Փաստ ինֆո

 

Panorama.am-ը զրուցել է «Комсомольксая правда» թերթի լուսանկարիչ և օպերատոր Սերգեյ Շախիջանյանի հետ, ով հեղինակն է Հրաչյա Հարությունյանի դատարանում խալաթով լուսանկարների.

 

-Պարոն Շախիջանյան, դատարանից Հրաչյա Հարությունյանի Ձեր լուսանկարները բավականին մեծ աղմուկ բարձրացրեցին` համոզված եմ տեղյակ եք դրա մասին: Արդյո՞ք սպասելի էր Ձեր համար նման արձագանքը, մասնավորապես Հ.Հարությունյանին խալաթով դատարան տանելու ակցենտավորումը:

 

-Անկեղծ ասեմ, բոլոր այս նկարահանումները ինձ հաճույք ու ուրախություն չեն պատճառում, որովհետև նկարահանել մարդուն «վանդակի» մեջ նստած, անկախ այն հանգամանքից նա դատապարտվել է, թե ոչ, իմ կարծիքով սխալ է: Ավելին` ես կարգելեի այս նկարահանումները և կանեի այնպես, ինչպես արվում է ԱՄՆ-ում` եթե մարդը, գտնվելով «վանդակում», չի ցանկանում, որպեսզի նրան նկարահանեն, ապա այդպես էլ լինում է: Ես միշտ վատ զգացումով եմ նման նկարահանումներ կատարում, որովհետև ես ոչ ոստիկան եմ, ոչ էլ հանրություն ու զգում եմ, որ մարդիկ չեն ցանկանում լուսանկարվել այդ պայմաններում, ու ես ինձ անհարմար եմ զգում….

 

Երբ լուսանկարում էի Հրաչյա Հարությունյանին, նա գրեթե ողջ ընթացքում դեմքը փակում էր ձեռքերով ու երևում էր, որ դա աշխատող մարդու ձեռքեր են: Ինձ անհասկանալի է, ինչու են մարդուն, մինչև դատը, մեղավոր դարձնում ամեն ինչի համար, մարդասպան որակում… Ի վերջո մեղավոր են, գուցե, այն մարդիկ, որոնք ստիպում են նրան աշխատել անսարք տեխնիկայով: Իհարկե այն, որ նա նստած էր խալաթով, թեև հասկանալի է, որ դատարան նրան բերել են հիվանդանոցից, Մոսկվայում էլ շոգ է և այլն, դա ևս ինձ համար մի քիչ զարմանալի էր…. ամեն դեպքում կրկնեմ` նկարահանել դատարանում ինձ միշտ փոքր-ինչ տհաճ է եղել, որովհետև ես, կարծես, փորձում եմ դա արդարացնել նրանով, թե դա իմ աշխատանքն է, բայց իրականում ես ամբողջովին կարգելեի բոլոր տեսակի նկարահանումները դատարաններում:

 

-Իհարկե մեծ ողբերգություն է, մարդկային զոհեր, բայց արդյո՞ք սա այն դեպքն էր, երբ մարդուն նման կերպ պետք է պախարակեին, այսպես ասած, Գողգոթայի ճանապարհը հարթեին, ի վերջո խոսքը դժբախտ պատահարի մասին է և ոչ թե տեռորիստական ակտի…

 

-Ես իրավասու չեմ մեկնաբանել` մեղավոր է նա, թե ոչ, առավել ևս, որ միշտ աշխատել եմ չեզոք դիրքերից հանդես գալ և ուղղակի նկարահանել այն, ինչ տեսնում եմ: Ես թույլ չեմ տալիս ինձ մեկնաբանել իրավիճակը ոչ այս, ոչ էլ այն կողմից:

 

-Հասկանալի է, բայց Ձեր լուսանկարները մեծ իրարանցում առաջացրեցին, հատկապես Հայաստանում, շեշտը դրվեց խալաթի վրա և հենց նույն հիմքով բողոքի ակցիաներ կայացան ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանատան դիմաց, և այլն: Ինչ եք կարծում, հնարավոր են մեխանիզմներ, որոնք թույլ չեն տա, որ լուսանկարը սեփական քաղաքականությունը թելադրի, հետ կանգնելով բուն իրավիճակից, թե հարցը բացառապես բարոյականության դաշտում է:

 

-Բարդ է ասել…. ինչ եղել է, եղել է: Բայց համաձայն եմ, որ յուրաքանչյուր մարդու, լինի դա կասկածյալ, մեղավոր թե ինչ, հարկ է վերաբերել համահումանիտար դիրքերից: Իմ կարծիքով խալաթը, որով Հրաչյա Հարությունյանը տեղափոխվեց դատարան, որոշակիորեն տեղին էր, որովհետև դա ավելի լավ էր, քան եթե նա դատարանի դահլիճում նստած լիներ ներքնազգեստով… Ինչ վերաբերում է մյուս հարցին, ապա ես կողմնակից եմ, որ օրենսդրորեն արգելվեն դատարաններում նկարահանումները, ինչպես նաև դիակների լուսանկարների հրապարակումները: Նորից հղում անեմ ԱՄՆ-ին` իրենց բանակում կա հստակ կանոն, որ հավատարմագրված լուսանկարիչը իրավունք չունի հրապարակել դժբախտ պատահարի մասին լուսանկար, մինչև այդ դեպքի մասին հրամանատարությունը տեղեկացրած չլինի հանրությանը:

 

-Պարոն Շախիջանյան, Ձեր ազգանունից կարելի է ենթադրել, որ մենք հայրենակիցներ ենք: Այդպե՞ս է:

 

-Ցավում եմ, բայց ոչ, որովհետև ես ոչ մի անգամ չեմ եղել Հայաստանում, հայերեն ընդամենը մի քանի բառ գիտեմ: Հայրս ծնվել է Լենինգրադում ու, ցավոք, չի ճանաչել հորը: Ես շատ լավ հիշում եմ տատիկիս` Թերեզա Շախիջանյանին, որը տիրապետում էր հայերենին և հրաշքով կարողացել է փրկել հորս կյանքը շրջափակված Լենինգրադում, բայց ցավոք նա մահացել է 1977-ին: Միայն ասեմ, որ նրա ընտանիքը փախել է Լենինգրադ 1915թ-ին, այն ժամանակ, երբ ողջ հայ ազգը դժվար օրեր էր ապրում ու որքան հասկանում եմ այդ հարցը մինչ օրս բաց է…

 

Հարցազրույցը՝ panorama.am-ի