Փաստ ինֆո

Հայաստանի կանաչների միությունը և Էկոլոգիական հասարակական դաշինքը հանդես են եկել բաց նամակով՝ ուղղված ‹‹Գլոբալ Գոլդ›› ընկերության սեփականատեր Վան Կիրկորյանին:

Նամակում մասնավորապես նշված է.

Ամերիկյան «Գլոբալ Գոլդ» ընկերությունը Հայաստանում բաց եղանակով մի շարք հանքեր է շահագործում՝ ամենուրեք տարածելով ավեր ու աղտոտվածություն: Նշված ընկերության կողմից շահագործվող հանքավայրերից մեկը (Թուխմանուկ), որի բաժնետոմսերի զգալի մասը պատկանում է Վան Կիրկորյանին, գտնվում է Արագածոտնի մարզում, Մելիք գյուղի անմիջական հարևանությամբ: Հանքավայրի շահագործման տարածքում արդեն իսկ խախտված և ավերված են ջրագոյացման և ջրամատակարարման համակարգերը: Խիստ վատթարացել է Մելիք գյուղին մատակարարվող խմելու և ոռոգող ջրի որակը, իսկ հանքանյութի արդյունահանման՝ կանխատեսվող ծավալների մեծացման դեպքում այդ ջրերը կդառնան օգտագործման համար ոչ պիտանի:

Հանքավայրի շահագործման արդյունքում առաջացած երկու պոչամբարները գտնվում են մեծ թեքության վրա՝ Գետիկ գետի կիրճում և նրա անմիջական հարևանությամբ: Այդ պոչամբարներից քամվող թունավոր ջրերը լցվում են Գետիկ և ապա՝ Քասախ, Հրազդան, Արաքս գետերը: Այսինքն` «Գլոբալ Գոլդ» ընկերության կողմից իրականացվող Թուխմանուկ հանքավայրի շահագործումը սպառնում է ոչ միայն Մելիք գյուղին և մոտակա բնակավայրերին, այլև ամբողջ Արարատյան դաշտավայրին:

Այս պոչամբարներում թունավոր թափոնները՝ պոչանքը, իր մեջ պարունակում է ծանր մետաղներ, որոնք ոռոգման համակարգով հայտվում են գյուղմթերքի մեջ: Փոշիացված վիճակում գտնվող պոչանքը շրջակա միջավայրում տարածվում է նաև քամիների միջոցով, աղտոտելով մթնոլորտային օդը, որի միջոցով էլ՝ վարելահողերը, խոտհարքերը, արոտավայրերը, ջրագոյացման վայրերը:

Կարծես այս աղետալի վիճակը քիչ էր, այժմ էլ «Գլոբալ Գոլդ›› ընկերությունը նախատեսում է մեծ չափերի հասցնել հանքանյութի արդյունահանման ծավալները, ինչպես նաև կառուցել նոր՝ երրորդ պոչամբարը, նույնպես Գետիկ գետի կիրճում:

Ըստ բնակիչների, ինչ հանքը շահագործվում է, կտրուկ ավելացել է տարբեր կարգի հիվանդությունների թիվը: Հատկապես վտանգված է կանանց և երեխաների առողջությունը:

Գյուղում տիրում է ծայրահեղ աղքատություն: Ընկերությունը մինչ օրս ոչ մի սոցիալական ծրագիր գյուղում չի իրականացրել: Մելիք գյուղի բնակիչների հարստությունը այդ հանքը չէ, այլ անչափ արժեքավոր, սևահողի հզոր շերտերով դաշտերն են, բարձրլեռնային մարգագետիններն ու արոտավայրերը, որոնք ստեղծում են գյուղատնտեսության զարգացման համար արտակարգ հեռանկարներ: Այս ամենը գտնվում է ոչնչացման վտանգի տակ, որը սակավահող Հայաստանի համար մեծ կորուստ է լինելու, իսկ Մելիք գյուղի բնակիչների համար՝ արտագաղթի ուղիղ ճանապարհ:

«Գլոբալ Գոլդ» ընկերության կործանարար գործունեության հետևանքով Մելիք գյուղի գյուղատնտեսական դաշտերի բերքատվությունը կտրուկ ընկել է, սահմանափակվել են անասնապահության համար անհրաժեշտ արոտավայրերը, այսինքն՝ նվազել են գյուղացիների եկամուտները: Հայ գյուղացին, կորցնելով իր հողն ու ջուրը, այլևս չի կարող զբաղվել իր հիմնական աշխատանքով՝ գյուղատնտեսությամբ, և ստիպված գնում է ստորացուցիչ ցածր աշխատավարձով հանքավայրում աշխատելու: «Գլոբալ Գոլդ›› ընկերության գործունեության հետևանքով անսահմանափակ հնարավորություն է ստեղծվել մարդկանց շահագործման համար:

Պրն Կիրկորյան,

Դուք Ձեր կողմից առաջացրած աղետը ներկայացնում եք որպես ներդրում, աշխատատեղերի ստեղծում՝ բարերարություն: Համեմատության համար ասենք, որ 2009թ. միայն Ձեր մեկ ամսվա աշխատավարձը կազմել է 18,500 ԱՄՆ դոլար, իսկ գյուղացիներին խիստ ուշացումով և դատական պարտադրանքից հետո է վճարվում նրանց հասանելիք մոտավորապես 200 ԱՄՆ դոլարին հասնող աշխատավարձը:

Եվ սա ընդամենը վերաբերում է մեկ հանքավայրին, իսկ ի՞նչ կլինի, եթե կորպորացիայի ձեռքերը հասնեն Հանքավանին, Մարջանին, Գետիկին, որտեղ կա նաև ուրան և թորիում:

Հայկական Ասամբլեան, որին դուք անդամակցում եք, տարիների նվիրյալ աշխատանքով վայելում է հայաստանցիներիս հարգանքը և վստահությունը: Սակայն այն վտանգված է Ձեր և «Գլոբալ Գոլդ» ընկերության գործունեության արդյունքում:

Ներքոստորագրյալներս պահանջում ենք անհապաղ դադարեցնել «Գլոբալ Գոլդ» ընկերության գործունեությունը Հայաստանում, մինչև ուսումնասիրվեն Ձեր ընկերության գործունեության հետևանքով Մելիք գյուղին և Հայաստանի Հանրապետությանը պատճառված տնտեսական վնասի չափերը, այդ վնասը գնահատվի և փոխհատուցվի:

Հարգանքներով` Հայաստանի կանաչների միության

Նախագահ Հակոբ Սանասարյան

Էկոլոգիական հասարակական դաշինքի 50 կազմակերպությունների անունից` դաշինքի համակարգող Սիլվա Ադամյան››:

Ըստ նամակագիրների՝ հիշյալ նամակի պատճեններն ուղղված են Ամերիկայի Հայկական Ասամբլեայի նախագահ պարոն Բրայան Անդրոնիին, Հայկական Իրավաբանների Ասոցիացիայի նախագահ պարոն Գարո Ղազարյանին, ՀՅԴ Հայ Դատի հանձնախմբերին ու գրասենյակներին, Հայաստանում ԱՄՆ-ի դեսպան պարոն Ջոն Հեֆերնին:

Լուսանկարը՝ civilnet.am-ից