Փաստ ինֆո

2013թ. պաշտոնյաների կողմից անձանց բռնության ենթարկելու 87 դեպք է գրանցվել, որոնցից միայն 2-ով է Հատուկ քննչական ծառայությունը քրեական գործ հարուցել: Քրեական գործի հարուցումը մերժելը պատճառաբանվել է կամ հանցադեպի, կամ հանցակազմի բացակայությամբ: Ըստ Մարդու իրավունքների պաշտպանի՝ սա նշանակում է, որ գործերը քննվել են մակերեսորեն: Այս փաստերը ներկայացված են ՄԻՊ 2013թ. տարեկան զեկույցի՝ ՀՔԾ-ին վերաբերող հատվածում:

Բազմաթիվ դեպքերում ՀՔԾ-ն չի ուսումնասիրել մամուլում՝ պաշտոնյաների կողմից անձանց բռնության ենթարկելու տեղեկությունները, մինչդեռ, օրենքով պարտավոր է դրանք ուսումնասիրել և, անհրաժեշտության դեպքում քրեական գործ հարուցել:

Այս խնդրի կապակցությամբ էլ ծառայությունը ՄԻՊ գրասենյակին հայտնել է, որ մամուլում տեղ գտած հրապարակումները քրեական գործ հարուցելու առիթ հանդիսացել են, սակայն քանի որ ծառայությունը քրեական գործերի հարուցման առիթների առանձին հաշվառում չի վարում, առավել մանրամասն տեղեկություններ վերջիններս չեն կարողացել տրամադրել:

«Այնուամենայնիվ, փաստաբանների և իրավապաշտպան կազմակերպությունների, ինչպես նաև Պաշտպանին հասցեագրված բողոքներով հայտնած տեղեկությունների ուսումնասիրությունից պարզ է դառնում, որ գրանցվել են դեպքեր, երբ ծառայությունը որևէ միջոց չի ձեռնարկել խոշտանգումների և այլ դաժան, անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի, ինչպես նաև պաշտոնատար անձանց կողմից մարդու իրավունքների այլ խախտումների վերաբերյալ մամուլում տեղ գտած հրապարակման կապակցությամբ»,- ասված է զեկույցում:

Որպես օրինակ՝ պաշտպանը ներկայացնում է Վարդան Պետրոսյանի փաստաբան Նիկոլայ Բաղդասարյանի՝ մամուլին հայտնած տեղեկությունները` գործով քննիչի կողմից իր պաշտպանյալին որպես կասկածյալ հարցաքննության ժամանակ Վարդան Պետրոսյանի ցուցմունքի չարձանագրվելը, փորձագիտական եզրակացություններին չծանոթացնելը, քննչական գործողություններն առանց փաստաբանի մասնակցության կատարելը:

Ըստ նշված տեղեկությունների` քննիչը իրեն թույլ է տվել մեղադրյալի նկատմամբ կատարել վիրավորական արտահայտություններ, որոնք կարող են վիրավորել անձի արժանապատվությունը, ինչն էլ իր հերթին հանդիսանում է ՀՀ Սահմանադրությամբ ամրագրված քաղաքացու իրավունքների խախտում: Զեկույցում նաև հիշեցվում է, որ նշված դեպքով որևէ միջոց ՀՔԾ կողմից չէր ձեռնարկվել: Իսկ պաշտպանի գրության հիման վրա ծառայության կողմից կայացվեց քրեական գործի հարուցումը մերժելու որոշում:

Ի դեպ, ՄԻՊ գրասենյակում պարզել են նաև, որ 2013 թվականին անձանց ոստիկանության և այլ մարմինների բաժիններում ապօրինի պահելու, նրանց փաստացի ազատությունից զրկելու, խոշտանգումների և այլ դաժան, անմարդկային կամ արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի դեպքերի առնչությամբ միայն 2 գործ է մեղադրական եզրակացությամբ  ուղարկվել դատարան: Եվ այս ցուցանիշը, պաշտպանի համոզմամբ, ևս չի համապատասխանում իրականում տիրող իրավիճակին: Բացի այդ, նպաստում է պաշտոնատար անձանց համար անպատժելիության մթնոլորտի ձևավորմանը:

Զեկույցն անդրադառնում է նաև մարտի 1-ի զոհերի՝ արդեն 6-րդ տարին շարունակվող նախաքննությանը:

«Ծառայությունը 2013 թվականին հանրությանը չի ներկայացրել որևէ կարևոր տեղեկություն գործերի ընթացքի վերաբերյալ (ի տարբերություն 2012 թվականի): Ծառայությունը պատճառաբանում է, որ նշված գործի շահերից ելնելով է, որ հանրությանը նշված հարցի վերաբերյալ այլ տեղեկություններ չեն տրամադրվում»,- գրում է պաշտպանը՝ հավելելով, որ զոհերի ընտանիքների անդամներն ու հարազատներն այն համոզման են, որ ՀՔԾ-ն բավարար արդյունավետությամբ չի կատարում իր գործառույթները:

Ծառայությունը, ըստ պաշտպանի, բավարար քայլեր չի ձեռնարկել նաև ընտրությունների ընթացքում քվեաթերթիկների լցոնման և լրագրողի նկատմամբ բռնության դեպքը բացահայտելու ուղղությամբ, ինչի արդյունքում՝ մեղավորները չեն հայտնաբերվել, իսկ քրեական գործը կասեցվել է: Ու թեև գործով վկա անցնող Նարինե Իսմայիլին հայտարարել էր, որ իր նկատմամբ ծառայությունում ճնշումներ են գործադրվել, այդ տեղեկությունները հերքվել էին ՀՔԾ-ի կողմից:

Պաշտպանը նաև փաստում է, որ ծառայության կողմից հարուցված քրեական գործերը հիմնականում հետագայում փոխանցվել են այլ մարմինների, օրինակ 2013 թվականի ընթացքում ՀՔԾ-ում քննված 102 քրեական գործերից  49-ն ուղարկվել է ստիկանության, ՊԵԿ-ի և ՀՀ ՊՆ-ի քննչական մարմիններ: