Փաստ ինֆո

Հակոբ Կարապետյանի և Զավեն Մնացականյանի կողմից 2005թ. մարտի 22-ին հրազենի գործադրմամբ խուլիգանություն կատարելու փաստի առթիվ ոստիկանության Նաիրիի քննչական բաժանմունքում 2005թ. մարտի 23-ին հարուցվել է քրեական գործ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի (խուլիգանությունը) 4-րդ մասի հատկանիշներով (պատժվում է ազատազրկմամբ՝ չորսից յոթ տարի ժամկետով)։

Զենքը՝ «ԱԿՍ-74Ու» տեսակի առանց խզակոթի ինքնաձիգը, Հակոբ Կարապետյանն ապօրինի կերպով ձեռք էր բերել 1987-88թթ.-ին, Ադրբեջանի Ղազախ քաղաքից, գործով չպարզված անձից: Բացի ինքնաձիգը նա հայթայթել էր նաև համապատասխան պահունակ և դրա համար նախատեսված 5,45 մմ տրամաչափի 14 հատ փամփուշտ:

Զենքն ու փամփուշտները Հակոբը սկզբում պահել էր Նոր Հաճն քաղաքում գտնվող իր տանը։ Իսկ ավելի ուշ՝ տեղափոխել և թաքցրել էր Նոր Հաճն գնալու ճանապարհին, Նոր Գեղի-Աբովյան ավտոճանապարհի մոտ՝ թփերի մեջ: Հենց այստեղ էլ, նրա ցուցումով նշված այդ վայրում, ոստիկանության Նաիրիի բաժնի աշխատակիցները հայտնաբերեցին թաքցրած զենքն ու զինամթերքը։

Այս գործով քննության ընթացքում մի շարք մեղադրանքների և համապատասխան հոդվածների փոփոխությունից հետո, ի վերջո, Հակոբ Կարապետյանի վերաբերյալ քրեական գործը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի (ապօրինի կերպով զենք, ռազմամթերք, պայթուցիկ նյութեր կամ պայթուցիկ սարքեր ձեռք բերելը, իրացնելը, պահելը, փոխադրելը կամ կրելը) 1-ին մասով (պատժվում է կալանքով՝ առավելագույնը երեք ամիս ժամկետով, կամ ազատազրկմամբ՝ առավելագույնը երեք տարի ժամկետով) և մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվում է Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարան։

2006թ. սեպտեմբերի 8-ի դատավճռով Հակոբ Կարապետյանը մեղավոր է ճանաչվում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով և դատապարտվում ազատազրկման 2 տարի 6 ամիս ժամկետով։ Դատարանը նրա նկատմամբ կայացնում է դատավճիռ նաև ավելի վաղ ընդունած, մեկ այլ դատական ակտի կապակցությամբ, որի համաձայն նրա նկատմամբ 2 տարի ազատազրկումը չէր կիրառվել և համաձայն ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի (պատիժը պայմանականորեն չկիրառելը) փոխարինվել էր 2 տարի պայմանական փորձաշրջանով:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 67-րդ հոդվածի (պատիժ նշանակելը դատավճիռների համակցությամբ) 1-ին մասի (եթե դատավճիռ կայացնելուց հետո, բայց մինչև պատժի լրիվ կրելը դատապարտյալը նոր հանցանք է կատարել, ապա դատարանը նոր դատավճռով նշանակված պատժին լրիվ կամ մասնակիորեն գումարում է նախորդ դատավճռով նշանակված պատժի չկրած մասը) կիրառմամբ նոր դատավճռով նշանակված պատժին մասնակիորեն գումարում է նախորդ դատավճռով նշանակված պատժի չկրած մասից մեկ տարի ազատազրկումը: Արդյունքում՝ Հակոբ Կարապետյանը դատապարտվում է ազատազրկման 3 տարի 6 ամիս ժամկետով։

Սակայն, «Հայաստանի Հանրապետության անկախության հռչակման 15-րդ տարեդարձի կապակցությամբ համաներում հայտարարելու մասին» ՀՀ Ազգային ժողովի 2006թ. հուլիսի 7-ի որոշման համապատասխան կետով նրա նկատմամբ նշանակված պատիժը կրճատվում է մեկ երրորդով և Հակոբ Կարապետյանի համար վերջնական ազատազրկման պատիժ է սահմանվում 2 տարի 4 ամիս ժամկետը։

Ամբաստանյալը չի համաձայնում այդ դատավճռի հետ և բողոք է ներկայացնում վերաքննիչ դատարան: Վերաքննիչը, սակայն, առաջին ատյանի դատարանի դատավճիռը թողնում է անփոփոխ:

Դրանից հետո դատապարտյալ Հակոբ Կարապետյանը ներկայանում է վճռաբեկ բողոքով:

Քննելով դատապարտյալի բողոքը վճռաբեկն արձանագրում է, որ թե առաջին ատյանի և թե վերաքննիչ դատարանները «թույլ են տվել դատական սխալ, չկիրառելով համաներման ակտը»։ Դատարանն ընդգծում էր, որ «համաներման ակտը պահանջում է մինչև 3 տարի ազատազրկում նախատեսող հանցավոր արարքներ կատարած անձանց նկատմամբ կարճել քրեական գործի վարույթը ցանկացած փուլում»:

Միաժամանակ նշվում է, որ «Դատական երկու ատյանները, անտեսելով համաներման ակտի պահանջը.... գործի վարույթը կարճելու փոխարեն իր նկատմամբ նշանակված պատժաչափը կրճատել են, որը նաև համաներման ակտի սխալ մեկնաբանման արդյունք է»:

Վճռաբեկ դատարանի մեկնաբանությամբ «Համաներման ակտի կիրառումը հնարավոր է դատավարության ցանկացած փուլում, համաներման կիրառման համար օրենսդրական սահմանափակումներ չկան, այլ այդպիսի սահմանափակումներ նախատեսվում են համաներման ակտով և դրանք պետք է պահպանվեն անվերապահորեն»: Վճռաբեկը նաև ուշադրություն է հրավիրում այն հանգամանքի վրա, որ, ըստ գործի գտնվելով հետախուզման մեջ, Հակոբ Կարապետյանը «կամովին ներկայացել է Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարան, խնդրելով իր նկատմամբ կիրառել համաներման ակտը»:

Վճռաբեկ դատարանն անդրադառնում է նաև Հակոբ Կարապետյանի նախորդ դատավճռի պայմանական կատարման խնդրին: Այս դրվագով նշվում է, որ «Հակոբ Կարապետյանի նկատմամբ նախորդ դատավճռով նշանակված պատիժը ՀՀ քրեական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի կարգով չի կիրառվել պայմանականորեն», չի կիրառվել վաղաժամկետ ազատման ինստիտուտը՝ «հետևապես.... սահմանափակումը նրա նկատմամբ ևս կիրառելի չէ, իսկ հակառակ մոտեցումը կնշանակի քրեական իրավունքում արգելված անալոգիայի կիրառում»։

Հիմք ընդունելով համաներման համապատասխան դրույթները և նկատի ունենալով, որ Հակոբ Կարապետյանի նկատմամբ համաներման որոշման կիրառման սահմանափակումները գործի նյութերում բացակայում են՝ վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ «Ինչպես առաջին ատյանի, այնպես էլ վերաքննիչ դատարանները Հակոբ Կարապետյանի նկատմամբ քրեական հետապնդումը բացառող հանգամանքի առկայության պայմաններում կայացնելով մեղադրական դատավճիռ, թույլ են տվել նյութական և դատավարական իրավունքի» խախտումներ:

Միաժամանակ վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ համաներման որոշման կիրառմամբ Հակոբ Կարապետյանը ենթակա էր ազատման նաև նախորդ դատավճռով պայմանականորեն չկիրառված պատժից։

Բացի այդ վճռաբեկն ուղղակի արձանագրում է, որ «սույն քրեական գործը ենթակա էր կարճման»: Ուստի և կայացվում է համապատասխան որոշում, վճռաբեկ բողոքը բավարարվում է:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 2006թ. սեպտեմբերի 8-ի և այն անփոփոխ թողնելու մասին ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի դատավճիռները բեկանվում են, Հակոբ Կարապետյանի նկատմամբ գործի վարույթը կարճվում է, քրեական հետապնդումը դադարեցվում և նա անհապաղ ազատվում է կալանքից:

Հեղինակ` Սամվել Մարտիրոսյան