Փաստ ինֆո

Նոր կենսաթոշակային համակարգում պարտադիր կուտակային բաղադրիչի վերաբերյալ «Pastinfo.am»-ի հարցերին պատասխանում է «Կենսաթոշակային համակարգի իրազեկման կենտրոն» հիմնադրամի տնօրեն Արտակ Ղազարյանը:

- Մինչև պարտադիր կուտակային բաղադրիչին միանալը, արդյոք հաշվի առնվելու են անձի ձեռք բերած աշխատանքային ստաժի տարիները, և ինչպիսի՞ հաշվարկ է կատարվելու:

- Նոր կենսաթոշակային համակարգում պարտադիր կուտակային բաղադրիչի մասնակցի կենսաթոշակի չափը այլևս չի որոշվելու ըստ նրա աշխատանքային ստաժի տարիների, ինչպես ներկայում է, այլ պայմանավորված է լինելու նրա կատարած կուտակային վճարների չափով: Սակայն մինչև 2014թ. հունվարի 1-ն ունեցած աշխատանքային ստաժի տարիների համար պարտադիր կուտակային բաղադրիչի մասնակիցները փոխհատուցում կստանան:

Եթե անձը պարտադիր կուտակային բաղադրիչի մասնակից է և մինչև 2014թ. ընկած տարիների ընթացքում ունի աշխատանքային ստաժ, ապա կենսաթոշակի անցնելիս նա կստանա փոխհատուցում մինչև 2014թ. աշխատանքային ստաժի յուրաքանչյուր տարվա համար և 2014թ.-ից հետո կատարած իր կուտակումները: Աշխատանքային ստաժի մեկ տարվա արժեքը սահմանում և պարբերաբար վերանայում է ՀՀ կառավարությունը` ելնելով պետական բյուջեի հնարավորություններից:

- Եթե անձը օտարերկրացի է կամ քաղաքացիություն չունի, բայց աշխատում է Հայաստանում, արդյոք նա պե՞տք է մասնակցի պարտադիր կուտակային բաղադրիչին:

-Եթե օտարերկրացին կամ ՀՀ քաղաքացիություն չունեցող անձը ծնվել է 1974թ. հունվարի 1-ին ու դրանից հետո և ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ստանում է բազային եկամուտ, այսինքն` աշխատում է ՀՀ-ում գրանցված ընկերությունում և ստանում է եկամտային հարկով հարկման ենթակա աշխատավարձ կամ այլ եկամուտ, ապա նա պարտադիր կարգով պետք է մասնակցի պարտադիր կուտակային բաղադրիչին:

Եթե օտարերկրացին աշխատում է դիվանագիտական հաստատությունում կամ միջազգային կազմակերպությունում, որտեղից ստացած եկամուտը ենթակա չէ հարկման եկամտային հարկով, ապա նա պարտավոր չէ մասնակցել պարտադիր կուտակային բաղադրիչին: Ցանկության դեպքում նա կարող է մասնակցել այդ բաղադրիչին կամավոր:

- Անձը հնարավորություն կունենա՞ տեղեկություններ ստանալու իր վճարած եկամտային հարկի և պարտադիր կուտակային վճարի մասին:

- ՀՀ ԿԱ Պետական եկամուտների կոմիտեն վարելու է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով սահմանված կարգով ձևակերպված աշխատողների և նրանց գործատուների, ինչպես նաև ինքնազբաղվածների, անհատ ձեռնարկատերերի ու նոտարների կողմից կատարված կուտակային վճարի և եկամտային հարկի անձնավորված հաշվառում: Պարտադիր կուտակային բաղադրիչի մասնակիցն այս համակարգում ունենալու է անհատական հաշիվ, որտեղ յուրաքանչյուր ամիս գրանցվելու է, թե որքան է կազմել տվյալ անձի բազային եկամուտը, որքան են կազմել եկամտային հարկը և պարտադիր կուտակային վճարը, և որքան կուտակային վճար է կատարվել անձի անհատական կենսաթոշակային հաշվին: Բոլոր այս տվյալները տեսանելի են լինելու անհատական հաշվի իրավատիրոջ համար. նշված տեղեկատվությունը ստանալու համար նա կարողանալու է համացանցով մուտք գործել իր անհատական հաշիվ կամ իր անհատական հաշվի գրավոր քաղվածքը պահանջել ՀՀ ԿԱ ՊԵԿ տարածքային ստորաբաժանումից:

Անհատական հաշվի քաղվածքը տարվա մեջ մեկ անգամ կտրամադրվի անվճար, դրանից հետո`վճարովի հիմունքներով:

- Իսկ ինչպե՞ս է կարգավորվելու անձի մասնակցությունը պարտադիր կուտակային բաղադրիչին, եթե նա չունի բազային եկամուտ:

- Եթե անձը չի աշխատում Հայաստանում գրանցված ընկերությունում և չի ստանում եկամտային հարկով հարկման ենթակա աշխատավարձ, ապա նա չի համարվում պարտադիր կուտակային բաղադրիչի մասնակից: Այդ քաղաքացիներն, այնուամենայնիվ, չեն զրկվի պետական կենսաթոշակ ստանալու իրավունքից. 65 տարին լրանալուց հետո նրանք կստանան սոցիալական կենսաթոշակ, իսկ 10 տարի կամ ավելի աշխատանքային ստաժ ունենալու դեպքում՝ համապատասխան կենսաթոշակ:

Էլեոնորա Առաքելյան