Փաստ ինֆո

Արդեն մի քանի օր է, ինչ հայ հասարակությունն ԱԺ ամբիոնից լսում է երկրում տիրող կոռուպցիոն բարքերի, հայ չինովնիկների կողմից բյուջեն թալանելու, պետական փողերը յուրացնելու եւ իրենց վստահված պաշտոնեական դիրքը չարաշահելու մասին:

Ընդ որում, այս քրեաիրավական գնահատակնների եւ որակումների հեղինակը հենց ՎՊ նախագահ Իշխան Զաքարյանն էր, ով ի պաշտոնե ուսումնասիրում եւ հանրությանն է ներկայացնում, թե մեր պաշտոնյաներն ինչպես են օգտագործել մեր’ հարկատուներիս, գումարները, հետեւաբար նրա խոսքերին կասկածելու առիթ հասարակությունը պետք է որ չունենա: Սակայն նախկին փորձը ճիշտ հակառակն է հուշում: Եվ դրա համար բավական է ընդամենը մի քանի տարի հետ նայել:

Բայց նախ հիշենք. օրեր շարունակ ՎՊ-ի` 2012թ. տարեկան հաշվետվության մեջ ներկայացված չարաշահումների բազմաթիվ դեպքերը խորհրդարանում ներկայացնելուց հետո պատգամավորների հիմնական հարցն էր, թե ինչու այդ դեպքերը չեն ներկայացվել իրավապահ մարմիններին: Իսկ Իշխան Զաքարյանի պատասխանն առավել քան տարօրինակ. «Բացահայտված բոլոր օրինախախտումներից միայն մեկն է ուղարկվել դատախազություն»: Առնվազն տարօրինակ է, որ ՎՊ-ը բավարարվում է իր բացահայտումները միայն հանրությանը ներկայացնելով եւ ձեռնպահ է մնում դրանց մասին իրավապահներին հայտնելուց, թերեւս հայկական տարբերակով չի ցանկանում իր ընկեր պաշտոնյաների համար «վատամարդ» դառնալ, այլ թողնում է, որ ուրիշները դառնան: Կամ էլ բացահայտումները բացահայտում չեն, իսկ հայտարարություններն ուղղակի հասարակության աչքին թոզ փչելու համար է, եթե, իհարկե, բացառենք նյութերը պատկան մարմինների չուղարկելու գործընթացում կոռուպցիոն դրսեւորումները։

Բայց երեկ, իր եզրափակիչ ելույթում Ի.Զաքարյանը մեկ այլ հատարարություն էլ արեց, թե ՎՊ-ն այս տարիներին դատախազություն ուղարկել է 30 գործ, որոնց առթիվ հարուցվել են քրեական գործեր: Մինչդեռ դատախազությունը պնդում է, որ ստացել են ընդամենը 20 նյութ, ընդ որում, 2011-12թթ. ընդհանրապես որեւէ գործ դատախազություն չի ուղարկվել, իսկ 2013 թվականին՝ 1 նյութ։

Քրեական գործեր այս տարիներին, իհարկե, հարուցվել են, բայց արդյո՞ք ՎՊ-ի նախաձեռնությամբ:

2008թ-ին ՎՊ-ի բացահայտումներից ամենաաղմկահարույցը մանկատան շրջանավարտների համար բնակարանների գնման գործընթացում տեղ գտած չարաշահումներն էին: Պարզվել էր, որ ծնողական խնամքից զրկված երեխաների համար պետական գումարներով բնակարանները ներկայացվել էին շուկայական արժեքից ավելի թանկ գներով: Սակայն նյութերը չէր շտապել ուղարկել ՀՀ գլխավոր դատախազություն։ Ավելին, բացահայտումները հաջորդել էին դատախազության պետական շահերի պաշտպանության վարչության կողմից քրեական գործ հարուցելուն։

2008 թվականի ապրիլին ՀՀ գլխավոր դատախազության պետական շահերի պաշտպանության վարչությունը ծնողազուրկ երեխաներին տրամադրելու համար շուկայական գներից բարձր գներով բնակարան գնելու դեպքի առթիվ հարուցել էր քրեական գործ՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի 2-րդ մասի եւ 188-րդ հոդվածի 3-րդ մասի հատկանշներով եւ ուղարկել ՀՀ ոստիկանության գլխավոր քննչական վարչություն՝ նախաքննություն կատարելու, որից ամիսներ հետո միայն վերահսկիչ պալատը նույնի վերաբերյալ իր ուսումնասիրության արդյունքներն ուղարկեց դատախազություն։

2008-2009թթ. ընթացքում դատախզությունը ՎՊ-ից ստացել է ընդհանուր առմամբ 10 նյութ: Բայց դրանցից, պարզվում է միայն մեկն է ՎՊ-ն ուղարկել սեփական նախաձեռնությամբ: Մնացածի վերաբերյալ դատախազությունը քրեական գործեր է հարուցել` հիմնվելով ՎՊ-ի պաշտոնական կայքում կամ մամուլում հրապարակված տեղեկությունների վրա եւ հետո միայն պաշտոնապես դիմել ՎՊ-ին եւ ստացել վերջինիս ուսումնասիրությունների արդյունքները:

Կամ նույնիսկ դիմելու դեպքում էլ միշտ չէ, որ ստացել է. Օրինակ, ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալը դեռեւս 2009 թվականի հուլիսի 30-ին դիմել էր վերահսկիչ պալատի նախագահին՝ խնդրելով տրամադրել 2008թ. հաշվետվության մեջ արտացոլված նյութերը, որոնցում դատախազության կարծիքով առկա էին հանցագործության հատկանիշներ: 2009 թվականի սեպտեմբերի 2-ին եւս մեկ անգամ գրավոր հիշեցրել էր նախորդ դիմումի մասին: Բայց ապարդյուն:

Ի դեպ, ավելորդ չէ նշել, որ սեփական նախաձեռնությամբ ԳԴ-ին ուղարկված միակ դեպքը, թերեւս, այդ տարվա ընթացքում բացահայտվածներից ամենաանշանն էր. Արմավիրի մարզի Տալվորիկ գյուղի գյուղապետը չարաշահել էր պաշտոնեական լիազորությունները:

Իսկ ավելի մեծ չարաշահումներին կամ ավելի բարձրաստիճան պաշտոնյաներին վերաբերող դեպքերի մասին ՎՊ-ն ոչ միայն «անտարբեր» էր գտնվել, այլեւ նույնիսկ ամիսներ շարունակ անարձագանք էր թողել գլխավոր դատախազությունից ստացված դիմումները` իրենց ուսումնասիրության արդյունքները տրամադրելու վերաբերյալ:

Հաջորդ 1-2 տարիներին էլ իրավիճակն առանձնապես չի փոխվել: ՎՊ-ի նախագահը հայտարարել է հանցագործությունների մասին, մատնանշել փաստեր, տվել իրավական գնահատականներ, բայց նյութերն իրավապահներին չի ուղարկել:

Վերջին այսպիսի աղմկահարույց դեպքը ՀՀ Սոցիալական ապահովության պետական հիմնադրամում բացահայտված չարաշահումներն էին, որոնց արդյուքում ձերբակալվեց հիմնադրամի նախագահ Վազգեն Խաչիկյանը:

Շրջանցելով այս գործի` հանրությանը քաջ հայտնի մանրամասները` միայն նշեք, որ Գլխավոր դատախազությունում գործը հարուցվել էր ոչ թե ՎՊ-ի կատարած բացահայտումների, այլ` Ֆինանսների նախարարությունից ստացված փաստերի հիման վրա: Եվ միայն այն ժամանակ, երբ գործն արդեն հարուցված էր, ՎՊ-ն որոշեց դատախազությանը տրամադրել նաեւ իր ձեռքի տակ եղած փաստերը: Ի դեպ, ասենք նաեւ, որ նախաքննական մարմնի հավաստմամբ` նախարարության տրամադրած նյութերը կրկնակի գերազանցում էին ՎՊ-ից ուղարկված նյութերի ծավալն ու բովանդակությունը:

Ցավոք, այս անգամ էլ ՎՊ-ի գործելաոճը չի փոխել: Անցած մի քանի օրերի ընթացքում Իշխան Զաքարյանը ԱԺ ամբիոնից բացահայտում էր, զայրանում ու զարմանում, նրան լսողներն էլ ձայնակցում էին իրեն եւ միայն այսքանը:

Իսկ հասարակությանը մնում է ենթադրել, թե ինչ կտա շարքային քաղաքացուն Իշխան Զաքարյանի տարեկան հաշվետվությունը, հատկապես որ ի պատասխան իրավապահներին նյութերն ուղարկելու մասին խորհրդարանում բազմիցս հնչած հարցին` Ի.Զաքարյանը ստիպված եղավ խոստովանել, որ բոլոր այդ բացահայտումներից միայն 1-ն է որոշել ուղարկել իրավապահներին, եվ դարձյալ թերեւս` ամենաանշանը:

Հեղինակ` Նելլի Դանիելյան