Փաստ ինֆո

Ռուսաստանաբնակ ադրբեջանցիները ստեղծել են նոր կազմակերպություն, որն ստացել է Ռուսաստանի ադրբեջանական կազմակերպությունների միություն /ՌԱԿՄ/ անվանումը:Այն կփոխարինի ռուսաստանաբնակ ադրբեջանցիներին միավորող նախկին կառույցին՝ Համառուսաստանյան ադրբեջանական կոնգրեսին` ՀԱԿ-ին /հապավումը չշփոթել հայ ազգային կոնգրեսի հետ/:

Ինչպես բացատրում է նոր կազմակերպության համակարգողներից մեկը, մտավորական, իր ժողովրդավարական և ազատամիտ հայացքներով հայտնի կինոդրամատուրգ Ռուստամ Իբրահիմբեկովը, նոր կազմակերպական կառույցի ստեղծումը թելադրված է ՀԱԿ-ի անգործությամբ, որը դեռ 12 տարի առաջ ստեղծվել էր Ադրբեջանի նախկին նախագահ Հեյդար Ալիևի անմիջական օրհնությամբ:

Այսպիսի կառույց ստեղծելու Հ. Ալիևի մտադրություններն ու խնդիրները անշուշտ միայն ռուսաստանցի ադրբեջանցիներին միավորող կառուցի գործունեությունը սահմանող կանոնադրությամբ չէր կարող եզրափակվել: Խորհրդային տարիներին ավտորիտարիզմի բոլոր խորտիկները ճաշակած, փորձված «նոմենկլատուրչիկը» այս ձևով, անշուշտ, փորձ էր անում, իրեն ենթակա կառույցի մեջ ներգրավել նաև ռուսական շուկայում բիզնես անող գործարար հայրենակիցներին:

Եվ կարծես թե դա նրան հաջողվեց, քանի որ համայն Ռուսիո ադրբեջանցիներին միավորող կոնգրեսը 12 տարի իր գոյությունը հաստատում և վերահաստատում է: Եվ, եթե այսօր ինչ-ինչ խնդիրներ են ի հայտ գալիս, ապա դրանցում պետք է տեսնել ոչ այնքան այդ կազմակերպական կառույցի ներսում ձևավորված իրավիճակը, խնդիրների բովանդակությունն ու ուղղվածությունը, կամ «երկու տարի խորհրդի նիստեր չգումարելու հանգամանքը», որքան ՀԱԿ լծակները իր ձեռքերում պահող Բաքվում սկսված քաղաքական խմորումները և, հատկապես, «Ադրբեջանի ժողովրդավարական ուժերի» կողմից ակտիվացման ակնհայտ դրսևորումները:

Բանն այն է, որ հորից ժառանգաբար իշխանություն ստացած Իլհամ Ալիևի օրոք, ՀԱԿ-ականներից շատերը Բաքվի ղեկավար ձեռքի միջամտություններին սկսեցին արձագանքել ավելի զգայուն ձևերով: Այստեղ, հանկարծ, սկսեցին նկատել ավտորիտար «կենտրոնի» միջամտություններն իրենց կազմակերպության գործունեությանը, դժգոհությամբ վերաբերել Ապշերոնից հնչող դիրեկտիվներին:

ՀԱԿ-ի դժգոհ շրջանակներում սկսեցին ավելի ու ավելի հաճախակի բարձրաձայնվել անուններ, որոնք Բաքվում, մեղմ ասած, սովորաբար, չեն հնչեցվում: Ըստ այդմ էլ, ինչպես նշում է Ռուստամ Իբրահիմբեկովը այսօր Բաքվի իշխանությունները հայտնվել են տագնապի մեջ և «...մեկ հայտարարում են, որ Ռուսաստանի ադրբեջանական կազմակերպությունների միությունը Կրեմլն է ստեղծել, մեկ այլ դեպքում Փաշաևները, մի ուրիշ դեպքում էլ՝ Ռասուլ Գուլիևը կամ էլդար Նամազովը»:

Անշուշտ, նորաստեղծ կառույցի անդամները ժխտում են Ապշերոնից հնչող նման մեկնաբանությունները, բայց միաժամանակ, չեն հիմնավորում 90-ականներին Ադրբեջանի փոխվարչապետ աշխատած, ռուսաֆիլ Աբբաս Աբբասովին իրենց նորաստեղծ կառույցի ղեկավար ընտրելու հանգամանքը, որի կողմից հանդիպումների և իրավիճակը ներկայացնելու առաջարկությունները Բաքուն այսօր, մերժում է:

Ի դեպ, ՀԱԿ-ի մեջ Բաքվի նկատմամբ դժգոհությունները նոր որակ ձեռք բերեցին հատկապես երկու տարի առաջ, երբ նրա կազմակերպական կառուցվածքում կատարվեց շատ էական մի փոփոխություն՝ լուծարվեց փոխնախագահների ինստիտուտը: Սա շատերի համար Հեյդար Ալիևյան խորամանկ ավտորիտարիզմից իշխանական մեկ այլ ռեժիմի անցնելու հստակ հաղորդագրության վերածվեց: Դա հատկապես զգայուն ձևով արձագանք ստացավ այն գործարար ռուսաստաբնակ «միլիարդատեր ադրբեջանցիների» մեջ, ովքեր համարվում էին ՀԱԿ-ի փոխնախագահներ:

Նրանք ոչ միայն դադարեցրին այդ կառույցին փողեր նվիրաբերել, այլև, ընդհանրապես, հեռացան նրանից:

Սա կասպյան խավիարով եվրոպական քաղաքական էստաբլիշմենթը գլխապտույտի մեջ գցած, շնորհիվ նավթի ու նավթադոլարների Սաֆարովյան արտահանձնում և միջազգային իրավական նիհիլիզմ ցուցաբերած Իլհամ Ալիևն, անշուշտ ընկալեց որպես մարտահրավեր: Եվ դա ավելի քան բացահայտ մարտահրավեր էր, քանի, որ ռուսաստանաբնակ «միլիարդատեր» ադրբեջանցիները սկսեցին առավել հստակ արտահայտել իրենց դիրքորոշումները՝ նշելով, որ կազմակերպություն ստեղծելու հարցում «... պատճառ չեն տեսնում խնդրելու Ադրբեջանի թուլտվությունը, քանի որ իրենք հանդիսանում են Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիներ»:

Անշուշտ, միլիարդատիրոջ քաղաքական կերպարի մեկ օրինակ Հարավային Կովկասն արդեն տվել է: Արդյո՞ք չի հասունանում այդպիսի մեկ այլ կերպար Ադրբեջանի համար՝ Ռուսաստանի ադրբեջանական կազմակերպությունների միության ընդերքում: Այսօր Բաքվում այդ մասին չեն խոսում: Չեն խոսում նաև ռուսաստանցի ադրբեջանցիները: Սակայն չի բացառվում, որ նման մի հարց էլ շուտով հարևան այդ երկրում գերակա քաղաքական կշռաքարի վերածվի:

Սամվել Մարտիրոսյան