ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Քրդատօր-ի նախագծի հարցում Պաշտպանը հետևողական է լինելու 10/02/2013 12:25 | ՔՐԴԱՏՆԱԽԱԳԻԾ
ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Կարեն Անդրեասյանը ՀՀ քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի նախագծում տեղ գտած որոշ իրավական կարգավորումների կամ որոշ դեպքերում՝ իրավական կարգավորման բացակայության վերաբերյալ մտահոգություններ ունի:Այս մասին «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի իրավական վերլուծության վարչության պետ Արամ Վարդևանյանը՝ ընդգծելով, որ նախագծի առաջիկա խորհրդարանական քննարկումների շրջանակում «մենք հետևողական ենք լինելու և փորձելու ենք նաև պատգամավորներին ներկայացնելու այդ մտահոգությունները, որպեսզի նման կարգավորումներ տեղ չգտնեն քրեական դատավարության օրենսգրքում»:
Առաջին հայացքից Քրեական դատավարության օրենսգրքում կան դրական զարգացումներ՝ հստակեցվել են անձանց իրավունքներն ու պարտականությունները, ինչպես նաև ընդհանուր գործընթացը: Ողջունելի է, որ մշակվել է ամբողջությամբ նոր նախագիծ՝ նոր հայացքներով ու նոր մոտեցումներով, դրանում արտացոլված են միջազգային լավագույն փորձը, ինչպես նաև Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի կողմից ընդունված նախադեպային որոշումներում հայտնած դիրքորոշումները: Բայց միաժամանակ կան նաև խնդրահարույց կարգավորումներ: «Մեր դիրքորոշումն է՝ չի կարող լինել որևէ կարգավորում, որը խնդրահարույց է մարդու իրավունքների տեսանկյունից: Նույնիսկ մեկ խնդրահարույց կարգավորում մարդու իրավունքների տեսանկյունից անընդունելի է ժողովրդավարական հասարակությունում, այդ թվում նաև՝ Հայաստանի Հանրապետությունում»,- ասաց Ա.Վարդևանյանը՝ հիշեցնելով, որ ՀՀ Սահմանադրությունը հստակ ամրագրել է, որ պետությունը սահմանափակված է մարդու իրավունքներով և որ մարդու իրավունքները հանդիսանում են անմիջականորեն գործող նորմեր:
Մտահոգություններից առաջինն, իհարկե, անձանց, այսպես կոչված՝ խոստովանական ցուցմունքների դատական դեպոնացման ինստիտուտն է, որն արդեն հասարակական լայն հնչեղություն է ստացել: Դատական դեպոնացման ինստիտուտն ինքնին նորամուծություն էր առհասարակ հետխորհրդային տարածքի երկրներում, սակայն Պաշտպանի աշխատակազմի կողմից իրականացված ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ հիմնականում դատական դեպոնացման են ենթարկվում վկայի ցուցմունքները, եթե հնարավոր է, վկային այլևս չհանդիպեն՝ վկան լքի երկիրը, կամ ունենա առողջական խնդիրներ ու դժվարություն լինի իր համար դատարան ներկայանալը, և այլն: Այդ տեսանկյունից, իհարկե, ըստ Ա.Վարդևանյանի, արդյունավետ է դեպոնացնել նրա ցուցմունքը նախաքննության փուլում՝ դատաքննության փուլում պատրաստված լինելու համար: Սակայն մեղադրյալի խոստովանական ցուցմունքը դեպոնացնելու մտահղացումը ինքնին անձի նկատմամբ ֆիզիկական ու հոգեբանական ճնշումների ռիսկ է պարունակում և նպաստում համապատասխան ռիսկային մթնոլորտի ձևավորմանը, ինչն արդեն իսկ խնդրահարույց է: «Վկայի ցուցմունքի դեպոնացումը առկա է մի շարք եվրոպական երկրներում՝ Գերմանիա, Իտալիա, այդ տեսանկյունից մենք խնդիր չենք տեսնում, բայց մենք խնդիր տեսնում ենք մեղադրյալի ցուցմունքների, այն էլ՝ խոսոտովանական ցուցմունքների, դեպոնացման մեջ: Առհասարակ միջազգային փորձը գնում է այն ուղղությամբ, որ նման եզրույթը՝ «խոստովանական ցուցմունքներ», գնալով կիրառելի չէ, պրակտիկ չէ, ակտուալ չէ մրցակցային դատավարության պարագայում, իսկ ՀՀ-ում քրեական դատավարությունն այդպիսինն է, և նոր օրենսգրքով նույնպես այդպիսին է լինելու»,- ասաց Մարդու իրավունքների պաշտպանի աշխատակազմի իրավական վերլուծության վարչության պետը՝ մտահոգիչ համարելով, իր բնորոշմամբ՝ «այդ հետքայլը»: Խնդրահարույց է լինելու նաև դատավորների կողմից ինստիտուտի կիրառումը՝ դեպոնացումը կատարվում է դատավորի ներկայությամբ, «երևի թե հերթապահ դատավորներ պետք է լինեն»:
Մարդու իրավունքների պաշտպան Կարեն Անդրեասյանն անընդունելի ու խիստ մտահոգիչ է համարում Քրեական դատավարության օրենսգրքի այն կարգավորումն, ըստ որի ծանր և առանձնապես ծանր հանցագործությունների մեջ մեղադրվող անձանց նկատմամբ սկզբնական կալանք որոշելու հարցը քննարկելիս պետական պաշտոնատար անձինք պարտավորություն չեն ունենալու հիմնավորել նման միջնորդությունը: Դա չի բխում թե՛ Սահմանադրությունից, թե՛ Մարդու իրավունքների եվրոապական կոնվենցիայից և թե՛ Մարդու իրավունքների մի շարք նախադեպային, այդ թվում՝ ՀՀ-ի դեմ կայացրած որոշումներից: ՄԻԵԴ-ի հստակ դիրքորոշումն է՝ կալանավորումը որպես խափանման միջոց բոլոր դեպքերում առանց բացառության՝ ներառյալ նաև ծանր կամ առանձնապես ծանր հանցագործությունների մեջ մեղադրվող անձանց դեպքում, պետք է լինի հիմնավորված, հակառակ դեպքում՝ դա հանգեցնում է անձի իրավունքների խախտմանը: «Եթե պաշտոնատար անձը կալանավորման միջնորդություն ներկայացնելիս չի ներկայացնում որևէ հիմնավորում, այդ դեպքում ինչպես պետք է հակառակ կողմը պաշտպանվի դրանից, ինչպես պետք է վերաքննիչ բողոքում հակափաստարկ ներկայացնի, եթե չկա փաստարկ»,- նկատեց Ա.Վարդևանյանը՝ հավելելով՝ «ստացվում է, որ գործընթացը ֆորմալ բնույթ է կրելու»:
ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով չի հստակեցվում նաև անչափահասներին առերես հարցաքննելու կարգը, այսինքն՝ այն իրականացվում է ընդհանուր կարգի շրջանակներում: Մինչդեռ պետք է հաշվի առնել անչափահասների հոգեկան վիճակը առերեսման ժամանակ, եթե հատկապես անչափահասը տուժող է, իսկ նրա հետ առերեսվողը՝ մեղադրյալ՝ անչափահասն այդ դեպքում կարող է վերապրել ցավը, ապրումները, իրավունքների խախտումները, որոնք տեղի էին ունեցել հանցագործության հետևանքով: Եվրոպայի խորհրդի, ՄԱԿ-ի համապատասխան փաստաթղթերով արգելվում է անչափահասի նկատմամբ նման վերաբերմունքը՝ այսպես կոչված՝ «double victimization»-ը, և այդ հարցի չկարգավորված լինելը ինքնին հանգեցնում է անչափահասների իրավունքների ոչ պատշաճ պաշտպանության:
Ա.Վարդևանյանը մի կողմից ողջունում է, որ նախագիծը մշակած արդարադատության նախարարությունը փորձ է արել ընդլայնել փաստաբանների լիազորությունները, սակայն մյուս կողմից՝ մտահոգիչ է համարում, որ նախագծում բացակայում են իրավական կարգավորումները, թե ինչպես պետք է փաստաբանները օգտվեն նոր հնարավորություններից, նոր իրավունքներից: «Ազգային ժողովում քննարկումների ակտիվ փուլի ընթացքում մենք դա նույնպես կբարձրաձայնենք»,- ասաց Ա,Վարդևանյանը՝ կարևորելով փաստաբանների առանցքային դերակատարությունը հատկապես քրեական դատավարությունում: Պատահական չէ, որ Մարդու իրավունքների պաշտպանը վերջերս դիմում է ներկայացրել ՍԴ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 73-րդ հոդվածի՝ Պաշտպանի իրավունքներն ու պարտականուիթյունները, կարգավորումների վերաբերյալ: Պաշտպանն վիճարկում է պաշտպանի իրավունքների տեսանկյունից մի կարգավորումը, դիմումը Սահմանադրական դատարանը քննության կառնի հոկտեմբերի 8-ին:
Կարեն Անդրեասյանը դեռևս 2012թ. հոկտեմբերի 30-ին է ոլորտի շահագրգիռ մարմինների ղեկավարներին ներկայացրել իր մտահոգություններն ու դիտողությունները: ԱԺ իրավաբանական վարչությունից ի պատասխան Պաշտպանը ստացել է իր առաջարկությունների վերաբերյալ հստակ դրական եզրակացություն, դրական արձագանք է ստացվել նաև գլխավոր դատախազությունից: Իսկ արդադատության նախարարության յուրօրինակ արձագանքն է եղել այս տարվա հունվարին լրամշակված նախագիծ ներկայացնելը, դրանում տեղ էին գտել որոշ փոփոխություններ՝ Պաշտպանի առաջարկությունների հիման վրա:
Քրեական դատավարության շրջանակներում, եթե անձը դիմում է բժշկական օգնություն ստանալու կամ առողջական վիճակը պարզելու համար փորձաքննություն նշանակելու համար, ապա Պաշտպանի առաջարկությամբ, դա իրականացվում է յուրաքանչյուր պահի՝ սկզբնական տարբերակում օգտագործվում էր «յուրաքանչյուր փուլում» բառակապակցությունը, պարզ չէր, թե որ պահից է սկսվում և որ պահին է ավարտվում այդ փուլը:
Լրամշակված տարբերակում տեղ է գտել նաև Պաշտպանի առաջարկությունը հստակեցնելու բերման ենթարկվածի կարգավիճակն ու իրավունքները՝ իր ազատության սահմանափակման պահից սկսած: Ըստ այդմ, այդ կարգավիճակն ունեցող անձն ունի լռելու, փաստաբան ունենալու իրավունքի և բերման ենթարկվելու պատճառի մասին տեղեկացված լինելու իրավունք: Ի դեպ, այդ մասին Վճռաբեկ դատարանը նախադեպային որոշում է ընդունել, սակայն այն քրեական դատավարությունում կարգավորված չէր և բազմաթիվ էին դեպքերը, երբ այդ նախադեպային որոշմամբ սահմանված կարգավորումները չէին պահպանվում համապատասխան պաշտոնյաների կողմից:
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
10/07/2024 12:08 Աբովյանը 61 տարեկան է. Ծառուկյանն ասում է՝ այն իր ամենասիրելի քաղաքն էՏեսադարան
09/02/2024 10:55 Սեպտեմբերի 2-ը Արցախի Հանրապետության հռչակման օրն էՄամուլ
- 11/21/2024 08:33 Հաջորդն ովքեր են SMS ստանալու․ «Հրապարակ»
- 11/21/2024 08:30 Ո՞վ է Դիմել Քյարամյանին՝ Աղազարյանի որդու քրգործով. հայտնի են անուններ. բացահայտում. «Ժողովուրդ»
- 11/21/2024 08:26 Փաշինյանը կանանց տեսակարար կշիռն ավելացրել է իշխանությունում․ «Հրապարակ»
- 11/21/2024 08:23 Անդրանիկ Քոչարյանն ու Սիսակ Գաբրիելյանը թեժ վեճ են ունեցել. ներթիմային գզվռտոցը շարունակվում է. «Ժողովուրդ»
- 11/21/2024 08:21 Ինչպե՞ս են պատրաստվում այս իշխանությանը զրկել ապագայում մանդատ ստանալու հնարավորությունից. «Փաստ»
- 11/21/2024 08:17 Փաշինյանը թիմակիցներից մի քանիսին էլ է ուղարկել արյան անալիզ հանձնելու․ «Հրապարակ»
- 11/21/2024 08:14 ՔՊ պատգամավոր Զեյնալյանը հեռացել է անարդարության խոր զգացումով. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 10/22/2024 20:14 Միշտ ամեն բան ուշացած ենք անում, փոխանակ՝ նույն պահին հակադարձենք․․․
- 10/13/2024 20:44 Որևէ մեկը Անկախության մասին հռչակագիրը այլաբանորեն չէր դիտարկի իբրև իր զավակին խժռող ծնողի, եթե չլիներ Երկիրը խժռելու պատրաստ թշնամու սպառնալիքը
- 10/11/2024 18:53 Ոչ թե ազարբայջանցիները, այլ մենք՝ հայերս ունենք վերադարձի խնդիր ՝ Շահումյանից ու Գետաշենից մինչև Արցախ․․․
- 10/03/2024 12:57 Տարածաշրջանի վրա ազդեցություն ունեցող երկրները պետք է ավելացնեն ճնշումն Ադրբեջանի վրա. Դավիթ Վարդանյան
Մեկնաբանություն
- 11/21/2024 15:05 Հիմա նստած մտածում եմ․ լավ, բա Վահեին ինչի՞ հանեցիք գործից. Արսեն Բաբայան
- 11/21/2024 14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան
- 11/21/2024 14:22 Ի՞նչ է անելու Թրամփը հայ-ադրբեջանական բանակցությունների փաթեթի հետ. Սարգսյան
- 11/21/2024 11:23 Ու հիմա ուզում եք պաչկեքով մեդալներ շահեք, սատանայական ծեսը Ծիծեռնակաբերդում կատարվեց. Տիգրան Քոչարյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 11/21/2024 12:58 Ավտոմեքենան բախվել է ջերմաքարշին. հայտնաբերել է այրված դի
- 11/21/2024 11:56 Փրկարարները ձիուն դուրս են բերել արգելափակումից
- 11/20/2024 23:57 Երևանում «Ռոսիա Մոլ» առևտրի կենտրոնի մոտ հայտնաբերվել է Հնդկաստանի Հանրապետության քաղաքացու մարմին
- 11/20/2024 23:35 Մխչյան գյուղի տներից մեկում հրդեհ է բռնկվել
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 11/20/2024 23:11 Նյարդաբանը պատմել է մենության վտանգի մասին
- 11/20/2024 17:40 Կինը դպրոցական տղային դուրս է բերել սառցակալած գետից
- 11/19/2024 23:50 Ուսուցչուհին ամուսնուց հեռացել է դեռահասի մոտ եւ հայտարարել հանուն նրա բանտ նստելու պատրաստակամության մասին
- 11/19/2024 23:09 Հայտնի է գազօջախը ճարպից մաքրելու արագ միջոցը
Հետաքրքիր է իմանալ
- 11/20/2024 18:20 Կինը 9-ամյա տղային թողել է անտառում ու թաքցրել նրա հետքերը
- 11/19/2024 18:36 Մոսկվայի մարզում փոքրիկը ծնվել է ատամներով
- 11/15/2024 18:18 2024-ի ամենատարածված գաղտնաբառերի վարկանիշային ցանկը. այն կրկին գլխավորել է «123456»-ը
- 11/08/2024 17:20 Կայսերական պինգվինը 3400 կիլոմետր է անցել ու հասել Ասվտրալիա կերի հետևից