Փաստ ինֆո

 

Դատարաններում ոչ փաստաբանների կողմից ներկայացուցչության իրականացման արգելքը վաղաժամ էր, չկար  դրա հասարակական պահանջը, կար ընդամենը  մասնագիտական խմբի նեղ անձնական շահերից բխող պահանջ: «Փաստինֆո»-ի թղթակցի հետ զրույցում այսպիսի կարծիք հայտնեց միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Ղազարյանը 2011թ. դեկտեմբերին «Փաստաբանության մասին» օրենքի 5-րդ հոդվածում կատարված փոփոխության մասին, ըստ որի արգելվում է «պարբերաբար կամ  վճարովի հիմունքներով» դատական ներկայացուցչության իրականացումը ոչ փաստաբանի կողմից՝  չնչին բացառությամբ:

 

«Ի սկզբանե  սրա նպատակն է հանրային շահին ծառայելը, ապահովել մարդկանց մատչելի  դատական պաշտպանության իրավունքի իրականացումը՝ մասնագետների  կողմից, սակայն իրավիճակը, որի ներքո այս օրենքը պետք է գործի, բոլորովին այլ է՝ այսօր քաղաքացին չունի այլընտրանք, քաղաքացին չունի գումար, նա կամ ստիպված ինքն իրեն պետք է ներկայացնի կամ էլ հրաժարվի դատական հայցից»,- ասաց իրավաբանը՝ պարզաբանելով, որ իր տեղեկություններով, Հանրային պաշտպանի գրասենյակում քաղաքացիական գործերով ընդամենը մեկ փաստաբան կա՝  ողջ Հայաստանի համար:

 

Արա Ղազարյանը գտնում է, որ օրենքում այդ փոփոխությունը կարելի էր անել մի քանի ամիս կամ մի քանի տարի հետո՝ այն ժամանակ, երբ այլընտրանքային արդյունավետ համակարգը  արդեն կլիներ, այսինքն՝ Հանրային պաշտպանի գրասենյակը կունենար որոշակի թվով փաստաբաններ:  Ա.Ղազարյանը հիշեցրեց, որ Սահմանադրական դատարանը Վճռաբեկ դատարանում հատուկ արտոնագրված փաստաբանների ինստիտուտի մասին Դատարանի մատչելիության վերաբերյալ որոշման մեջ ժամանակին  դիրքորոշում էր հայտնել, ըստ որի  կարելի  է նման սահմանափակումներ դնել հասարակության առջև այն դեպքում, եթե կա այլընտրանք: Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանն  էլ բազմաթիվ այլ իրավահարաբերությունների առումով միշտ ասում է՝  այլընտրանք՝ զգալի սահմանափակման դիմաց:   Առհասարակ մարդու իրավունքների ոլորտում «միշտ կարմիր թելի նման միտք է  անցնում՝ եթե կա սահմանափակում և  դա նկատելի սահմանափակում է, ապա պետք է ապահովել, այլընտրանք  և ոչ թե զրկել մարդկանց դատական պաշտպանության  իրավունքից»:

 

Արա Ղազարյանը նշեց, որ արդեն մեկ տարուց ավելի է, ինչ սահմանափակումն արվել է, բայց այլընտրանքը դեռ չկա: Թե քանի քաղաքացի է այս մեկ տարվա ընթացքում հրաժարվել դատարան դիմելուց, հայտնի չէ, որովհետև համապատասխան հետազոտություն չի անցկացվել, բայց նրա կարծիքով  թիվը զգալի է: «Ժամանակին մենք ասում էինք Փաստաբանների պալատին, որ վաղաժամ է նման փոփոխոթյուն կատարելը», սակայն  դա հաշվի չառնվեց և առանց լայն քննարկման 2011թ. դեկտեմբերին այդ փոփոխությունը «Փաստաբանության մասին» օրենքում լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարելու շրջանակներում Ազգային ժողովի կողմից  շուտափույթ ընդունվեց՝  ՀՀ փաստաբանների պալատի  ակնհայտ լոբբինգի արդյունքում:

 

Արա Ղազարյանի համար անհասկանալի է Փաստաբանների դպրոցի կողմից բնակչության անապահով խավերին անվճար իրավաբանական ծառայություններ մատուցելու առաքելությունը ստանձնելու կոնցեպցիան: «Դա էլ մի քիչ հարցական է՝  ի՞նչ կապ ունի դպրոցը,  չէ՞  որ  դպրոցի ունկնդիրները նախ պետք է սովորեն»,- ասաց նա:

 

Արա Ղազարյանը և  նրա գործընկեր Արտակ Զեյնալյանը փաստաբաններ չեն, բայց հաճախ  լինում են քաղաքացիական  և վարչական դատարաններում, իրենց դեռ դատարանի դահլիճից դուրս չեն հանել, բայց եթե դուրս հանեն, ապա «մենք,  իհարկե,  կսկսենք վիճարկել այդ սահմանափակող նորմերի սահմանադրականությունը այսօրվա՝ այլընտրանքի բացակայության լույսի ներքո»: