ՄԻԵԴ վճիռը չի ազդի Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի վրա

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

01/20/2025 18:42 Լիբանանի նորթնտիր նախագահը հանդիպել է Մեծի Տանն Կլիլկիո Արամ Ա. Կաթողիկոսին 01/20/2025 18:39 Անհամբեր սպասում ենք դատավարության ավարտին․ Դավիթ Բաբայանի որդի 01/20/2025 18:37 Թրամփի խորհրդականի խոսքով՝ Զելենսկին պատրաստ է բանակցել հակամարտությունը դադարեցնելու համար 01/20/2025 18:11 «Վանաձոր» ՔԿՀ-ում ներնետված 7 բջջային հեռախոսները հայտնաբերվել են կալանավորված անձի խցում 01/20/2025 17:54 Տիեզերքը ուժ ունի, էն երկիրը, որտեղ իրար հա անիծում են ու հայհոյում, քանդվելու է ու քանդվելու. Նազարյանը՝ Սիրունյանի թեկնածության մասին 01/20/2025 17:34 Այրվել է մոտ 15 հա բուսածածկույթ 01/20/2025 17:30 «Հովհաննես Եղիազարյանին նորից կանչել եք հարցաքննության, եկավ, բայց ուղարկեցիք տուն, որովհետեւ ձեռք չէր տալիս, որ այդ տղան գար, ճիշտը ասեր». Մանվել Ղարիբյանը՝ դատարանում 01/20/2025 17:14 Թեման այդ 8 անձինք չեն, ամբողջ գործն օգտագործվում է ՀՀ-ի դեմ նոր ագրեսիայի հիմքեր ստեղծելու համար. Աբրահամյան (տեսանյութ) 01/20/2025 16:56 Վահան Կոստանյանն ու Քամալ Խարազին բարձր են գնահատել Հայաստան-Իրան փոխգործակցությունը 01/20/2025 16:52 Դատարանում շարունակվում է ՀՀ նախկին գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանի գործով դատավարությունը. հարցաքննվում են վկաները (ուղիղ միացում) 01/20/2025 16:48 Արարատ Միրզոյանը մեկնում է Մոսկվա 01/20/2025 16:43 «Տոյոտայում» եղբայրս մասնաբաժին ունի, գաղտնիք չէ. Լեւոն Քոչարյան (տեսանյութ) 01/20/2025 16:33 Հայտնաբերվել են բյուրեղանման և դեղնականաչավուն զանգվածներ 01/20/2025 16:06 Մհեր Սահակյանի մանդատը տրվել է ԱԺ «Հայաստան» կուսակցությունների դաշինքի ընտրական ցուցակի առաջին մասի հերթական հաջորդ թեկնածու Արմինե Սամվելի Խերանյանին. ԿԸՀ 01/20/2025 15:26 Պետք է լուծենք ԲԴԽ որոշումների վերանայման կարգը, դատավորին գործից հանելը «չեպե» է պետության համար․ Սիրունյան 01/20/2025 15:20 Աշտարակի համայնքային ոստիկանները ձերբակալել են 17-ամյա պատանու՝ ապօրինի ինքնաձիգ պահելու համար 01/20/2025 15:18 Ռուս հայտնի դերասան Գոշա Կուցենկոյի ավտոմեքենայում կնոջ դի է հայտնաբերվել 01/20/2025 15:09 Խայտառակություն էր․ ԿԿՀ-ն բացասական եզրակացություն է տվել Ալեքսանդր Սիրունյանի բարեվարքությանը 01/20/2025 15:03 Մարտի 30-ին Փարաքար համայնքում արտահերթ ընտրություններ են 01/20/2025 14:57 37 ծառայողի նկատմամբ նշանակվել է «ոստիկանությունից ազատում» կարգապահական տույժ․ 2024 թվականի ամփոփ արդյունքները 01/20/2025 14:51 Անահիտ Մանասյանն ընդունել է «Կանայք և գլոբալ անվտանգության ճարտարապետությունը» կենտրոնի ղեկավար Արմինե Մարգարյանին 01/20/2025 14:49 Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիների դատավարության միջազգային արձագանքներ 01/20/2025 14:42 Ապօրինի ծառահատման արդյունքում պետությանը պատճառվել է առանձնապես խոշոր չափերի՝ 17 մլն դրամի գույքային վնաս 01/20/2025 14:30 Վարչապետ դառնալու հավակնություն չունեմ, չգիտեմ՝ հետագայում դեպքերն ինչպես կզարգանան․ Լևոն Քոչարյան 01/20/2025 14:26 Արցախի կորուստը, ռшզմական-քաղաքական ղեկավարության Բաքվում լինելը hարված էր ՌԴ հեղինակությանը. Քոչարյան 01/20/2025 14:20 ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունն արձագանքել է Ռուսաստանում «Ջերմուկ Գրուպ»-ի վերաբերյալ հնչած մեղադրանքին 01/20/2025 14:07 Չորրորդ կարգի վթարայնության շենքերում ապրող 57 ընտանիք վերաբնակեցվել է 01/20/2025 14:02 Բայրամովը կրկին խոսել է ՀՀ Սահմանադրությունը փոխելու մասին 01/20/2025 13:55 ՔՊ-ականը կարծում է՝ Փաշինյանը կամ Արարատ Միրզոյանը չպետք է խոսեն Բաքվում ապօրինաբար դատվող Արցախի ղեկավարության մասին 01/20/2025 13:52 «Երևանի ավտոբուս» ՓԲԸ-ում դեռեւս թափուր է 115 վարորդի հաստիք 01/20/2025 13:49 Զոհված զինծառայող Լևոն Գալստյանի հորը՝ Արմեն Գալստյանին, մեղադրում են խուլիգանության և ծեծի մեջ, մինչդեռ տեսագրությունները հակառակն են վկայում․ փաստաբանը մանրամասնում է 01/20/2025 13:26 ՆԳ նախարարի տեղակալները մասնակցել են «Դիմակայունություն բոլորի համար» ծրագրի ամփոփիչ միջոցառմանը 01/20/2025 13:18 Շվանիձոր-Նռնաձոր-ՀՀ սահման ավտոճանապարհին կատարվելու են պայթեցման աշխատանքներ 01/20/2025 13:03 Արտառոց դեպք՝ Երևանում. քաղաքացին ներխուժել է Դերենիկ Դեմիրճյանի տուն-թանգարան ու սպառնալիքներ հնչեցրել աշխատակիցների հասցեին 01/20/2025 13:00 Վահե Ղալումյանի չհերքեց, որ իր մարզպետ եղբայրը կարող է առաջիկայում SMS ստանա վարչապետ Փաշինյանից. (տեսանյութ) 01/20/2025 12:58 Ասպրամ Կրպեյանը «Իմ քայլը» հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ կրթություն է ստացել, ԱԺ փոխնախագա՞հ պետք է ընտրեինք նրան. Ալեքսանյան 01/20/2025 12:48 Վահե Ղալումյանը Տավուշի մարզի Կիրանցի կամուրջը հայրենիք չի համարում 01/20/2025 12:46 Զենք-զինամթերք կամավոր հանձնելու երեք դեպք Վարդենիսում 01/20/2025 12:43 Փաստացի, Հայաստանի տարածքում արգելված է մեր երկրի քարտեզ կպցնել. ուրեմն այլևս ապացուցված փաստ է, որ Հայաստանում գործում է թուրքական գրաքննություն. թյուրքագետ Վարուժան Գեղամյան 01/20/2025 12:29 «Մի քպականի մեջ չարք է մտնում... »,- Արթուր Խաչատրյանն անեկդոտ պատմեց ամբիոնից (տեսանյութ) 01/20/2025 12:24 Չեղարկել Ալեքսանդր Սիրունյանի՝ ԲԴԽ անդամի թեկնածության որոշումը. ՀԿ-ների հայտարարությունը 01/20/2025 12:21 Ալեքսանդր Սիրունյանը «չզղջաց» սոցցանցերում արցախցիների դեմ ատելության խոսքի համար 01/20/2025 12:20 ԱԺ ճեպազրույցները՝ ուղիղ 01/20/2025 12:09 Անհայտ կորած կնոջ դին հայտնաբերվեց ջրատարում 01/20/2025 12:07 Քանի դեռ անձը չի զբաղեցնում քաղաքական զսպվածություն պահանջող պաշտոն,կարող է արտահայտել այն մտքերը, որոնք կարող են հաճելի չլինել որոշ խմբի համար․ Վարդանյանը՝ Սիրունյանի թեկնածության մասին 01/20/2025 12:04 Սոցիալական ծախսի փոխհատուցում․ ովքեր և ինչպես կարող են օգտվել 01/20/2025 12:00 Ծաղկաձոր ապօրինի սեփականաշնորհված հողամասի նկատմամբ վերականգնվել է ՀՀ սեփականության իրավունքը․ Փաշինյանը կրկին դատական ակտերից է խոսում 01/20/2025 11:57 Հրատապ գրություններ եմ ուղարկել միջազգային գործընկերներին՝ Բաքվում տեղի ունեցած հայ ռազմաքաղաքական ղեկավարների դատավարության վրա․ Թովմասյան 01/20/2025 11:49 Ապօրինի ձկնորսության դեմ Գեղարքունիքի ջրային պարեկների պայքարի երկու դրվագ 01/20/2025 11:41 «Պարզ էր այն շոկը, որի մեջ Բաքուն ցանկանում է գցել հայ հասարակությանը՝ խորացնելով մեր ներքին քաոսը». Վահե Հովհաննիսյան

01/19/2025 19:07 Թուրքական հատուկ ստորաբաժանումների ծառայողները թուրքական ինքնաթիռով են ժամանել Հայաստան 01/18/2025 18:52 Վլադիմիր Պուտինի ավագ եղբոր մասին որոշ տեղեկություններ են պարզվել 01/19/2025 17:07 Վաշինգտոնում ստորագրված փաստաթղթով ոչ միայն աղավաղվել են միջազգային կազմակերպությունների արձանագրած որակումները, այլև փորձ է արվել կանխորոշելու միազգային դատական ատյանների վճիռները. Գեւորգ Դանիելյան 01/18/2025 20:04 «Քեզ ասու՛մ եմ ներկա դիր, դու՛ չես որոշողը, դու՛ փոքր մարդ ես». Ավանի թիվ 57 մնակապարտեզի ղեկավարը բաց նամակ է հղել Ավինյանին 01/20/2025 10:48 Ռ. Քոչարյանի գործով նախկին դատախազ Պետրոս Պետրոսյանն աշխատանքից ազատվել է նաեւ ՔԿ-ից (լրացված) 01/19/2025 15:00 Պետերբուրգում պարզել են տաճարի մոտ տաբատը հանած դեռահասների ինքնությունը 01/19/2025 21:36 Թուրքիայի ՆԳՆ-ն շնորհակալություն է հայտնել Հայաստանի Արդարադատության փոխնախարարին 01/18/2025 20:30 Ալիեւի պրովոկացիան ձախողվեց. Գրիգոր Բալասանյան (տեսանյութ) 01/19/2025 16:05 Համաձայն եմ Դանա Ուայթի հետ․ հայտնի է Ծառուկյանի ապաքինման ժամկետը 01/18/2025 21:55 Հոսանքազրկումներ Երևանում ու գրեթե բոլոր մարզերում՝ երկուշաբթի 01/19/2025 17:48 Բժիշկը բացատրել է դաշտանադադարի տհաճ ախտանիշի առաջացման պատճառները 01/20/2025 12:21 Ալեքսանդր Սիրունյանը «չզղջաց» սոցցանցերում արցախցիների դեմ ատելության խոսքի համար 01/19/2025 18:19 Երևանում թալանել են «Տոյոտա Երևան» ՍՊԸ-ի պահեստամասերի և սպասարկման բաժնի ղեկավարի երկու «Lexus»-ները 01/18/2025 19:54 Երևանյան լճից փրկարարները տղամարդու մարմին են դուրս բերել. shamshyan.com 01/20/2025 15:09 Խայտառակություն էր․ ԿԿՀ-ն բացասական եզրակացություն է տվել Ալեքսանդր Սիրունյանի բարեվարքությանը 01/19/2025 22:33 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 01/20/2025 15:18 Ռուս հայտնի դերասան Գոշա Կուցենկոյի ավտոմեքենայում կնոջ դի է հայտնաբերվել 01/19/2025 09:36 Կալիֆորնիայի բնակչուհին պատմել է, թե ինչպես են հարեւանները փրկել իր տունը կրակից 01/20/2025 11:18 «Ո՞վ է ՀՀ այս մակետի պատվիրատուն», «ուրախ եմ, որ ճանաչեցիք ՀՀ քարտեզը». բանավեճ՝ Արծվիկ Մինասյանի ու Ալեն Սիմոնյանի միջև 01/19/2025 20:20 Մերկելը Եվրոպային կոչ է արել միավորվել Թրամփի պատճառով

ՄԻԵԴ վճիռը չի ազդի Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի վրա 12/19/2013 12:05 | Վերլուծություններ

Հայոց ցեղասպանությունը հերքելու համար քրեական հետապնդման ենթարկված Դողու Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի գործով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի վճիռը չի ազդի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացի վրա: «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանը՝ գործն ինքնին գնահատելով որպես «բավականին հաջող թուրքական լոբբինգի արդյունք»:

Ա.Ղազարյանը միաժամանակ գտնում է, որ այն կազդի ցեղասպանության հերքումը քրեականացնող օրենքներ ընդունելու գործընթացի վրա, ինչը ցեղասպանության ճանաչման գործընթացի էլեմենտներից մեկն է: «Քաղաքական դաշտում գործընթացները կշարունակվեն, գնալով ավելի ու ավելի շատ պետություններ կընդունեն, որ ցեղասպանություն է եղել, բայց չեն ընդունի օրենքներ»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ Հայաստանը կպահպանի ցեղասպանության հերքման քրեականացնող դրույթը, ինչն իրավաչափ է և պայմանավորված է հասարակական սուր պահանջով: «Մենք՝ հայերս, ցեղասպանության առաջին զոհերն ենք»,- ասաց նա:

Եթե որևէ մեկը գա Հայաստան և հրապարակային հայտարարություններ կատարի՝ հերքելով 1915թ. դեպքերը՝ որպես ցեղասպանություն, դրա համար քրեական հետապնդման ենթարկվի և գործը հասնի Եվրոդատարան, Ա.Ղազարյանի կարծիքով, կարող է այլ որոշում կայացվել: Հայաստանի պարագայում կարող է ընդունվել, որ այստեղ իսկապես հասարակական սուր պահանջ կա, որպեսզի քրեական հետապնդման ենթարկվեն նման անձինք: «Եվրոպական դատարանն իր որոշումը միշտ տեղայնացնում է կոնկրետ հանգամանքների ներքո և ոչ թե համընդհանուր սկզբունք է սահմանում»,- ասաց Ա.Ղազարյանը՝ նկատելով, որ Շվեյցարիայի պարագայում Եվրոպական դատարանը չընդունեց, որ Շվեյցարիայում կա Հայոց ցեղասպանությունը հերքողներին քրեական պատասխանատվության ենթարկելու հասարակական սուր պահանջ:

Եվրոդատարանի եզրահանգմամբ՝ Հայոց ցեղասպանության հարցում համընդհանուր համաձայնություն աշխարհում չկա. 190 պետություններից միայն 20-ն են ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, կան այլ պետություններ ևս, որոնք ճանաչել են Ազգային պառլամենտի, դրա մեկ պալատի կամ նահանգի մակարդակով: Դատարանը տարբերակում անցկացրեց Հոլոքոստի և Հայոց ցեղասպանության միջև՝ վկայակոչելով Ռոժե Գարաուդին ընդդեմ Ֆրանսիայի գործով նախադեպը, նշվեց, որ ուժի մեջ է մնում Հոլոքոստի առումով արված եզրահանգումն առ այն, որ Հոլոքոստը՝ որպես ցեղասպանություն, աներկբայորեն ճանաչված փաստ է: Մինչդեռ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ դեռ հանրային համաշխարհային քննարկումները շարունակվում են:

Այս փաստարկների հիմքում դրվել է 2011թ. հունիսից նոր զարգացող տեսությունը. Մարդու իրավունքների կոմիտեն այդ ժամանակ հրապարակեց իր թիվ 34 մեկնությունը, որով ազատ խոսքի տրամաբանությանը և Քաղաքական ու քաղաքացիական իրավունքների միջազգային դաշնագրին հակասող ճանաչվեց որևէ անձի պատասխանատվության ենթարկելը՝ պատմական փաստի վերաբերյալ իր արտահայտած կարծիքի համար:

Իհարկե, վճիռը Շվեյցարիան կարող է բողոքարկել, սակայն, Ա.Ղազարյանի կարծիքով՝ շատ քիչ հնարավորություններ կան, որ վարույթ կընդունվի կամ եթե նույնիսկ վարույթ ընդունվելու դեպքում այլ որոշում կկայացվի, որովհետև սա նոր զարգացող տեսության արձագանքն է: Նշենք, որ վճիռն առաջին կատեգորիայի վճիռ է, այսինքն՝ դասվում է այն վճիռների շարքին, որոնցով բոլորովին նոր նախադեպ է ստեղծվել:

Գիտությունների դոկտոր, Թուրքիայի Աշխատավորական կուսակցության առաջնորդ Դողու Փերինչեքը 2005 թվականի մայիսին, հուլիսին և սեպտեմբերին Շվեցարիայում մասնակցել է տարբեր կոնֆերանսների, որոնց ընթացքում հրապարակայնորեն ժխտել է, որ 1915 թվականին և դրանից հետո Օսմանյան կայսրությունը ցեղասպանություն է իրականացրել հայ ժողովրդի դեմ: Նա հայկական ցեղասպանության գաղափարը համարել է «միջազգային սուտ»:

«Շվեցարիա-Հայաստան» ասոցիացիան բողոք է ներկայացրել նրա դեմ 2005 թվականի հուլիսի 15-ին, և 2007 թվականի մարտի 9-ին Լոզանի Ոստիկանության դատարանը Փերինչեքին մեղավոր է ճանաչել՝ ռասսայական խտրականության համար: Փերինչեքը բողոքարկել է այդ վճիռը, որը մերժվել է Վճռաբեկ դատարանի կողմից: Ըստ այդ դատարանի՝ հայկական ցեղասպանությունը, ինչպես հրեաների ցեղասպանությունը, ապացուցված պատմական փաստ է, որը ճանաչվել է շվեյցարական օրենսդրական մարմնի կողմից: Վճռաբեկ դատարանն ընդգծել է, որ Փերինչեքը ժխտել է միայն «ցեղասպանություն» բնութագրումը՝ առանց կասկածի տակ դնելու հայերի սպանությունների և տեղահանման փաստը:

Դաշնային դատարանը ևս մերժել է Փերինչեքի ներկայացրած 2007 թվականի դեկտեմբերի 12-ի դատավճռի բողոքը:

2008 թվականի հունիսի 10-ին դիմելով ՄԻԵԴ՝ Փերինչեքը նշել է, որ շվեյցարական դատարանները խախտել են Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 10-րդ հոդվածով (խոսքի ազատություն) երաշխավորված խոսքի ազատության՝ իր իրավունքը: Նա վիճարկել է շվեյցարական քրեական օրենսգրքի 261-րդ հոդվածի 4-րդ մասը՝ այն գնահատելով որպես ոչ բավարար կանխատեսելի, իսկ դատավճիռը՝ ոչ օրինական:

Թուրքիայի կառավարությունը ներկայացրել է գրավոր մեկնաբանություններ՝ որպես երրորդ կողմ:

Դատավճիռը կայացվել է 7 դատավորների կողմից՝ նախագահել է Իտալիան ներկայացնող դատավորը: Դատարանի կազմում են եղել նաև Դանիան, Սերբիան, Հունգարիան, Մոնտենեգրոն, Պորտուգալիան և Շվեյցարիան ներկայացնող դատավորները:

ՄԻԵԴ-ը վճռում նշել է, որ Փերինչեքը կասկածի տակ չի դրել սպանությունների և տեղահանումների փաստը, նա պարզապես ժխտել է այդ իրադարձությունների բնութագրումը՝ որպես «ցեղասպանություն»: 1915 թվականի դեպքերի՝ որպես «ցեղասպանություն» իրավական բնութագրման ժխտելը չի հետապնդել հայ ժողովրդի դեմ ատելություն սերմանելու նպատակ, Փերինչեքը արհամարհանք չի արտահայտել այդ իրադարձությունների զոհերի նկատմամբ: Հետևաբար, ըստ դատարանի վճռի՝ Փերինչեքը չի չարաշահել այսպիսի հարցեր ազատ քննարկելու իր իրավունքը, որքան էլ զգայուն և հակասական լինեին դրանք:

Համաձայնելով Փերինչեքի հետ՝ դատարանը կարծիք է հայտնել, որ «ցեղասպանություն» երևույթը ճշգրտորեն սահմանված իրավական հասկացություն է: Ըստ Արդարադատության միջազգային դատարանի և Ռուանդայի միջազգային քրեական դատարանի օրենքի՝ ցեղասպանություն կատարելու համար գործողությունները պետք է կատարված լինեին ոչ միայն որոշակի խմբի անդամներին կոտորելու, այլ խմբի մի մասը կամ ամբողջ խումբը վերացնելու մտադրությամբ: Ցեղասպանությունը շատ նեղ իրավական հասկացություն է, որը դժվար է հիմնավորել:

Դատարանը հայտնել է, որ Շվեյցարիային չի հաջողվել ցույց տալ, որ այդ երկրում 1915 թվականին և հաջորդող տարիներին Օսմանյան կայսության օրոք կատարված գործողությունները որպես «ցեղասպանություն» ժխտելու հիման վրա՝ անձին ռասսայական խտրականության համար պատժելու սոցիալական անհրաժեշտություն կար:

Դատարանը հաշվի է առել երկու փաստ ևս. Առաջինը՝ Իսպանիայի Սահմանադրական դատարանը 2007թ. նոյեմբերին հակասահմանադրական է ճանաչել ժխտումը՝ որպես հանցագործություն դիտելը և տեսակետ է հայտնել, որ ցեղասպանության հանցանքի ժխտումը բռնություն չի կարող առաջացնել, և երկրորդ՝ 2012 թվականի փետրվարին Ֆրանսիայի Սահմանադրական խորհուրդը հակասահմանադրական է համարել այն օրենքը, ըստ որի ցեղասպանության փաստի ժխտումը հանցագործություն է համարվում. այն, ըստ Սահմանադրական խորհրդի, անհամատեղելի է խոսքի ազատության իրավունքի հետ: Ըստ դատարանի՝ Ֆրանսիայի Սահմանադրական խորհրդի որոշումը ցույց էր տալիս, որ սկզբունքայնորեն, հակասություն չկա որոշակի դեպքերը պաշտոնապես որպես ցեղասպանություն ճանաչելու և այն եզրակացության միջև, ըստ որի՝ պաշտոնական տեսակետը կասկածի տակ առած անձանց հանդեպ պատասխանատվության ենթարկելը կարող է հակասահմանադրական լինել:

Վերջապես, դատարանը նշել է, որ Միացյալ ազգերի Մարդու իրավունքների Կոմիտեն դատապարտել է այն փաստը, որ «օրենքները, որոնք պատմական փաստերի վերաբերյալ արտահայտած մտքերի համար պատիժ են սահմանում, անհամատեղելի են Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների վերաբերյալ համաձայնագրի պայմանների հետ և «Համաձայնագրով չի թույլատրվում արգելել անցյալում կատարված իրադարձությունների սխալ լինելու վերաբերյալ կարծիք արտահայտելը և մեկնաբանություններ անելը»:

Հեղինակներ՝ Սոնա Մաշուրյան
Անուշ Շահվերդյան