Փաստ ինֆո

2012թ. թվականի ընթացքում ՀՀ դատարաններում ստացվել է շուրջ 40 հազար քաղաքացիական գործ, 20 հազար վարչական գործ և նույնքան քրեական գործեր ու մինչդատական վարույթի գործեր, այսինքն՝ ընդհանուր առմամբ՝ շուրջ 80 հազար գործ: Այս մասին անցյալ տարվա ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական ու վարչական պալատի հաշվետվություն ձեռնարկի ու հիշյալ պալատի որոշումների ձեռնարկների շնորհանդեսին հայտարարեց ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի նախագահ Արման Մկրտումյանը: Նա ընդգծեց, որ Վճռաբեկ դատարանը ստացել է ընդամենը 4 հազար վճռաբեկ բողոք, այսինքն՝ 80 հազար գործի միայն 5 տոկոսը:

Այս տարի իր կազմավորման 15-ամյակը նշող բարձրագույն դատական ատյանի նախագահը հետադարձ հայացք գցելով անցախ ուղուն՝ արձանագրեց, որ ՀՀ սահմանադրական բարեփոխումների արդյունքում սահմանվեց Վճռաբեկ դատարանի հիմնական առաքելությունը՝ բուն արդարադատություն իրականացնելու պարտականությունից բացի, օրենքների միատեսակ կիրառության և միասնական դատական պրակտիկայի ապահովումը, ինչպես նաև իրավունքի զարգացմանը նպաստելը:

Արման Մկրտումյանն ընդգծեց, որ ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի նախադեպային որոշումները հնարավորություն են ստեղծում հրատապ կերպով շտկել օրենքներում առկա բացերը և տարակարծիք մեկնաբանությունները, ինչպես նաև լուծել դատական պրակտիկայում ծագող խնդիրները: «Նախադեպային որոշումներն ապահովում են դատավարության բոլոր մասնակիցների համար կանխատեսելի արդարադատություն, որի արդյունքում կնվազեն կոռուպցիոն երևույթները և վերջ կդրվի դատական համակարգի շուրջ տարբեր տեսակի խարդախների ծավալած գործունեությանը», - ասաց նա՝ հավելելով, որ չկա և ոչ մի դատական ակտ կամ վճռաբեկ բողոք, որում հղում չկատարվի Վճռաբեկ դատարանի նախադեպային որոշումներին:

ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի նախագահի գնահատմամբ՝ փոխվել է նախադեպային որոշումների ազդեցությունը օրենքի միատեսակ կիրառման ու միասնական դատական պրակտիկայի վրա, իսկ իրավունքի զարգացման համար առանձին նախադեպային որոշումներ ունեցել են հեղափոխական նշանակություն: Վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի անցյալ տարվա լավագույն նախադեպային որոշումը Ա.Մկրտումյանը համարում է Անձի պատվին, արժանապատվությանը և գործարար համբավին պատճառված վնասի իրավական կարգավորման վերաբերյալ որոշումը, որում ըստ էության ամփոփվել են կարծիքն ազատ արտահայտելու վերաբերյալ Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի տասնյակ որոշումներում արտահայտված իրավական դիրքորոշումները:

Իսկ ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատի անցյալ տարվա լավագույն նախադեպային որոշումն, ըստ Արման Մկրտումյանի, խուլիգանության վերաբերյալ նախադեպային որոշումն էր, որի արդյունքում ՀՀ-ում խուլիգանության գործերի թիվը նվազեց 40 տոկոսով:

Ա.Մկրտումյանն ընդգծեց, որ Վճռաբեկ դատարանի նախադեպային որոշումները դատական իշխանության անկախության երաշխիքներից մեկն է՝ դրանք հնարավորություն են տալիս պաշտպանվելու հարցին այլ իրավական լուծում պահանջող տարբեր տեսակի, այդ թվում՝ վարչական ճնշումներից: Դրանցով է պայմանավորված դատական իշխանության հեղինակության և արդարադատության ու արդարության նկատմամբ ժողովրդի հավատի աճը:

ՀՀ արդարադատության նախարար Հրայր Թովմասյանը կարևորեց ձեռնարկների շնորհանդեսները՝  նման միջոցառումները լավ ավանդույթ են դառնում՝ ամփոփելու կատարված աշխատանքը և ուրվագծելու ապագա անելիքները: Դրանք ապահովում են հրապարակայնության մեկ նոր աստիճան:

Անվիճելի է, որ հասարակության շրջանում կա կարծիք, որ երկրում առկա խնդիրների լուծման բանալին դատական իշխանության բարեփոխումներն են: «Երբեք թևեր չենք փռել և ասել, որ այս ոլորտում խնդիրներ չկան»,- ասաց նախարարը՝ նկատելով, որ նախադեպային որոշումները այդ խնդիրների լուծմանն ուղղված քայլեր են: Դրանցից յուրաքանչյուրը մեկ քայլ առաջ է մղում դատական իշխանությանը, այլ հարց է, որ անհրաժեշտ է արագացնել այդ քայլերը: «Այդ խնդիրները մեր բոլորիս խնդիրն է, յուրաքանչյուրի, ով ցանկանում է ավելի լավ Հայաստան ունենալ»,- ասաց նախարարն՝ ընդգծելով, որ առաջիկա տարիներին իշխանության բոլոր թևերի համար պատվի խնդիր է լինելու դատաիրավական բարեփոխումների քառամյա ծրագրի լիարժեք իրականացումը: «Դրա արդյունքում ունենալու ենք նոր որակի դատական իշխանություն, նոր մթնոլորտ ու դատական իշխանության նոր ընկալում»,- ասաց Հ.Թովմասյանը:

ՀՀ արդարադատության նախկին նախարար, ՀՀ Ազգային ժողովի պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Դավիթ Հարությունյանը հայտարարեց. «Արդեն հասել ենք այն փուլին, երբ Վճռաբեկ դատարանը ցույց է տալու իր բացարձակ կայացած լինելը»: Նա միաժամանակ ընդգծեց, որ դեռ երկար ճանապարհ կա անցնելու: Դ.Հարությունյանն ընդգծեց, որ Հայաստանը «ելքը դեպի ծով, նավթը, այլ գործոնները» պետք է կարողանա կոմպենսացնել այլ կռվաններ գտնելով, պետք է նախաձեռնող լինի, ինչի արդյունքում, մասնավորապես, Վճռաբեկ դատարանը շատ շուտով ոչ միայն տարածաշրջանում, այլև դրա սահմաններից դուրս կհամարվի իսկապես կայացած, առաջ ընթացող դատական իշխանություն: «Դուք դա կարող եք»,- ասաց Դ.Հարությունյանը: