Փաստ ինֆո

Կենսաթոշակային նոր համակարգի 2014 թվականի հունվարի 1-ից նախատեսված պարտադիր կուտակային վճարը, որը «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքով սահմանված է անձի չհարկված աշխատավարձից պարտադիր կուտակային 5-10 տոկոսի չափով, խախտում է Սահմանադրությամբ պաշտպանվող անձի սեփականության իրավունքը: Այս մասին Սահմանադրական դատարանում այս պահին ընթացող ԱԺ ոչ իշխանական չորս խմբակցությունների ներկայացուցիչների դիմումի հիման վրա գործով դատավարության ժամանակ իրենց բացատրություններում, մասնավորապես, հայտարարեցին դիմող կողմի ներկայացուցիչները:

Հիշեցնենք, որ ՀՅԴ, «Բարգավաճ Հայաստան», «Հայ ազգային կոնգրես» և «Ժառանգություն» խմբակցությունների ներկայացուցիչները  վիճարկում են «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքի 5-րդ, 7-րդ, 8-րդ, 37-րդ, 38-րդ, 45-րդ, 49-րդ և 86-րդ հոդվածների՝ պարտադիր կուտակային բաղադրիչի հետ կապված դրույթների սահմանադրականությունը: Դիմող կողմը խնդրել է որոշել վիճարկվող հոդվածների դրույթների՝ Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 1, 3, 6, 8. 14, 14.1, 31, 34, 36, 37, 42, 45, 48 և 117-րդ հոդվածների պահանջներին համապատասխանության հարցը:

 Սահմանադրության 8-րդ և 31-րդ հոդվածների համաձայն, յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի իր հայեցողությամբ տիրապետելու, օգտագործելու, տնօրինելու և կտակելու իր սեփականությունը։ Մինչդեռ օրենքը զրկում է անձին իր սեփականության ազատ տնօրինման իրավունքից:

Դիմող կողմը նաև նշում է, որ պարտադրող նորմի գործադրումը կապելով տարիքի և գույքային վիճակի հետ, անձը պարտավոր է հաճախ կատարել իր կամահայտնությանը չհամապատասխանող գործողություններ: Տարիքի և գույքային վիճակի հետ նման կապը նաև խտրականության դրսևորում է:

Ըստ դիմող կողմի, կուտակային վճարը գանձելու և մասնավոր կենսաթոշակային հիմնադրամին ուղղելու օրենքով պարտադրվող նորմը հակասության մեջ է մտնում Սահմադրության 45-րդ հոդվածի հետ, որի համաձայն յուրաքանչյուր ոք պարտավոր է օրենքով սահմանված կարգով և չափով մուծել հարկեր, տուրքեր, կատարել պարտադիր այլ վճարումներ:

Դիմող կողմը նշում է նաև, որ կուտակային բաղադրիչում կենսաթոշակների բաշխողական կամ սերունդների համերաշխության համակարգից պարտադիր անցում է կատարվում անհատական կամ «ինքնաֆինանսավորվող» կուտակային համակարգին, որն իր հերթին  հակասության մեջ է մտնում նաև Սահմանադրության 36-րդ հոդվածի հետ: Այս հոդվածի համաձայն,  չափահաս աշխատունակ անձինք պարտավոր են հոգ տանել իրենց անաշխատունակ և կարիքավոր ծնողների համար: Պետության պարտավորությունը արժանապատիվ կենսաթոշակ ապահովելու մասով չի կարող նաև վերաբերել միայն առանձին վերցրած սերնդի:

Ըստ դիմող կողմի, բացի վերը նշված բովանդակային խնդիրներից լրացուցիչ քննարկման են ենթակա նաև պարտադիր կուտակային բաղադրիչի ներդրման սոցիալ-տնտեսական, բարոյահոգեբանական, տեղեկատվական և ենթակառուցվածքային համապատասխանության հիմնախնդիրները:

Այս պահին ՍԴ անդամները հարցեր են ուղղում դիմող կողմի ներկայացուցիչներին` լրացուցիչ պարզաբանումներ ստնալու նպատակով: