեր վտանգավոր են և կարող են ծանր հանցանքներ գործել (Տեսանյութ)

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

11/23/2024 08:27 Նորից իրավիճակ է փոխվել․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:23 Ընթացք կտա՞ «թղթապանակներին», թե՞ կբավարարվի պաշտոնազրկումով. «Փաստ» 11/23/2024 08:21 Փաշինյանը որոշել է ՔՊ-ականներին բանի տեղ չդնել․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:19 Քյարամյանը հարցաքննվել է Աղազարյանի գործով. «Ժողովուրդ» 11/23/2024 08:17 ՔՊ-ական քաղաքապետի ընտանեկան բիզնեսում խախտումներ են բացահայտել․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:13 Փոխքաղաքապետը նախկիններից մեքենա է նվեր ստացե՞լ. Քոչարյանի խարդավանքների հետքերով . «Ժողովուրդ» 11/23/2024 08:11 Խոշոր հարկատուների ցանկում նաև բեռնափոխադրողներ կան. «Փաստ» 11/23/2024 08:08 Փաշինյանի իշխանությունում հետողորմյա են անում․ «Հրապարակ» 11/23/2024 08:03 Ովքեր եւ ինչ ձեւաչափով կընտրեն Հակակոռուպցիոն կոմիտեի նախագահ. թեկնածությունն է առաջադրելու նաեւ Էդգար Ղազարյանը. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 23:56 Կարող ենք գնալ նման գործարքի․ Փաշինյանը՝ Ադրբեջանի դեմ միջազգային հայցերից հրաժարվելու մասին 11/22/2024 23:53 Պետերբուրգում վնասազերծել են սրճարանում նռնակ պայթեցնել սպառնացող տղամարդուն 11/22/2024 23:46 Խաղաղության պայմանագրով համաձայնեցված է, որ Հայաստանը և Ադրբեջանը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը, իրար նկատմամբ չունեն տարածքային պահանջներ․ Փաշինյան 11/22/2024 23:43 Բայդենը հեռազանգել է Մակրոնի ռուսական «Орешник» հրթիռի փորձարկումից հետո 11/22/2024 23:39 Փաշինյանը զուգահեռներ է անցկացրել Արեւմտյան Հայաստանի ու Բաքվի կողից շրջանառվող «Արեւմտյան Ադրբեջան» եզրույթի միջեւ 11/22/2024 23:29 ՀՀ իշխանությունները Բաքվին առաջարկել են` ԵՄ դիտորդների ներկայությունը սահմանափակել` սահմանազատված հատվածներում 11/22/2024 23:27 Երևանում. հողային աշխատանքներ կատարելիս Կոմիտասի պողոտայում տրակտորը բախվել է գազատար խողովակին 11/22/2024 23:23 Էլեկտրաէներգիայի անջատման հասցեները 11/22/2024 23:07 Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում. բախվել են «Toyota»-ն ու «Mercedes GLE»-ն, վերջինս կոտրել է խաչմերուկը կարգավորող լուսակիրը ու հայտնվել հետիոտնի անցման վայրում. կան վիրավորներ 11/22/2024 23:01 Մանդատները դնելու խնդրանքով դիմել եմ Զեյնալյանին և Աղազարյանին, հուսով եմ Աղազարյանը ևս անարձագանք չի թողնի․ Փաշինյան 11/22/2024 22:57 Փաշինյանն առաջարկեց, որ հանրաքվե կազմակերպվի արագաչափերի հարցով 11/22/2024 22:54 Գերմանիայի ԱԳ նախարարը հայտարարել է ամուսնուց բաժանվելու մասին 11/22/2024 22:46 Արթուր Պողոսյանի թեկնածությունը կառաջարկվի ՔԿ նախագահի պաշտոնում. Փաշինյանը հաստատեց 11/22/2024 22:45 Նիկոլ Փաշինյանը հաստատեց` ԲԴԽ նախագահը հրաժարական է տվել իր խնդրանքով 11/22/2024 22:39 Նիկոլ Փաշինյանը հաստատել է` հրաժարականներ ներկայացնելու առաջարկը եղել կիրակի օրով` sms-ով 11/22/2024 22:31 Մեր բոլոր պաշտոնանկ արված գործընկերները համակարգային լուրջ փոփոխություններ են իրականացրել ու այդ առումով լավ էին աշխատում․ Փաշինյան 11/22/2024 22:19 Նիկոլ Փաշինյանի հարցազրույցը՝ Հանրային հեռուստաընկերությանը․ ուղիղ միացում 11/22/2024 22:11 Արամ Առաջինը Լիբանանի հայկական կուսակցապետերի և պատգամավորների հետ խորհրդակցություն է անցկացրել 11/22/2024 22:01 Ռիչարդ Գիրը խոսել է Ջուլիա Ռոբերթսի հետ հանդիպման մասին «Գեղեցկուհին» ֆիլմում նկարահանումներից առաջ 11/22/2024 21:39 Մասկը խոստացել է բարձրացնել ԱՄՆ-ի ռազմական ծախսերի արդյունավետությունը 11/22/2024 21:24 Արցախից բռնի տեղահանված 115.000 արցախցուց միայն 30-ի դիմումն է հաստատվել՝ բնակարանային ապահովման ծրագրի համար 11/22/2024 21:12 «Орешник» համակարգը կմատակարարվի հրթիռային զորքերին. Պուտին 11/22/2024 21:01 Ներքին Սասնաշեն գյուղում մեծ քանակությամբ անասնակեր է այրվել 11/22/2024 20:49 Աֆղանստանում մզկիթի 12 ծխականների են սպանել 11/22/2024 20:35 «Արտաշատ» ԲԿ-ն որպես կարմիր գիծ առողջապահությունում. Ծաղիկ Վարդանյան 11/22/2024 20:20 Երևանում. «Zil» մակնիշի բեռնատարը Խարբերդում բախվել է ծառին, ապա բետոնե էլեկտրասյանը. վերջինը կոտրվել է 11/22/2024 20:19 Մեծ տոկոսը կտրելու եմ կացնային ձեւով. Փաշինյան 11/22/2024 20:14 Մուշեղ Մկրտչյանը՝ ըմբշամարտի զինվորականների աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր 11/22/2024 20:02 10 տարի առաջ այս օրը ՊԲ-ն հատուկ գործողություն իրականացրեց. չեզոք գոտուց դուրս բերվեցին հայ օդաչուների դին ու մասունքները 11/22/2024 19:49 Եթե ձայնագրությունները չկորեն՝ կերևա, որ ձեռքս էլ մնացել է ավտոբուսի դռների արանքում. Քաղաքապետարանը հերքում է, որ 100 դրամ չունեցող քաղաքացու նկատմամբ բռնություն է եղել 11/22/2024 19:38 Իսպանիան պաշտպանության պլան է պատրաստում՝ ռազմական ռիսկերի դեպքում 11/22/2024 19:27 Դատախազությունը պահանջում է բռնագանձել Ատեփանավանի նախկին քաղաքապետի գույքը․ Դարաքեշիշյանը դատարանի առաջ է կանգնել՝ թե՛ քաղաքացիական, թե՛ քրեական գործերով 11/22/2024 19:20 Կիևի մարզում Օդային տագնապ Է հայտարարվել 11/22/2024 19:07 Սարգիս Գալստյանը մեղավոր ճանաչվեց լրտեսության համար և դատապարտվեց 18 տարվա ազատազրկման 11/22/2024 18:59 Նախարարը ներկայացրել է «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության» համաձայնագրի ոլորտային բարեփոխումները 11/22/2024 18:51 Մարդու իրավունքների պաշտպանն ընդունել է Նիդերլանդների Թագավորության արտակարգ և լիազոր դեսպանին 11/22/2024 18:46 Ադրբեջանական SOCAR-ը վաճառում է իր բիզնեսի մի մասը Թուրքիայում 11/22/2024 18:40 Արայիկ Հարությունյանը ՀԾԿՀ աշխատակազմին է ներկայացրել Մեսրոպ Մեսրոպյանին 11/22/2024 18:36 Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը 11/22/2024 18:25 Ամեն բան անելու ենք, որ դեկտեմբերի 24-ի Երևանի ավագանու նիստում կրկին քննարկվի տրասպորտի ուղեվարձի հարցը. Մանուկ Սուքիասյան 11/22/2024 18:19 Պետդումայի նախկին պատգամավորը ճանաչվել է օտարերկրյա գործակալ

11/22/2024 18:36 Դժբախտ պատահարի հետևանքով մաhաgել է Հայաստանի կարատեի առաջնությունների բազմակի չեմպիոն Մկրտիչ Ղազարյանը 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/22/2024 17:59 «Ֆազ»-ը սպանվել է գլխի շրջանում ստացած հրազենային վնասվածքներից. Մեղադրյալներն են՝ «Չաղ Ռուստամը» և Աշոտ Կուրեղյանը. Հայտնի է ով կքննի 11/22/2024 15:19 Հաջիևն ասել է՝ ինչ պայմանով հայերը կարող են վերադառնալ Արցախ 11/21/2024 13:58 ԲԴԽ բոլոր նախագահների լիազորություններն են դադարեցվել՝ նախատեսված ժամկետից շուտ. Սա խոսում է իշխանությունների թևերի բաժանման սկզբունքի ի սպառ բացակայության մասին. Վարդազարյան 11/21/2024 08:30 Ո՞վ է Դիմել Քյարամյանին՝ Աղազարյանի որդու քրգործով. հայտնի են անուններ. բացահայտում. «Ժողովուրդ» 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/21/2024 14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան 11/21/2024 16:37 Ռոմանոս Պետրոսյանը կփոխարինի՞ Ռուտամ Բադասյանին 11/21/2024 20:20 Պետական դավաճանության մեջ մեղադրվող տղամարդն ինքնախոստովական ցուցմունքը տվել է ԱԱԾ-ում ծեծի ենթարկվելուց հետո․ նրան դիմակավորված անձինք ձերբակալել են 7 տարեկան երեխայի աչքի առաջ. պնդում է կինը 11/21/2024 18:45 Շատ ճիշտ գնահատական է, կամավորականությունը պետություն չունենալու մասին է. Մովսես Հակոբյան 11/22/2024 15:04 Քաղաքապետարանի աշխատակիցները բռնի ուժով իջեցրին ավտոբուսից. TelCell-ի ապարատը կտրոն չի տալիս, ես էլ 100 դրամանոց չունեի.Ահազանգ բնակչից 11/21/2024 12:29 Մարտից հետո արցախցիներին 50 հազար դրամի աջակցությունը կնվազեցվի 40 հազարի ու կտրվի միայն թիրախային խմբերին 11/21/2024 20:36 Հեղափոխությունը մտնում է «յակոբինյան» փուլ. Փաշինյանն էլ չգիտեր, որ պետք է հեռացնի այդ մարդկանց․ Շարմազանով (Տեսանյութ) 11/21/2024 20:35 Ինչ ժառանգություն թողեց Վահե Ղազարյանը 11/22/2024 08:09 Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 10:50 Ողբերգական վթար Երևանում.մահացածը մոտոցիկլի վարորդ պարեկն է. shamshyan.com 11/21/2024 16:15 Ով էր ճեպազրույցի ժամանակ զանգել Զախարովային 11/22/2024 08:19 3 միլիոն դրամը փող չԷ՞․ «Հրապարակ» 11/22/2024 20:19 Մեծ տոկոսը կտրելու եմ կացնային ձեւով. Փաշինյան

Բանտարկումը պետք է կիրառել միայն նրանց համար, ովքեր վտանգավոր են և կարող են ծանր հանցանքներ գործել (Տեսանյութ) 04/01/2015 17:44 | ԼՐԱՀՈՍ

Մինչև 2016թ-ը Հայաստանում նախանշված է ներդնել նոր` Պրոբացիայի ծառայություն: Թե ինչ խնդիրներ է լուծելու նոր ծառայությունը և որքանով այն կընդունվի արդարադատության համակարգի վերաբերյալ ներկայիս պատկերացումներն ու նեցող հայաստանյան հասարակության ու նաև համակարգի մասնագետների կողմից: Այս հարցերի շուրջ «Փաստինֆո»-ն զրուցել է Հայաստանում գտնվող միջազգային իրավախորհրդատուներ Մարտի Սեդոնի և Քրիս Ֆրոսթի հետ:

- Այս տարվա կեսից Հայաստանում նախատեսվում է գործարկել պրոբացիոն ծառայության պիլոտային տեղամասեր: Սակայն պրոբացիոն ծառայության հայեցակարգը դեռ չի ներկայացվել ոչ ՀՀ Կառավարության, ոչ էլ ԱԺ հաստատմանը: Բարեփոխումների ներկայիս ընթացքից դատելով, որքանո՞վ եք իրատեսական համարում, որ այս տարի մենք ի վերջո կանենք առաջին գործնական քայլն այս ծրագրի իրագործման Ճանապարհին:

Մարտի Սեդոն -Մենք շատ տպավորված ենք, տեսնելո նախարարության հանձնառու վերաբերմունքը պրոբացիոն ծառայության ստեղծման նկատմամբ: Այն դյուրին չէ, քանի որ արդարադատության համակարգի շատ այլ բաղադրիչները պետք է սրան օժանդակեն: Այսինքն` նպատակն է ունենալ նախ փորձնական` ցուցադրական ծրագիր, իսկ նախարարությունը պատրաստակամ է դա անել սկսած այս տարվա մայիսից: նախապատրաստական մյուս աշխատանքն էլ է շարունակվելու, բայց պլանավորվել է, որ օրենսդրությւնը կընդունվի մինչև տարեվերջ, և պաշտոնական մասը մյուս տարվա սկզբից տեղի կունենա:

Քրիս Ֆրոսթ -Կարծում եմ, Դուք առաջին քայլերի մասին ասացիք, քանի որ բոլոր պետություններն էլ երկարատև գործընթաց են ունեցել սկզբից մինչև ծառայության լիարժեք գործարկումը: Ընդ որում, այդ ժամանակ էլ տեղի են ունենում փոփոխություններ, որոնցով կարելի է բարելավել համակարգը:

- Հաշվի առնելով ՀՀ դատարանների կողմից կիրառվող կալանքի ու ազատազրկման հետ կապված պատիժների մեծ քանակը, որքանո՞վ կարող ենք վստահ լինել, որ պրոբացիոն ծառայության ներդրմամբ ՀՀ դատավորներն ու դատախազները կսկսեն իրենց գործելակերպը համապատասխանեցնել մինչդատական կալանքի վերաբերյալ ՄԻԵԴ վճիռներին ու ԵԽ հանձնարարականներին:

Մարտի Սեդոն -Կարծում եմ, երբ ավելի մեծ վստահություն լինի պրոբացիոն ծառայության նկատմամբ, և իրենք կարողանան մինչև դատավարւթյունը անձին վերադարձնել համայնք, և լինի այդպիսի վստահություն, դատարաններն այդպիսի որոշումներ կկայացնեն: Եվ կլգա այդ ժամանակը, որ դատավորները կկայացնեն նման որոշումներէ իմանալով, որ դա լավագույն լուծումն է:

Քրիս Ֆրոսթ - Հուսով ենք, որ արդարադատության ողջ համակարգը այս երկրում կհասկանա, որ անհրաժեշտ է ունենալ իրավախախտների հետ աշխատանքի ռացիոնալ քաղաքականություն: Երբ իրավախախտը բռնվեց, բերվեց դատարան և դատապարտվեց, լուրջ խնդիրներ են ծագում դատավորների համար: Նրանք պետք է հանցագործության համար անձին պատժելը համադրեն այնպիսի աշխատանքների հետ, որոնց արդյունքում նա ապագայում ավելի լավ մարդ կդառնա, կուղղվի, և ավելի լավ կկարողանա լուծել իր խնդիրները: Պատկերացրեք, որ սա արդարադատության համակարգում աշխատող բոլոր անձանց շահերից է բխում` ոստիկանների, դատախազների, դատավորների և մյուսների: կարծում եմ, բոլորը կօգտվեն, եթե լինեն ավելի լավ այլընտրանքային լուծումներ, հատկապես` միջին ծանրության իրավախախտներին բանտ ուղարկելու փոխարեն լինեն այլընտրանքներ:Պրոբացիոն ծառայությունը և շուտով ստեղծվելիք փորձնական ծառայությունը դատարանների կտա տարբերակ, որն այսօր դատարանները չունեն, որի շնորհիվ իրենք կկարողանան ՄԻԵԴ-ի պահանջները բավարարել:

Մարտի Սեդոն - Խնդիրը կապված է նաև հասարակության լայն շերտերի հետ, որովհետև այդ երկրներում հանրությունը լիովին սատարում է պրոբացիոն ծառայությանը: Նշենք Նիդերլանդների օրինակը: Այնտեղ մի շարք բանտեր են փակվում, որովհետև դատավորներն իրավախախտներին բանտ չեն ուղարկում, նախընտրում են այլընտրանքային պատժատեսակներ կիրառել` համայնքում թողնելով անձին: Եվ ապացուցվել է, որ ի վերջո, դատավորները կհավատան, որ դա ոչ միայն արդարադատության համակարգի համար է լավ, որ կան այլընտրանքային պատժատեսակներ, այլև լավ է հանրության լայն շրջանակների համար:

- Հայաստանյան իրավական ոլորտում պրոբացիոն ծառայության ներդրումը ողջունվում է, բայց և հիմանակ մտավախությունը, որ բարձրացվում է, այն է, որ այս նոր ծառայությունը չդառնա մեղադրանքի կողմին ծառայող լրացուցիչ մարմին, որի օգնությամբ քննիչները կհիմնավորեն անձին անազատության մեջ պահելու անհրաժեշտությունը: Կա՞ արդյոք գործուն միջոց, որով կբացառվի նման հնարավորությունը:

Մարտի Սեդոն - Այս խնդիրը շատ երկրներում կա, և հասկանալի է, որ դատախազությունը շահագրգռված է խիստ պատժատեսակներով: բայց երբ ավելանում են հետազոտությունները, պարզ է դառնում, որ հատկապես միջին ծանրության իրավախախտներին բանտ ուղարկելը վատ արդյունք է տալիս հասարակության համար, որի մի մասն էլ դատախազությունն է: Մենք կարծում ենք, որ այլ երկրներում էլ կան ապացույցներ այն բանի, որ վերականգնող, ուղղիչ աշխատանքները, միաժամանակ նաև համայնքում պահելու հետ անձին պատժելը համադրել (այստեղ կարող ենք դիտարկել` հարկադիր աշխատանքը, էլեկտրոնային հսկողությամբ իրականացվող դիտարկումը) լավ խառը տեսակներ կարող են մշակվել, որոնք նաև կհոգան դատախազության կարիքները:

Քրիս Ֆրոսթ - Կան նաև հետաքրքիր այլ հետազոտություններ, որոնց համաձայն կարճաժամկետ և միջնաժամկետ բանտարկյալներից շատերը ազատ արձակվելուց հետո նորից հանցանք են գործում: Շատ երկրներում տարածված է այն համոզմունքը, որ իրավախախտը կգնա բանտ և երբ դուրս գա բանտից ավելի վատը կլինի: Իսկ դա հանրության լայն շրջանակների համար լավ չէ, եթե անձը գնում է բանտ և դուրս է գալիս որպես ավելի ծանր հանցագործ դարձած: Եվ տեսակետ կա, որ գնում են բանտ, որպեսզի դառնան հանցագործ: Կարճաժամկետ ազատազրկման դատապարտվածների դեպքում հատկապես այդպես է:

- Սովորաբար ցանկացած նորամուծություն իր մեջ որոշակի ռիսկեր է պարունակում։ Պրոբացիոն ծառայության ներդրման պարագայում թերևս ամենից հաճախ այն տեսակետն է հնչում, թե ազատազրկման հետ չկապված խափանման միջոցների ու պատիժների լայնորեն կիրառումը կարող է հանցագործությունների թվի աճի խթան հանդիսանալ: Այս առումով ի՞նչ է վկայում համաշխարհային փորձն ու մասնավորապես` ՀՀ- ի պես զարգացող երկրներում նման ծառայկությունների ներդրման արդյունքը:

Մարտի Սեդոն - Այս հարցի ուսումնասիրությունները միայն մեկ բան են ցույց տալիս. Ազատազրկման հետ չառնչվող պատիժը երկարաժամկետ հատվածում ավելի լավ արդյունք է տալիս, քան անձին բանտում փակված պահելը: Դրա պատճառներն ակնհայտ են: Չնայած բանտերի աշխատակիցների եռանդուն աշխատանքին, դա նշանակում է, որ բանտարկյալները հնարավորություն չունեն շփվելու իրենց ընտանիքների և ընկերների հետ, նրանք պետք է ամբողջ ժամանակ շփվեն միայն այլ իրավախախտների հետ, և սահմանափակ են նրանց վբերապատրաստվելու, կրթվելու կամ ազատվելուց հետո աշխատանք գտնելու հնարավորությունները: Բանտերի համար դժվար է երկարաժամկետ հատվածում լավ արդյունք տալը: Այո, նրանք կարող են մարդկանց պատժել, մենք գիտենք, որ դա հնարավոր է, բայց եթե արդարադատության համակարգը ցանկանում է երկարաժամկետ հատվածում անձանց ուղղել, վերականգնել, ապա պետք է նախընտրելի համարի ազատազրկման հետ չառնչվող պատժատեսակները` ուղղումը, վերականգնումը համայնքում:

Քրիս Ֆրոսթ - Կարծում եմ, որ պրոբացիոն ծառայությունները լավագույնս աշխատում են այն դեպքում, երբ ռեսուրսները ծախսում են նրա վրա, որ բավականաչափ աշխատողներ ունենան, ովքեր կկարողանան կանոնավոր կերպով վերահսկել իրավախախտներին, ողջամիտ ժամկետում յուրաքանչյուր անգամ իրավախախտի հետ աշխատեն, աշխատանքի համար ժամանակ ծախսեն, ունենան նրանց աշխարհայացքը փոփոխելու համար մշակված ծրագրեր: Միջազգային հանրության շրջանակում հիմա այդպիսի արդյունավետ մոտեցումներ և ծրագրեր արդեն իսկ կան:

- ՀՀ գործող օրենսդրությունը 72 ժամ է սահմանում խափանման միջոցի ընտրության համար, հետևաբար նույն ժամկետն է լինելու նաև անձի վերաբերյալ ամբողջական տեղեկություններ հավաքելու և զեկույց ներկայացնելու համար: Արդյո՞ք այս ժամկետը կբավականեցնի պրոբացիոն ծառայողին պատշաճ մակարդակի զեկույց պատրաստելու դատարան ներկայացնելու համար։

Մարտի Սեդոն – Կարծում եմ, որ ընդհանուր ժամկետները շատ նման են մեր փորձում, մեր տեսած ժամկետներին: Այդ առումով, խնդիր չենք տեսնում: Երբ գնահատվում է իրավախախտի անձը և տեղեկություններ են հավաքվում, դա հրատապորեն պետք է արվի, և բնական է, որ դա առաջնահերթ պետք է համարվի:

Քրիս Ֆրոսթ – Դատարանների առջև կոնկրետ խնդիր է ծագում, երբ նրանք դատախազության ներկայացրած անձին են դիտարկում այդ 72 ժամվա ընթացքում: Հարց է ծագում, թե արդյոք անձը պետք է նախնական կալանքի ենթարկվի:

Դատարանը վերջնական որոշում չի կայացնում այդ պահին և չպետք է վերջնական որոշում կայացնի: Դատարանն ընդսամենը փորձում թ պարզել` արդյոք ազատ արձակվելու դեպքում անձը կազդի վկաների վրա, կխաթարի քննության ընթացքը, կկատարի նոր հանցանքներ կամ փախուստ: Միջազգային մակարդակով կարծիքն այն է, որ նպատակահարմար է և ցանկալի է հնարավորություան սահմաններում անձանց չպահել բանտում նախքան դատական քննությունը, ուստի նրանց ազատ արձակելու տարբերակներ են մշակվում, որպեսզի տուն գնան, ազգականների հետ մնան կամ այլ հատուկ կացարաններույմ մնան: Այդպես կարելի փող տնտեսել, և անհարկի ծախսերից խուսափել և արդյունքները բարելավել: Այն անձինք, ովքեր կարող են մնալ տանը իրենց դատաքննությունից առաջ, հաճախ ավելի լավ արդյունքներ են արձանագրում երկարաժամկետ հատվածում: Ահա հենց այս հարցերը պետք է քննարկվեն առաջին հերթին: 72 ժամը բավական ժամանակ է, որպեսզի ուսումնասիրվի անձը նախաքննության ընթացքում:

- Աշխարհում ամենաարդյունավետը համարվում են պրոբացիոն ծառայության ԱՄՆ-ի, Մեծ Բրիտանիայի և Կանադայի մոդելները: Ո՞ր մոդելին է նախապատվություն տրվել Հայաստանում և ո՞րն է լինելու դրա բուն առանձնահատկությունը:

Մարտի Սեդոն - Ծրագիրը սկսելուց ի վեր մենք զգույշ ենք եղել, որպեսզի չընտրենք մեկ մեդել և ասենք, որ սա է պատշաճ Հայաստանի համար: Մենք նաև կարճաժամկետ տեղացի փորձագետների ենք ներգրավել, ովքեր քաջատեղյակ և բանիմաց մասնագետներ են: Այդ աշխատանքը համադրել ենք միջազգային իրավախորհրդատուների աշխատանքի հետ և աշխատում ենք, որպեսզի հայաստանյան մոդել մշակվի: Կարծում ենք բոլոր երկրների պրակտիկայից ինչ-որ բան կվերցնենք: Մոդելը պետք է լինի հայաստանյան, որպեսզի լինի կիրառելի, գործունակ:

Քրիս Ֆրոսթ – Ինչ վերաբերում է պրոբացիոն ծառայության Հայաստանում կիրառվելիք մեթոդներին, ապա արդեն իսկ կան մեթոդներ, որոնք նախատեսված են թեր Քրեական օրենսգրքով և որոնք կիրառվում են այսօր էլ: Այդ մեթոդները կարող են վերանայվել և լրացուցիչ լրացուցիչ միջոցներ հատկացնել դրանց ի կատար ածմանը:

Օրինակ` բավական լայն կիրառություն ունի Եվրոպայում հանրային ծառայությունը` իրավախախտն իր ազատ ժամանակը նվիրում է տեղի համայնքի համար հանօրգուտ աշխատանք կատարելուն: Ես կլարծում եմ, դա ձեր երկրում կիրառելու մեխանիզմը կարելի է բարելավել, աշխատանքի որակը կարելի է բարելավել, նաև ներառել աշխատանքային վերապատրաստման բաղադրիչ, որպեսզի անձը ավարտից հետո պատրաստ լինի եկամտաբեր աշխատանք գտնելու: Ձեր երկրում կան բազմաթիվ մարդիկ, ովքեր վերականգնողական դասընթացներ են իրականացնում, ովքեր աշխատում են թմրամիջոցների հետ կապված հանցանք կատարած անձանց հետ, նույնիսկ եթե նրանք բռնությամբ զուգորդված հանցանքներ են գործել: Ընդհանուր խնդիրն այն է, թե երկիրը որքան ռեսուրս կտրամադրի այս աշխատանքի համար: Եվրոպական միջինն այսպիսին է` այլընտրանքային պատժատեսակներին տրամադրվում է քրեակատարողական համակարգի բյուջեի մոտ ¼-ը: Այդ լուծումներից ոչ մեկը` ներառյալ էլեկտրոնային դիտարկումը, մոնիթորինգը, կամ համայնքային աշխատանքը կամ խորհրդատվությունն էժան չեն: Պատշաճ միջոցներ պետք է տրամադրվեն, որպեսզի աշխատանքն արդյունավետ լինի: իսկ գումարը պետք է վերաուղղորդել բանտային ծառայությւնից պրոբացիոն ծառայություն:

Մենք հուսով ենք, որ պրոբացիոն ծառայությունը ցույց կտա, որ արդյունավետ է և արժե իրեն ֆինանսավորել, և ֆինանսավորումը կաճի, ու կնվազի բանտերի վրա ծախսվող գումարը:

Մարտի Սեդոն - Ես Միացյալ Թագավորույունից եմ: Այս շաբաթ տվյալներ հրապարակվեցին, որ ծրագրով փորձ է արվում կարճաժամկետ իրավախախտներին բանտից դուրս գալուց հետո վերահսկել: Այդ տվյալների համաձայն, միլիարդավոր ֆունտ ստերլինգներ են ծախսվում, որովհետև իրավախախտները կրկին են հանցանք գործում, որովհետև ռեցիդիվիզմի խնդիր կա: Բայց եթե դիտարկում ենք երկրի ռեսուրսները և դրանք համեմատում ենք հանցագործության հետևանքով պատճառված վնասի հետ, պարզ է դառնում, որ գումարը նպատակային է ծախսված և արժե այդ ծախսերը կատարել: Առկա վիճակագրական տվյալները պետք է վերլուծել այնպես, որպեսզի հասարակությանը ցույց տանք, որ իրավախախտի համար ոչ մի աշխատանք չկատարելը շատ ծախսատար է, իսկ ինչ-որ ծախս կատարելը կարող է ծախսատար թվալ, բայց երկարաժամկետ հատվածում փող տնտեսել մեզ համար:

-Կա՞ որևէ բան, որ մեր զրույցի ընթացքում բաց թողեցինք, կամ կցանկանայիք ավելացնել:

Մարտի Սեդոն - Սա գծագիր է, որը կարող է օգնել ցույց տալու, թե պրոբացիոն ծառայությունը որ ուղղությամբ է հիմնականում աշխատելու: Այստեղ կարող ենք ներկայացնել բոլոր անձանց, ովքեր ոստիկանության կողմից բերվում են դատարան, այս մասում էլ այն մարդիկ են, ովքեր ոչ ծանր հանցագործություններ են կատարել: Այս ուղղությամբ ընթանալով հասնում ենք ավելի ծանր հանցանք կատարած անձանց: Այս ամբողջ սպեկտրը պետք է բաժանել 3հատվածների` մի խպումբն այստեղ է` լուրջ մտահոգության տեղիք չտվող, ցածր ռիսկային, ոչ ծանր հանցանք կատարած անձինք են, իսկ այստեղ ավելի ծարն հանցանք գործած անձինք են: Այս երեք հատվածների համար յուրահատուկ մոտեցումներ են պետք, և շատ կարևոր է, որպեսզի նրանք, ովքեր օրենքի հետ կապված լուրջ խնդիր չունեն, չտարվեն բանտեր: Այս մարդիկ շուտով կփոխվեն: Նրանց դեպքում ավելի նպատակահարմար են ոչ մեծ ծանրության պատժատեսակները: Ահա այս վերևի հատվածում ոմանք հավանաբար պետք է հայտնվեն բանտում:

Նրանք ավելի ծանր հանցանքներ են գործել: Սրան դեռ կվերադառնամ, իսկ ահա սա այն հատվածն է, որտեղ գործում է պրոբացիոն ծառայությունը: Եվ այստեղի առաքելույունն է այնպես արձագանքել նրանց գործած հանցանքներին, որպեսզի նրանց բանտում փակած չպահենք, այլ ուղղիչ վերականգնողական և պատժողական տարրերը համակցենք: Պրոբացիոն ծառայությունը հենց դա պետք է ներդնի: Այստեղ մենք տեսնում են որպես տարբերակ հարկադիր աշխատանքը, միգուցե տնային կալանքը, կամ վերականգնող ուղղիչ դասընթացները, որոնք կօգնեն անձին հաղթահարելու թմրամոլություը կան խաղամոլությունը: Այժմ էլ կան մարդիկ, ովքեր այս հատվածում են գտնվում, հնարավոր է նրանք շատ չեն, բայց մենք ուզում ենք օգնել, որպեսզի այս շեմը վեր բարձրացվի, այստեղի մարդիկ, ովքեր ներկայում բանտային պատիժ են ստանում, ազատազրկման պատիժ, որովհետև դատավորն այլընտրանքային տարբերակ պարզապես չի տեսնում, որպեսզի կիրառի:

Եթե վերցնենք այս դեպքերից մեկը, և պրոբացիոն ծառայութնն էլ գա, ասի` գիտեք մենք ինչ-որ նոր մեխանիզմներ ունենք այս մարդկանց հետ աշխատանքի, նրանց բանտ մի ուղարկեք, նրանց բանտարկելը վատ արդյունք կտա, իսկ եթե իրենց պրոբացիայի ենթարկեք, նոր պատժատեսակներով, որոնք մենք ձեզ հիմա կարող ենք առաջարկել, մենք կարող ենք երաշխավորել, որ նման անձը ավելի լավ արդյունքի կհասնի, քան եթե բանտ ուղարկվի: Այ դա կլինի առաջնային ամենահեշտ ուղղությունը պրոբացիոն ծառայության համար: Այս խումբը, ովքեր նոր են ուղարկվում բանտ, կարող են բանտ չուղարկվել:

Մյուս խումբը նրանք են, ովքեր ազատազրկվել են, կարող են ազատ արձակվել նախքան պատժի ժամկետի ավարտը: Մենք գիտենք, որ դա որոշ չափով այս երկրում էլ է տեղի ունենում, ազատ արձակվում են, բայց եվրոպական չափանիշն այնպիսին է, որ անձինք պատժի կեսը կրելուց հետո արդեն իսկ սկսում են ազատ արձակվել: Դատավորները կդիտարկեն պատժի նվազեցման տարբերակը միայն այն դեպքում, երբ ազատ արձակվող անձի հետ ինչ-որ լուրջ աշխատանքներ տարվեն: Սա էլ է կարևոր աշխատանքային ուղղություն պրոբացիոն ծառայության համար:

Նրանց դուրս գալուց առաջ գնահատում իրականացնելը և վերահսկողության լուրջ պլան մշակելը, միգուցե նաև ինչ-որ հարկադիր աշխատանք նախատեսելը, տնային կալանքի, էլեկտրոնային դիտարկման, կամ անձի տեղաշարժը հսկելու հետ միասին կնպաստեն արդյունքների ապահովկանը: Ահա այս երկու հասցեաական խմբերի համար և դրանց հետ պետք է աշխատի պրոբացիան, այն անձանց, ովքեր բանտ են ուղարկվում, բայց կարող էին չուղարկվել, եթե լիներ ավելի լավ այլընտրանք և նրանց, ովքեր բանտից կարող էին ավելի վաղ ազատ արձակվել: Ընդհանուր գաղափարն էլ այն է, որ համայնքային պատժատեսակներով աշխատելը անձանց վրա ավելի լավ կազդի, քան բանտարկումը, և բանտարկումը պետք է կիրառել միայն նրանց համար, ովքեր վտանգավոր են և վտանգ կա, որ ծանր հանցանքներ կգործեն:

Հարցազրույցը վարեց Նելլի Դանիելյանը: