Փաստ ինֆո

Երևանի քաղաքապետարանի՝ օրեր առաջ հայտարարած՝ Հանրապետության հրապարակի վերակառուցման հայեցակարգային նախագծի հանրապետական ճարտարապետական բաց մրցույթը վերջին օրերին ԶԼՄ-ների և սոցցանցերի հիմնական թեմաներից է դարձել:

Անցած 10 տարիների ընթացքում մի քանի անգամ Հանրապետության հրապարակում Լենինի արձանի թափուր տեղը լցնելու, այնտեղ որեւէ արձան, կառույց կյանքի կոչելու մրցույթներ են եղել: Միայն վերջին 5 տարվա ընթացքում երկու անգամ` մեկ 2009-ին, մեկ էլ` 2011-ին: Մինչ այդ` նաեւ 2003-ին: Իսկ առաջարկները շատ բազմազան են եղել՝ Նոյի աղավնի և Նոյի մոնումենտ, քրիստոնյա Հայաստանը բնորոշող սիմվոլիկ խաչեր, հաղթակամարներ, մի դեպքում՝ Հայկ Նահապետի, մեկ այլ դեպքում՝ Տիգրան Մեծի արձաններ, թանգարան և այլն, և այլն… Ընդհուպ, ազգությունների ծառ տեղադրելու առաջարկություն եղավ, որոնք բուռն քննարկումներով ուղեկցվեցին: Այս համատեքստում քաղաքապետարանը պարբերաբար բազմաթիվ առաջարկներ է ստանում և մասնագետներից, և քաղաքացիներից, ինչը նշանակում է՝ խնդիրը կա:

Մրցույթը հայեցակարգային է, այսինքն, վերջինիս նպատակը հրապարակի վերաբերյալ մասնագիտական միտքը հավաքել-մեկտեղելն է: Միայն այն իրողությունը, որ Հանրապետության հրապարակն այսօր վերածվել է տրանսպորտային գերբեռնված հանգույցի և որպես հանրային տարածք կիսով չափ է օգտագործվում, արդեն իսկ պահանջում է հրատապ լուծում և մրցույթ հայտարարելու լիարժեք պայման է: Մասնագետները հրապարակում առկա պրոբլեմների թվում առանձնացնում են և ավտոկայանատեղերի անհրաժեշտության հարցը, և անցած տարիներին կենտրոնի կառուցապատումների հետևանք որպես հրապարակի շենքերի զրկումը դոմինանտությունից, և կառավարության շենքի անավարտությունը` կյանքի չի կոչված դեռևս թամանյանական թմբուկը, ի վերջո, գաղտնիք չէ, որ Թամանյանը հրապարակում չէր նախատեսել պատկերասրահի շենքը, որն այսօր գոյություն ունի և մասնագետների գնահատմամբ ունի ֆոնդերի պահպանության լրջագույն խնդիր:

Երևանի գլխավոր ճարտարապետ Նարեկ Սարգսյանի՝ մրցույթ հայտարարելու հետ կապված տարակարծություններ չեն եղել, հանձնաժողովի բոլոր անդամները կողմ են եղել մրցույթի անցկացմանը, ընդ որում իրենց ելույթներում բազմաթիվ հիմնավորումներ բերելով՝ սկսած տրանսպորտայինից, ավարտած՝ Լենինի արձանի տեղում մեկ այլ արձան տեղադրել-չտեղադրելու խնդրով:

Բայց… մրցույթի հայտարարումից հետո ճարտարապետները դարձյալ բաժանվել են 2 բանակի: Ի մասնավորի, ՃՄ նախագահ Մկրտիչ Մինասյանը և հանձնաժողովի անդամ Սաշուր Քալաշյանը այն համարում են հում, ժամանակավրեպ, ոչ անիմաստ:

Ճարտարապետ, «Հին Երևան» նախագծի հեղինակ Լևոն Վարդանյանը մրցույթի ջատագովներից է, ավելին հենց ինքն է առաջարկել մրցույթ անցկացնել, այն դեպքում, երբ Ն. Սարգսյանի կողմից առաջարկություն էր եղել՝ հարցը դիտարկել աշխատանքային խմբի շրջանակում: Այսօրվա իրադարձությունները նրան հիշեցնում են երկու տարի առաջվա իրողությունները. «Երբ Թամանյանի թմբուկի հարցն էր քննարկվում, քաղաքաշինական խորհրդում միակ մարդը, որ դեմ քվեարկեց թմբուկին, ես էի՝ այն մտայնությամբ, որ հրապարակի հանդեպ հայեցակարգային մոտեցում պիտի լինի: Այսօր էլ նույն կարծիքին եմ: Իսկ մարդիկ, ովքեր հիմա էլ աղմուկ են բարձրացնում, այն ժամանակ նիստում կողմ էին լինում, դուրս էին գալիս՝ ասուլիս էին հրավիրում, և դեմ արտահայտվում: Պատմությունը կրկնվում է»:

Ի դեպ, Երևանի գլխավոր ճարտարապետի աշխատակազմից «Փաստինֆո» գործակալությանը հայտնեցին, որ «Ճարտարապետական հանձնաժողովը հրապարակին և մրցույթի թեմային առաջին անգամ անդրադարձել է 2012 թ. հուլիսի 27-ին՝ Երևանի քաղաքապետարանի պաշտոնական կայքում ծանուցելով այդ մասին: Անցած շրջանում հրավիրված վեց նիստերի ընթացքում հանձնաժողովի բոլոր անդամներն իրենց տեսակետները հայտնել են՝ շահագրգիռ քննարկում ծավալելով խնդրի շուրջ: Արձանագրությունները բոլոր անդամներին ուղարկվել են, այդ թվում նաև՝ ՃՄ նախագահ Մկրտիչ Մինասյանին և Սաշուր Քալաշյանին: Վերջինս, ի դեպ, ոչ միայն հայեցակարգային մրցույթի կողմնակից է եղել, այն «առողջ միտք» համարելով, այլև մրցույթի պայմաններին վերաբերող իր ելույթում գործընկերներին հիշեցրել է խորհրդային տարիների օրինակելի կարգը. «Խորհրդային տարիներից կա պրակտիկա՝ ասենք երեք հատ պատվեր էր իջեցվում, իսկ մնացածը՝ առանց պատվերի էր: Գարանտիա կար, որ արդյունքում գոնե երեք գործ պրոֆեսիոնալ դուրս կգա: Պատվերի համար հաշվի էր առնվում մասնագիտական կազմակերպությունների պոտենցիալը» /19.10.2012թ արձանագրությունից/: Ի դեպ, այս խոսքերի հեղինակ Սաշուր Քալաշյանն օրերս կայացած ասուլիսի ընթացքում հայտարարեց, թե՝ «վերակառուցման նախագծի մի մասը փակ մրցույթի արդյունքում է որոշվելու, մյուսը` բաց: Օրենքն արգելում է միաժամանակ և՛ բաց, և՛ փակ մրցույթ անցկացնել»:

Հետաքրքիր է, որ Քալաշյանը հանձնաժողովի նիստում տրամագծորեն հակառակ բան է ասել՝ հիշեցնելով խորհրդային ժամանակների պրակտիկան:

Հեղինակ` ՌՈՒԲԻՆԱ ՍԱՐԳՍՅԱՆ