Փաստ ինֆո

Նորություն ասած չենք լինի, եթե նշենք, որ Հայաստան ավտոմեքենա ներկրելը, մեղմ ասած, հեշտ և էժան գործ չէ: Եվ մասքսային օրենսդրությունն էլ նպաստում է, որ կամայական մոտեցում ցուցաբերվի ավտոմեքենա ներկրողների նկատմամբ:

Բանն այն է, որ օրենքով մաքսազերծման 2 մեթոդ է նախատեսված` «հսկիչ գների» և «գործարքի գնի» տարբերակով:

Ի դեպ, պաշտոնական վիճակագրությունը վկայում է, որ մեր երկրում «գործարքի գնի» տարբերակը կիրառվել է ՀՀ ներկրված մեքենաների միայն 6%ի նկատմամբ: Մյուսները մաքսազերծվել են «հսկիչ գների» մեթոդով: Այլ կերպ ասած, հաշվի է առնվել ոչ թե ավտոմեքենայի իրական արժեքը, որով այն ձեռք է բերվել արտերկրում, այլ այն գինը, որով տվյալ ավտոմքենան վաճառվում է մեր երկրում: Արդյունքում, ինչպես պարզվում է, նeրկրողը մի քանի հազար դոլար ավել գին է վճարել:

Զարմանալի չէ, որ օրենքի այս նրբություններին ծանոթ են ոչ բոլորը և որ ներկրողները գրեթե միշտ վճարել են այն, ինչ իրենցից պահանջել է ՊԵԿ-ը:

Բայց  ահա, գտնվել է մեկը, ով որոշել է միայնակ դուրս գալ Մաքսայինի կամայականության դեմ և պաշտպանել օրենքով սահմանված իր իրավունքները:

Իրավաբանական ֆակուլտետի ուսանող Սերգեյ Գրիգորյանը 2012թ-ին Ճապոնիայում գնել էր MERCEDES-BENZ GLK 320 դասի, 2004թ.-ի արտադրության, օգտագործված ավտոմեքենա` դրա դիմաց վճարելով և Ճապոնյայից Հայայստան տեղափոխման համար ծախսելով ընդհանուր առմամբ, 4.843.656 դրամ: Իսկ արդեն մաքսազերծման համար ապագա իրավաբանը ներկայացրել է, իր կատարած բոլոր ծախսերի փաստաթղթերն ու հաշիվ-ապրանքագրերը` պահանջելով մաքսային մարմնից կիրառել մաքսազերծման «գործարքի գնի» տարբերակը:

ՊԵԿ-ում, սակայն, մերժել են այն պատճառաբանությամբ, թե «ներկայացված փաստաթղթերում բացակայում է Վրաստանի Փոթի նավահանգստում կատարված ավտոմեքենայի բեռնաթաման և մինչև ՀՀ մաքսային սահման ավտոմեքենայի տեղափոխման համար կատարված հիմնավոր ծախսերը»։

26.07.2012թ.-ին ուսանողն իր ավտոմեքենան հանձնել է մաքսային մարմիններին պատասխանատու հսկողության և առ այսօր պայքարում իր իրավունքների վերականգնման համար:

Նշենք, որ  շուրջ 1 տարի առաջ Սերգեյ Գրիգորյանը դիմել էր վարչական դատարան ՊԵԿ-ի գործողությունները ոչ իրավաչափ համարելու հայցով: Դատարանը, սակայն, մերժել էր դիմումը:

Իսկ ահա դատական հաջորդ ատյանը` վարչական վերաքննիչ դատարանը 2013թ-ի սեպտեմբերի 24-ին բավարարել է ապագա իրավաբանի հայցը՝ Ճապոնիայից ներկրած մեքենան ցածր մաքսատուրքով մաքսազերծելու վերաբերյալ։ Դատարանը որոշել է պարտավորեցնել ՊԵԿ-ին Սերգեյ Գրիգորյանի ներմուծած ավտոմեքենան մաքսազերծել «գործարքի գնի» մեթոդով, ինչը 2000 դոլարով պակաս է ՊԵԿ-ի հաշվարկած մաքսատուրքից:

Ի դեպ, ՊԵԿ-ը երեկ արդեն իսկ հայտարարել է  ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի որոշման,  դրանում բերված պատճառաբանությունների հետ չհամաձայնելու և  այդ որոշումը ՀՀ վճռաբեկ դատարանում բողոքարկելու իր մտադրության մասին:

Ակնհայտ է, թերևս, որ այստեղ կռվանը միայն 2000 դոլարը չէ: Շատ ավելի մտահոգիչն այս պատմության մեջ ՊԵԿ-ի համար դատական նախադեպի խնդիրն է:

Բանն այն է, որ եթե Վճռաբեկ դատարանն ուժի մեջ թողնի Վերաքննիչ վարչական դատարանի որոշումը, այն կարող է նախադեպային դառնալ ՀՀ ավտոմեքենա ներկրող ցանկացած այլ քաղաքացու համար ևս, իսկ այդպիսիք, պարզվում է տարեկան շուրջ 20-30 հազար են:

Բացի այդ, այս նախադեպը, փաստորեն, կարող է վնասել նաև ավտոմեքենաների բիզնեսով զբաղվող գործարարներին, քանի որ տվյալ դեպքում, շարքային քաղաքացին հնարավորություն կստանա իր համար անհամեմատ ավելի էժան ավտոմեքենա ներկրել, քան նրան առաջարկում են հայաստանյան շուկայում:

Իսկ կկարողանա արդյո՞ք մեկ անհատ քաղաքացին հաղթանակ տանել ամբողջ պետական և տնտեսական ապարատի կամայականությունների դեմ, պարզ կդառնա միայն դատական վերջին ատյանի կայացրած որոշումից հետո:

Հեղինակ` Նելլի Դանիելյան