Փաստ ինֆո

Վարչական դատարանը բավարարել է «Ռադիո Հայ» ՍՊԸ-ի հայցն ընդդեմ Ֆինանսների նախարարության: Դատարանի վճռով անվավեր է ճանաչվել ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալի 28.10.2013 թվականի վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ որոշումը։

ՀՀ ֆինանսների նախարարությունից հօգուտ ՀՀ պետական բյուջեի պետք է բռնագանձվի 4.000 ՀՀ դրամ՝ որպես պետական տուրքի գումար։

«Ռադիո Հայ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Անդրիաս Ղուկասյանը Վարչական դատարան ներկայացրած հայցադիմումով հայտնել էր, որ ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահը 23.09.2013 թվականին արձակել է  հանձնարարագիր «Ռադիո հայ» ՍՊԸ-ում ՀՀ օրենսդրությամբ հարկային մարմնին վերապահված իրավասության սահմաններում  արտադրանքի արտադրության,  օգտակար հանածոների արդյունահանման և իրացման, ապրանքների շրջանառության և ծառայությունների մատուցման ծավալների, պատրաստի արտադրանքի, ապրանքների պակասորդի, ինչպես նաև իրացման փաստացի գների (սակագների) (այդ թվում՝ միջին) չափագրման նպատակով ուսումնասիրություն կատարելու մասին։

Ըստ Հայցվորի, հանձնարարագրի ուսումնասիրությունից  հետևում է, որ այդ վարչական ակտը կայացնելիս ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահը ղեկավարվել է   «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի 3-րդ մասի յոթերորդ, ութերորդ պարբերություններով և Օրենքի բաղկացուցիչ մասը կազմող 4-րդ հավելվածում սահմանված կարգի 3-րդ կետով։

Հայցվորը նշել է, որ ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահի 23.09.2013 թվականի  հանձնարարագիրը ներկայացվել է «Ռադիո Հայ» ՍՊԸ-ի տնօրենին 2013 թվականի հոկտեմբերի 8-ին։

Հանձնարարագրում նշված չեն եղել չափագրման հիմքերը, նպատակը, սակայն նշված է եղել օրենքով չնախատեսված ուսումնասիրության ժամանակաշրջանը, որի սկիզբն էր 01.01.2009 թվականը և վերջն էր ուսումնասիրության ավարտը։  «Ռադիո Հայ» ՍՊԸ-ի տնօրենը, ղեկավարվելով Օրենքի 9-րդ հոդվածի ա) ենթակետի պահանջներով, արգելել է չափագրումների իրականացումը, ինչի վերաբերյալ կազմվել է համապատասխան արձանագրություն։

2013 թվականի հոկտեմբերի 28-ին ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահի տեղակալ Տ. Բարսեղյանը կայացրել է վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ որոշումը։

Հայցվորը պահանջել է ամբողջությամբ վերացնել հիշյալ անհիմն   որոշումը, քանի որ ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահի հանձնարարագրում բացակայում են չափագրման հիմքերը և նպատակը։  Այսինքն՝ հանձնարարագիրն ընդունվել է Օրենքի 4-րդ հավելվածում սահմանված կարգի 3-րդ կետի պահանջների խախտմամբ։

Հայցվորը նշել է, որ ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահի հանձնարարագրում սահմանված է ուսումնասիրությունների ժամանակաշրջան, որի սկիզբն է 01.01.2009 թվականը, իսկ վերջը՝ ուսումնասիրության ավարտը, այսինքն՝   ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ-ի նախագահն իրականացրել է գործողություն, որի համար չի ունեցել Օրենքի 4-րդ հավելվածում սահմանված լիազորություն։

Պատասխանողը Դատարան ներկայացրած հայցադիմումի պատասխանով հայտնել է, որ ներկայացված հայցն անհիմն է, այն ենթակա է մերժման:  

Տվյալ դեպքում, ըստ պատասխանողի,  ընկերության տնօրենի կողմից չի կատարվել պաշտոնատար անձանց օրինական պահանջները, չի տրամադրվել ստուգման նպատակներին անմիջականորեն առնչվող փաստաթղթեր, տվյալներ, որի արդյունքում փաստացի ստուգում չի իրականացվել։ Վարչական մարմինը, օբյեկտիվ և բազմակողմանի քննելով ներկայացված նյութերը, Հայցվորի վերաբերյալ սկսել է վարչական վարույթ և կայացրել վիճարկվող որոշումը։

Վարչական դատարանի գնահատմամբ,  պատասխանողը, տնտեuավարող uուբյեկտի մոտ ուսումնասիրություն իրականացնելը չթույլատրելու համար կայացնելով վիճարկվող որոշումը, սխալ է մեկնաբանել Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 1821-րդ հոդվածը՝ ուսումնասիրություն իրականացնելուն խոչընդոտելը նույնացնելով ստուգում իրականացնելուն խոչընդոտելուն ուղղված գործողությունների հետ։

Ստուգումներ և ուսումնասիրություններ իրականացնելու ընթացակարգի կանոնակարգումը, այդ թվում՝  «ստուգում» և «ուսումնասիրություն» հասկացությունների սահմանումն ամրագրված է «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքում։

Վերլուծելով  «ուսումնասիրություն» հասկացության բնույթի և դրա իրականացման կանոնակարգումը՝ կարելի է հանգել հետևության, որ այն ստուգման ընթացակարգից էապես տարբերվող վարչարարություն է։
Դատարանի գնահատմամբ՝  հիշյալ երկու հասկացությունների միջև եղած  տարբերություններով էլ պայմանավորված՝ օրենսդրի կողմից տարբերակված մոտեցում է սահմանվել վարչարարության ընթացքում վարչական մարմնի՝ օրենքով նախատեսված լիազորությունների իրականացմանը խոչընդոտելու համար տնտեսավարող սուբյեկտի նկատմամբ պատասխանատվության միջոց կիրառելու համար։

Այսպես, ստուգումների ընթացքին խոչընդոտելն օրենսդրի կողմից  որակվել է որպես վարչական իրավախախտում՝ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 1821-րդ հոդվածով նախատեսելով վարչական պատասխանատվություն՝ նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրհիսնապատիկի չափով տույժի տեսքով։

Չափագրման աշխատանքներին խոչընդոտելու համար օրենսդրի կողմից Կարգի 4-րդ կետի 2-րդ պարբերությամբ նախատեսվել է պայման՝ չափագրումն իրականացնող պաշտոնատար անձանց կողմից արձանագրության կազմում, որը հիմք է տնտեuավարող uուբյեկտի պաշտոնատար անձանց նկատմամբ oրենքով uահմանված պատաuխանատվության կիրառման։ Նշված պատասխանատվության կիրառման կարգը, այդուհանդերձ, ամրագրված չէ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքով, և առավել ևս տվյալ օրենսգրքի 1821-րդ հոդվածով։

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն. անվավեր է առ ոչինչ չհանդիuացող այն ոչ իրավաչափ վարչական ակտը, որն ընդունվել է oրենքի խախտմամբ, այդ թվում` oրենքի uխալ կիրառման կամ uխալ մեկնաբանման հետևանքով։

Վերոշարադրյալ վերլուծությամբ պայմանավորված՝ Դատարանն արձանագրել է, որ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի նախագահի տեղակալի 28.10.2013 թվականի  որոշումն ընդունվել է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 1821-րդ հոդվածի սխալ մեկնաբանմամբ, ուստի այն ենթակա է անվավեր ճանաչման, իսկ հայցը՝ բավարարման։