Փաստ ինֆո

«Փաստինֆո»-ն իր սեպտեմբերի 11-ի «Պանդխտության իրական դեմքը» հրապարակման մեջ անդրադարձել էր ՀՀ քաղաքացիների Եվրոպական երկրների իշխանություններից ապաստան հայցելու խնդրին’ ներկայացնելով եվրոպական աղբյուրների հրապարակած վիճակագրական տվյալներն այն մասին, թե տարեկան շուրջ 6 000 դիմումից բավարարվում է միայն 95%-ի խնդրանքը: Մնացած մերժում ստացածներն ստիպված են լինում կամ վերադառնալ հայրենիք կամ բախտ որոնել արդեն այլ երկրների սահմաններում:

 

Միաժամանակ ներկայացրել էինք նաև արտասահմանյան աղբյուրների հաղորդած տեղեկությունները եվրոպական երկրների «փախստականների» ճամբարներում տիրող կիսաքրեականացված ու անարժանավայել վիճակը:

 

Այսօր, իբրև թեմայի շարունակություն, «Փաստինֆո»-ի խնդրանքով խնդրի շուրջ արդեն հայաստանյան կողմի պաշտոնական տեսակետն է հայտնել  միգրացիոն պետական ծառայության պետ Գագիկ Եգանյանը:

 

 

-Եթե որևէ անձ, ասենք, Արթիկից, կամ Երևանից, որոշում է գնալ, ասենք, Բելգիա, և այնտեղ փախստականի կարգավիճակ հայցել, ապա նա պետք է ներկայացնի իր՝ հալածված լինելու մասին տեղեկություններ’  քաղաքական համոզմունքների, իր ազգային պատկանելության, իր քաղաքացիության կամ սոցիալական խմբին պատկանելու հետևանքով: Հիմա ի՞նչ կարող է այստեղ ՀՀ պետական մարմինն անել:

Որպես կանոն շատերը չեն էլ իմանում, որ պետք է գնան իրենց երկրի մասին ոչ ճիշտ կամ ոչ բարենպաստ բաներ պատմեն, շատերը գիտեն, թե եթե հանձնվում են, պետությունները պարտավորվում են իրենց սահմանների դռները բացել և երկրի բարիքները տրամադրել իրենց: Իհարկե այդպես չէ, այլ սա ապաստանի խնդրանք է, ապաստանը տրամադրվում է, երբ որ կան այդ հալածանքները:

 

 

-Չէ, մեզ էլ են հանձնվում: Մեզ էլ հանձնվում են աֆրիկյան երկրների քաղաքացիներ, Պարսկաստանից, այդ տեղեկությունները կոնֆիդենցիալ են: Էմիգրացիոն իշխանության մարմինները նույնիսկ այդ հարցերում տվյալներ չեն փոխանցում:

 

 

-Նման բան չեն կարող ասել: Ամեն երկիր, միջազգային օրենքների համաձայն, պետք է իր դռները բացի, երբ մարդն ասում է՝ ես ապաստան հայցող եմ: Այլ բան է, որ կարող է դրանից հետո կարճ ժամկետում քննարկեն, տեսնեն, որ չի համապատասխանում, այլ բան է, որ պահման վայրերը կարող են լավագույնը չլինել, այդ բոլորը շաղկապված են տվյալ երկրի հնարավորությունների, ….., և այլն և այլն: Բայց այն, որ պետության դռները պետք է բաց լինեն յուրաքանչյուր ապաստան հայցողի համար, դա պետության պարտավորությունն է: Պարզապես ակնհայտ ոչ հիմնավոր դեպքերի ժամանակ նրանք արագացված ընթացակարգով են այդ հայցերը քննարկում և արագացված որոշում են ընդունում մի քանի օրվա ընթացքում:

 

 

-Ճամբարները դա հարցի երկրորդական կողմն է: Մարդիկ պիտի հասկանան՝ որ դեպքում իրենց դիմումը կհարգվի, որ դեպքում իրենց ապաստան հայցելու խնդրանքը կբավարարվի, սա է կարևորը:

Սա պիտի բացատրվի, որովհետև մարդկանց մոտ թյուրըմբռնում կա: «Հանձնվել»  բառը իր մեջ որոշակի գրավչություն է պարունակում: Երբ հանձնվում են, ենթադրվում է, որ ինչ-որ մեկը, թե ով, չգիտենք, պետք է հոգ տանի իրենց մասին: Մարդիկ շատ դեպքերում այսպես են ընկալում: Այդ ընթացքում նրանք ճամբարում կպահվեն, թե՝ ոչ, դա այդքան էլ էական չէ: Նրանք մտածում են, որ եթե հանձնվում են, նրանց թույլ են տալիս օրինական բնակություն հաստատել այդ երկրում, թեկուզ վատ պայմաններում և աշխատել, ինչը բացարձակապես այդպես չէ, սա հանձնվել չէ, սա այդ երկրին դիմում ներկայացնել է, որ, իբր, դու հալածվում ես քո երկրում, իսկ հալածանքի պատճառներն էլ միջազգային ստանդարտ կա, եթե հարևանդ քեզ հալածում է դրա համար քեզ ապաստան չեն տրամադրի, եթե դու տնտեսական պատճառներով վատ ես ապրում, քեզ դրա համար ապաստան չեն տրամադրի, այլ ունենք միջազգայնորեն սահմանված լրջագուն պատճառներ: Իսկ այդ պատճառները Հայայստանում կան, թե չկան, եվրոպական բոլոր երկրները հիանալի տեղեկություններ ունեն: Այդ է պատճառը, որ ՀՀ քաղաքացիներից ստացվող դիմումների գերակշիռ մասը, եթե ոչ բոլորը, մերժվում են: Այ սա պիտի տեղեկացվի, որ մարդիկ իրենց տուն-տեղը չվաճառեն և կասկածելի ինֆորմացիայի հանգամանքով ճանապարհ չընկնեն: Պետք է իմանան, որ 2-3 տարի հետո իրենց դարձյալ վերադարձ է սպասվում անպայման, և որ Հայաստան գալով՝ իրենք ավելի վատ վիճակում իրենց կհայտնաբերեն:

 

Մենք տարածում ենք քարոզչություն: Անգամ հիմա մետրոյում, վագոնների վրա պաստառներ կան փակցված և գրված է՝ «Ինչ է սպասվում եվրոպայում հանձնվողներին»: Կոմիքսների ձևով փորձել ենք դա ներկայացնել: Մարդիկ մտածում են, որ Եվրոպայում կարող են անվճար բուժվել: Բայց որ մտածենք՝ ինչու պիտի Բելգիայի քաղաքացին իր հարկային վճարումների հաշվին Հայաստանի կամ Աֆղանստանի քաղաքացուն բուժի: Իհարկե, առանձին բացառիկ դեպքեր կարող են լինել, բայց ընդհանուր, բացառված է: Այս թեմայով ևս քարոզչական նմանատիպ պաստառ կա, որը կոչվում է «Եվրոպան անվճար բուժման տեղ չէ»: Որ մարդիկ իմանան, որ սա է իրավիճակը, որ իրենց եղած-չեղածը չվաճառեն և չհայտնվեն ավելի վատ դրության մեջ: 

 

 

-Չէ, նախորդ տարիների հետ համեմատած՝ իրականում նվազել է: 2000-ականների սկզբներին հանձնվողների հոսքը, ապաստան հայցողների հոսքը ՀՀ-ից կազմում էր տարեկան 10 000-ի կարգի: Հետո տարեցտարի նվազել է՝ հասնելով 5-6000-ի: Անցած տարվա համեմատ այս տարի նվազել է 15%-ի չափով: Ամբողջությամբ, իհարկե, դադարեցնել դժվար է: Շատերը նույնիսկ երբ քարոզչություն ես անում, բացատրում ես, մտածում են, թե պետական պաշտոնյա է, բնականաբար ի պաշտոնե այսպես պիտի ասի, հավանաբար: Ցավոք այս պահն էլ կա: Դրա համար մենք ավելի հաճախ որպես քարոզչության մեթոդ օգտագործում ենք հենց արտասահմանի համանման կառույցների ներկայացուցիչների խոսքը հեռուստատեսությամբ, մամուլի միջոցով, սեմինարների ընթացքում, որովհետև երբ որ նրանք են ասում, թե ինչ է սպասվում հայաստանցի դիմողներին և քանի հայտ է բավարարվում, հասկանալի է, որ դա ավելի վստահելի է ընկալվում: