Փաստ ինֆո

Հայաստանի երեխաների արտասահմանյան որդեգրումն այսուհետ կկատարվի ընդունված և արդեն ուժի մեջ մտած որդեգրման կարգի կիրառմամբ: Այս մասին «Փաստինֆո»-ի թղթակցին հայտնեց ՀՀ արդարադատության նախարարության Քաղաքացիական ակտերի գրանցման գործակալության պետի տեղակալ Արգամ Ստեփանյանը:

Ընդունված որդեգրված կարգը համապատասխանեցվել է Երեխաների պաշտպանության և օտարերկրյա որդեգրման բնագավառում համագործակցության մասին Հաագայի կոնվենցիայի պահանջներին, որին Հայաստանը միացել է:

Որդեգրման կարգով գործընթացն ավելի արդյունավետ դարձնելու համար հնարավորինս կրճատվել են ներպետական պրոցեսները՝ ներքին փաստաթղթաշրջանառությունը: Եթե նախկինում որդեգրման ենթակա գործերը ուղարկվում էին կառավարություն, այնտեղից էլ ոստիկանություն՝ գործի վերաբերյալ եզրակացություն տալու համար, նոր կարգով գործերն ուղարկվում են անմիջապես ոստիկանություն: Արդյունքում, եթե նախկինում ներքին գործընթացները մինչև որդեգրման թույլտվություն ստանալու համար դատարան դիմելը տևում էր մի քանի ամիս, այժմ ներքին գործընթացները կկատարվեն մեկուկես ամսից երկու ամսվա ընթացքում: Որդեգրողների շահերից ելնելով միաժամանակ համապատասխան փաստաթղթեր ներկայացնելու ժամկետը երկարացվել է և մեկ տարուց հասցվել մեկուկես տարվա: Հայաստանից երեխաների օտարերկրյա որդեգրողները հիմնականում ԱՄՆ-ից, Ֆրանսիայից ու Իտալիայից են, սակայն հիմա ակտիվ է նաև Կանադան, որդեգրողներ կան նաև Կոնվենցիայի ոչ անդամ երկրներից, մասնավորապես՝ Ռուսաստանից:

Կարգով նախատեսված է նաև, որ որդեգրման գործընթացն ավելի արդյունավետ դարձնելու համար ՀՀ արդարադատության նախարարի հրամանով կստեղծվի միջգերատեսչական աշխատանքային խումբ, որում կընդգրկվեն ՀՀ արդարադատության, աշխատանքի ու սոցիալական հարցերի, առողջապահության նախարարությունների, ոստիկանության համապատասխան կառույցների ներկայացուցիչները, որոնք իրենց աշխատանքային գործունեության բնույթով մշտապես զբաղվում են երեխաների որդեգրման հարցերով: Միջգերատեսչական խմբում ընդգրկվել է նաև ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության ներկայացուցիչը և դա ինքնանպատակ չէ՝ արտաքին գործերի նախարարությունը որդեգրման կարգով պարտավորություն ունի ցանկացած տեղեկատվություն որդեգրված երեխաների վիճակի վերաբերյալ Հայաստանի օտարերկրյա դիվանագիտական ներկայացուցչություններից ստանալ ու փոխանցել աշխատանքային խմբին: Որդեգրման կարգով ամրագրվել է, որ երեխայի որդեգրումից հետո հինգ տարի Հայաստանը պետք է պահանջի ու ստանա հաշվետվություններ երեխաների վիճակի մասին: Արդեն իսկ հունիս ամսվա ընթացքում աշխատանքային խումբը կձևավորվի և խմբի առաջին հավաքը տեղի կունենա:

Արգամ Ստեփանյանը նշեց նաև, որ առայսօր Հայաստանի երեխաների նկատմամբ որդեգրումից հետո որևէ բռնության հետ կապված տեղեկատվություն չի եղել: Ըստ ՔԿԱԳ գործակալության փոխղեկավարի, հնարավոր խնդիրներից խուսափելու համար անհրաժեշտ է, որ որդեգրողները ամեն ինչ իմանան երեխայի մասին, այդ թվում՝ նրա առողջական վիճակի մասին: Դրա համար, նախատեսված է որդեգրողի հանդիպումը երեխայի հետ, ցանկության դեպքում նաև առողջության զննության անցկացումը՝ մանկատան հսկողությամբ:

Ըստ Արգամ Ստեփանյանի, Հայաստանում օտարերկրյա որդեգրումները շատ չեն՝ միջին հաշվով մոտ 200 ընտանիք է Հայաստանից երեխա որդեգրելու ցանկություն հայտնում, սակայն նրանցից միայն 40-60-ն են երեխա որդեգրում: Ընդ որում, օտարերկրյա որդեգրման թվերը նվազելու միտում ունեն՝ եթե 2011թ. 137 որդեգրությունից 69-ն է եղել օտարերկրյա որդեգրում, 2012թ. 102-ից 53 օտարերկրյա որդեգրություն է եղել, ապա այս տարվա 5 ամսվա ընթացքում ընթացք է տրվել այդպիսի որդեգրման 17 գործի: Երեխաների օտարերկրյա որդեգրման վերաբերյալ դրական կամ բացասական եզրակացություն տրվում է՝ ելնելով ՀՀ օրենսդրության, մասնավորապես, Ընտանեկան օրենսգրքով նախատեսված պահանջներից՝ որդեգրողի ու որդեգրվողի միջև տարիքային տարբերությունը պետք է 18 տարուց ավելի լինի, որդեգրողը չպետք է հանցագործության համար դատված լինի, որոշակի հիվանդություններով չպետք է տառապի: Այս պահանջներն ամրագրվել են նաև որդեգրման նոր կարգում: