Փաստ ինֆո

Սահմանադրական դատարանը, ելնելով ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանի դիմումի հիման վրա գործի քննության արդյունքներից, դեկտեմբերի 14-ին որոշեց կարճել «Պետական կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 14-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ պարբերության և 29-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 6-րդ կետի մասով գործի վարույթը, իսկ օրենքի 38-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերը ճանաչել ՀՀ սահմանադրությանը համապատասխանող:

ՍԴ-ի որոշման մեկ այլ կետով` «Պետական կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ պարբերությունը համապատասխանում է ՀՀ Սահմանադրությանը` որոշման մեջ արտահայտված իրավական դիրքորոշումների շրջանակներում, և այն ընդունելու պահից 6 ամսվա ընթացքում չէր կարող կիրառվել ՀՀ-ից ժամանակավոր բացակայող ՀՀ այն քաղաքացիների նկատմամբ, ովքեր «Հյուպատոսական ծառայության մասին», «Բնակչության պետական ռեգիստրի մասին» օրենքներով, «ՀՀ-ում բնակչության պետական ռեգիստրի համակարգ ներդնելու մասին» ՀՀ կառավարության 2005 թ. որոշմամբ սահմանված կարգով օտարերկրյա պետություններում հյուպատոսական հաշվառման են կանգնած եղել:

ՍԴ որոշումը վերջնական է և ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:

Նշենք, որ 36-րդ հոդվածի այս դրույթը վերաբերում է չվճարված կենսաթոշակի գումարը վճարելուն: Վիճարկվող 1-ին մասի 2-րդ կետով սահմանվում է, որ  եթե կենսաթոշակը վճարելը դադարեցվել է, ապա չվճարված կենսաթոշակի գումարը վճարվում է դիմելու կամ կենսաթոշակ վճարելը վերսկսելու (կենսաթոշակ ստանալու իրավունքը վերականգնելու) համար հիմք համարվող տեղեկատվությունը ստացվելու ամսվան նախորդող մեկ տարվա այն ժամանակահատվածի համար, որի ընթացքում անձը կենսաթոշակ ստանալու իրավունք է ունեցել:

Այսինքն` չվճարված կենսաթոշակը վճարվում է միայն մեկ տարվա համար` նախկինում քաղաքացուն վճարվող 3 տարվա փոխարեն: Ընթացիկ տարվա մարտին ընդունված և մայիսին ուժի մեջ մտած փոփոխված այս դրույթի անմիջապես կիրառման պատճառով բազմաթիվ ՀՀ քաղաքացիներ, հատկապես` արտերկրում գտնվող, չվճարված կենսաթոշակի դիմաց ավելի նվազ գումարներ են ստանում, քան նախկինում: Ըստ ՍԴ որոշման, ընդունվելու պահից 6 ամսվա ընթացքում այն չէր կարող կիրառվել ՀՀ-ից ժամանակավոր բացակայող ՀՀ այն քաղաքացիների նկատմամբ, ովքեր օրինական հիմքերով օտարերկրյա պետություններում հաշվառման են կանգնած եղել:

Ինչ վերաբերում է օրենքի 14-րդ և 29-րդ հոդվածների ՄԻՊ-ի կողմից վիճարկվող դրույթներին, որոնց մասով ՍԴ-ն գործի վարույթը կարճեց, ապա դրանք վերաբերում են համատեղությամբ աշխատած ժամանակահատվածը մասնագիտական աշխատանքային ստաժում չհաշվառելուն և բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում առկա (ցերեկային) ուսման` վեց տարուց ոչ ավելի ժամանակահատվածը հաշվառելուն:

Սահմանադրությանը համապատասխանող ճանաչված օրենքի 38-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 2-րդ կետերի համաձայն` աշխատանքային կենսաթոշակը վերահաշվարկվում է, եթե փոխվել է հիմնական կենսաթոշակի չափը կամ աշխատանքային ստաժի մեկ տարվա արժեքը` տվյալ ամսվա 1-ից, եթե տարիքային կամ հաշմանդամության կենսաթոշակ նշանակելուց (վերահաշվարկելուց) 12 ամիս հետո կենսաթոշակառուն ներկայացրել է կենսաթոշակը նշանակելուց (վերահաշվարկելուց) հետո առնվազն վեց ամիս աշխատած լինելու մասին տեղեկանք` դիմումը և անհրաժեշտ փաստաթղթերը ներկայացնելու ամսին հաջորդող ամսվա 1-ից: