Փաստ ինֆո

2012թ. երկրորդ կիսամյակում յուրաքանչյուր ամիս վիրավորանքի ու զրպարտության  գործերի քանակը եղել է միջինը 1 գործից էլ պակաս՝  2010 թվականից մինչև  2012թ. առաջին կիսամյակն ընկած ժամանակահատվածում յուրաքանչյուր ամիս դատարան ներկայացված միջինը 5  հայցադիմումի դիմաց: Այս մասին ամփոփելով անցյալ տարվա աշխատանքի արդյունքները՝  նշեց ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական ու վարչական պալատի նախագահ Երվանդ Խունդկարյանը:

Պալատի նախագահն ընդգծեց, որ  Տեղեկատվական վեճերի խորհրդի կողմից  ներկայացված այս վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ անձի պատվին, արժանապատվությանը և գործարար համբավին պատճառված վնասի իրավական կարգավորման վերաբերյալ ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի անցյալ տարվա նախադեպային 3  որոշումների ազդեցությունն առավել  քան ակնհայտ է:

Պալատի նախագահը փաստեց, որ 2010թ. վիրավորանքի ու զրպարտության ապաքրեականացումից հետո իրավակիրառ պրակտիկայում նկատվել է նման հիմքով ներկայացվող հայցերի աննախադեպ աճ: Դատարանները գործերի ճնշող մեծամասնության դեպքում բավարարում էին հայցապահանջները, հատկապես, եթե դրանք ներկայացված էին զանգվածային լրատվության միջոցների դեմ, գանձվում էին բավականին մեծ գումարներ, ինչի արդյունքում վտանգվում էր  այս կամ այն լրատվամիջոցի հետագա գործունեությունը:  Վճռաբեկ դատարանի վերոհիշյալ որոշումն արժևորվեց նրանով, ըստ Պալատի նախագահի, որ դրանում գրեթե յուրաքանչյուր  խնդրի պարագայում հղում է կատարվել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի դիրքորոշումների վրա: Առկա են նաև հղումներ ՀՀ Սահմանադրական դատարանի ՍԴՈ 997  որոշմանը, որով անդրադարձ էր կատարվել ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1087.1 հոդվածի սահմանադրականության հարցին:

Նախադեպային որոշմամբ անդրադարձ է կատարվել անձի պատվին, արժանապատվությանը և գործարար համբավին պատճառված վնասի հատուցման ընթացքում առաջ եկող ամենատարբեր խնդիրներին: Դրանք ծագել էին հոդվածի կիրառման հենց սկզբից, ձևավորվել էր հակասական դատական պրակտիկա և  վնասի հատուցման եղանակների կիրառման, և գումարային տեսքով վնասի հատուցման չափերի, և վիրավորանքի կամ  զրպարտության գնահատման չափանիշների առումով:

Որոշումներով, մասնավորապես, արձանագրվեց, թե ովքեր են հանդիսանում վնաս պատճառող և տուժող նմանատիպ գործերով, որոնք են տվյալ արտահայտությունը որպես վիրավորանք կամ զրպարտություն գնահատելու չափանիշները, տարանջատվել են «գնահատող դատողություններ» և «ստույգ փաստեր» եզրույթները: Բացահայտվել է նաև   «տեղեկատվության աղբյուր» և «տեղեկատվության միջոց» եզրույթների բովանդակությունը: Անդրադարձ է կատարվել  նման գործերով պատասխանատվությունից ազատելու կանոններին, ամրագրվել այն մոտեցումը, որ ԶԼՄ-ների դեմ ներկայացված  վնասի հատուցման հայցապահանջը բավարարելու դեպքում հնարավորինս պետք է բավարարվել  առանց գումարի բռնագանձման  խախտված իրավունքներն վերականգնելով: Ինքնուրույն քննարկման առարկա է դարձվել  պաշտոնատար անձանց քննադատության հարցը և  դրա սահմանները:

Ոչ միատեսակ էր նաև  մոտեցումը հայցային վաղեմության ժամկետների հաշվարկման  հետ կապված, որին Վճռաբեկ դատարանն անդրադարձել է ավելի ուշ Գեղամ Գալստյանն ու Նորիկ Պետրոսյանը ընդդեմ Պարույր Հայրիկյանի գործով, որով վերջ դրվեց դատական պրակտիկայում առկա երկիմաստ մեկնաբանություններին:

Ե.Խունդկարյանը կարևորեց նաև  մի շարք այլ որոշումների ընդունումը, որոնցում անդրադարձ կատարվեց դատական ծախսերի մաս կազմող փաստաբանի խելամիտ վարձատրության փոխհատուցման ժամանակ հաշվի առնվող չափանիշներին:

Սպառողների իրավունքների պաշտպանության ոլորտում ոչ պատշաճ որակի ապրանքի վաճառքի դեպքում գնորդի իրավունքի պաշտպանության խնդրին, աշխատողի կողմից վնաս պատճառելու խնդրին, եթե նույնիսկ աշխատողն իր աշխատանքային պարտականությունները կատարել է գործատուի վերահսկողությունից դուրս՝ խախտելով աշխատանքային պայմանագիրը: