Փաստ ինֆո

Այն բարեփոխումները, որոնք  նախատեսվել են իրականացնել Քրեական դատարավարության նոր օրենսգրքով,   կոմպենսացման մեխանիզմներ են նախատեսում, որպեսզի Քրեական դատավարության օրենսգիրքը շարունակի մնալ այն մամլիչը,  որով սանձում են ազատության ձգտող ժողովրդին: «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց իրավապաշտպան Արտակ Զեյնալյանը:

Մասնավորապես, ըստ Արտակ Զեյնալյանի,  վտանգավոր է Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի  նախագծում առաջարկվող մեղադրյալի ցուցմունքի դեպոնացման ինստիտուտը:

«Նախաքննական ցուցմունքը հրապարակում են դատական նիստում ու համարում, որ  դա ապացույց է: Ոչ հրապարակային կարգով տրված ցուցմունքը բերում են  դատարան ու  արձանագրում, որպեսզի   հետագայում այլևս հնարավոր չլինի որևէ բան փոխել»,- ասաց Ա.Զեյնալյանը:  Հիշատակելով իր կողմից շատ հարգված մի դատավորի խոսքերն առ այն, որ «բացառությունները կարճ ժամանակ հետո դառնում են օրինաչափություն», իրավապաշտպանը նշեց, որ  չի կարելի այդպիսի բացառություններ թողնել հրապարակային դատաքննության ժամանակ: «Պետությունը ու հանրությունը որոշակի ռիսկեր պետք է կրեն,  որ կարող է հանցագործը չբացահայտվել, բայց բացահայտել ամեն գնով չի կարելի՝  ցույց տալու համար, որ հանցագործությունը  բացահայտված է, չի կարելի»,- ասաց Ա.Զեյնալյանը:

Ըստ իրավապաշտպանի,  շատ վտանգավոր է նաև Քրեական դատավարության օրենսգրքում գործի վերաբացման, նորոգման երկու ինստիտուտների՝ նոր ի հայտ եկած փաստի և իրավունքի նորմի միաձուլումը, դրանք կոչվում են նոր ի հայտ եկած հանգամանք: Ա.Զեյնալյանը նշեց. «Այն, ինչ որ մենք հիմա ունենք,  ձեռք է բերվել Սահմանադրական դատարանի շուրջ 10 որոշումների արդյունքում,  այս ոլորտը կարգավորող նորմերի հակասահմանադրական ճանաչվելու արդյունքում:  Պատկերացնո՞ւմ եք ինչքան ջանք ու  եռանդ է ներդրվել այս իրավակարգավորումը ձեռք բերելու համար»,- ասաց Արտակ Զեյնալյանը՝ նկատելով, որ  Սահմանադրական դատարանի որոշումների, Եվրոպական դատարանի վճիռների կատարման   այսօրվա իրավակարգավորումները, այս ոլորտում ձևավորված իրավակիրառ պրակտիկան շատ առաջադիմական  է և համապատասխանում է Եվրոպայի խորհրդի հանձնարարականներին և շարժում է լուրջ եվրոպական, միջազգային տեսաբանների նախանձը:  Բայց նոր Քրեական դատավարության օրենսգրքով  ինստիտուտները՝ փաստն ու իրավունքը,  միավորվում են և երկուսի համար էլ պետք է լինի հայեցողություն՝  որպես այդպիսին գնահատել կամ չգնահատել:  «Ինստիտուտներն ահռելի ճանապարհ են անցել, չի կարելի այս աստիճան դիմադրել, հակառակվել Սահմանադրական դատարանին, ժողովրդին, իրավունքին ընդհանրապես»,- ասաց Ա.Զեյնալյանը:

Իրավապաշտպանը հայտնեց նաև, որ իրենք առաջարկություն են  ներկայացրել, որպեսզի մարդու  անձնական կյանքի հարգանքի իրավունքին դատարանի  որոշման հիման վրա  միջամտելուց հետո  և այդ միջամտության ժամկետների  ավարտվելուց հետո մարդն անպայման այդ մասին տեղեկացվի, որպեսզի նա կամ նրա ներկայացուցիչը մասնակցեն  այդ նյութերի ոչնչացմանը,  և մարդը միջամտության արդյունքում  կրած վնասը հատուցելու հնարավորություն ունենա: «Շատ լուրջ միջամտություն է և այն իրականացվում է աջ ու ձախ, ես չգիտեմ դեպք,  երբ դատարանը մերժած լինի կամ շատ բացառիկ դեպքերում կարող է  մերժի գաղտնալսումը, տեսաձայնագրումը, արտաքին և ներքին դիտումները: Որպես կանոն՝  դատարանն ընդամենը դակողի դեր է կատարում, որևէ մեկը չի մտածում ինչ իրավունքի է միջամտում, որքան է սա հիմնավոր, եթե միջամտությունը արվեց և որևէ բան չհայտնաբերվեց՝ ինչպիսի փոխհատուցում պետք է տրամադրվի այդ մարդուն»:

Ըստ իրավապաշտպանի, գործուն չեն նաև բնակարանի անձեռնմխելիության  իրավունքին միջամտելուց հետո այդ իրավունքի վերականգնման մեխանիզմները:

Արտակ Զեյնալյանը բացասաբար է  վերաբերվում Քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի իրավակարգավորումն առ այն, որ այլևս մեղադրյալը իրավունք չունի սուտ ցուցմունք տալ՝  նա ցուտ ցուցմունք տալու համար վկաների ու տուժողների պես ենթակա պետք է լինի քրեական պատասխանատվության: «Մարդուն զրկել պաշտպանվելու հնարավորությունից շատ վտանգավոր է»,- գտնում է իրավապաշտպանը: