ՍԴ-ի որոշումների հետևանքները

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

11/22/2024 14:19 Վարչապետի խորհրդականից կգնա՞ ԱԺ պատգամավոր, ով կփոխարինի խորհրդարանում Նարեկ Զեյնալյանին 11/22/2024 14:11 Շիրակի մարզի երիտասարդների հետ քննարկվել են ոստիկանությունում կանանց ներգրավվածության խթանման ուղիներն ու մարտահրավերները 11/22/2024 14:02 ԱՄՆ դեսպանատան պահակը լրտեսել է Ռուսաստանի օգտին 11/22/2024 13:42 Չինաստանը վեցոտանի ռոբոտ կստեղծի Լուսնի հեռախուզման համար 11/22/2024 13:39 Դե պարզա՝ սպասում եք անցած անգամվա նման կես տարի տանջեք մարդկանց Բաքվի բանտում ու ընտրություններից մի քանի շաբաթ առաջ գերիների առողջության գնով մի երկու ձայն ավել պոկեք. Մամիջանյան 11/22/2024 13:33 Կկատարվի քահանայական ձեռնադրություն 11/22/2024 13:28 Արմենուհի Հարությունյանն ազատվել է արդարադատության նախարարի տեղակալի պաշտոնից 11/22/2024 13:21 Հարկային թափանցիկությունն ու որոշակիությունը՝ ՀՀ ՊԵԿ առաջնահերթություն. Կոմիտեն ներդրել է մի շարք միջազգային ստանդարտներ 11/22/2024 13:11 ՊՆ-ն հրապարակել է մեդալակիր զինծառայողների նկարը 11/22/2024 13:06 6-10 աստիճանով ցրտելու է 11/22/2024 12:34 Հունաստանում ՀՀ դեսպանը հանդես է եկել «Հայաստանի անվտանգային միջավայրն այսօր» թեմայով դասախոսությամբ 11/22/2024 12:29 ՀՀ ԱԺ նախագահի հայտարարությունն ԱԺ պատգամավոր Նարեկ Զեյնալյանի հրաժարականի դիմումի մասին 11/22/2024 12:25 Գերմանիայի արտգործնախարարն Ադրբեջանում մարդու իրավունքների վիճակը տագնապալի է որակել 11/22/2024 12:23 Ուկրաինայում մտավախություն ունեն՝ ՌԴ-ն հարվածելու է Գերագույն Ռադայի շենքին. նիստը հետաձգել են 11/22/2024 12:15 Ադրբեջանը միջազգային հանրության աչքի առաջ չի խորշում պետական հիմնադրամի գումարներով միջոցառում կազմակերպել, որով ակնհայտ տարածքային հավակնություններ է ներկայացնում Երեւանի նկատմամբ . Հայրապետյան 11/22/2024 12:06 Ուժեղ քամու պատճառով 22-ամյա աղջիկ է մահացել. ողբերգական դեպք Պոդոլսկում 11/22/2024 12:06 Շների վրա կրակած տղամարդը ներկայացել է Արթիկի բաժին 11/22/2024 11:59 Հայաստանում նախատեսում են 2025 թվականի փետրվարի 4-ից մինչև ապրիլի 18-ը պահեստազորի վարժական հավաքներ անցկացնել 11/22/2024 11:49 Իսպանիայի հետ գործակցության ընդլայնման մեծ ներուժ կա. Գևորգ Մանթաշյանն ընդունել է դեսպանին 11/22/2024 11:31 Կիևում պայթյունների շարք է տեղի ունեցել 11/22/2024 11:30 Լյուքսեմբուրգի պատգամավորների պալատը Ադրբեջանին և Թուրքիային դատապարտող բանաձևեր է ընդունել 11/22/2024 11:21 Նախագահը ստորագրել է «Հայաստանի Հանրապետության 2024 թվականի պետական բյուջեի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին» օրենքը 11/22/2024 10:55 «Սրբազան պայքար» շարժման համար մասնակիցներ հավաքագրելու գործով ևս երկու անձ արդարացվեց 11/22/2024 10:50 Ողբերգական վթար Երևանում.մահացածը մոտոցիկլի վարորդ պարեկն է. shamshyan.com 11/22/2024 10:34 Վերականգնվում է Երևանի ամենահին՝ Կարմիր կամուրջը 11/22/2024 10:30 Խիստ մտահոգված և անհանգստացած ենք Մերձավոր Արևելքում, մասնավորապես՝ Լիբանանում, ահագնացող անվտանգային իրավիճակով. վարչապետ 11/22/2024 10:16 Իրավիճակը հանրապետության ավտոճանապարհներին 11/22/2024 08:19 3 միլիոն դրամը փող չԷ՞․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:16 Անկախ աուդիտը, կարծես թե, անկախ է. ՔՊ նվիրատուները տուգանվում են. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 08:13 Ով կփոխարինի Դավիթ Խուդաթյանին․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:09 Հովիկ Աղազարյանը անհարմար դրության մեջ է դրել Նիկոլ Փաշինյանին. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 08:07 Ժամկետ խախտող նախարարը կպատժվի՞․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:04 Ում է բաժին հասնելու Զեյնալյանի պաշտոնը․ «Հրապարակ» 11/22/2024 08:01 Սեւանա լճի անտառտնկարկների մաքրման աշխատանքները ձախողվել են. «Ժողովուրդ» 11/22/2024 07:58 Ինչ է հայտարարագրել ՔԿ նախագահի հավանական թեկնածու Արթուր Պողոսյանը. «Ժողովուրդ» 11/21/2024 23:47 Սպիտակ տունը պատասխանել է ռուսական «Орешник» հրթիռի արձակմանը 11/21/2024 23:33 Մինչև Հայաստանի իշխանությունը հանցավոր լռում է, պաշտոնական Բաքուն ագրեսորի նոր իմիջ է կերտում Հայաստանի համար. Տիգրան Աբրահամյան 11/21/2024 23:23 Մանկապարտեզներին մատակարարվող սննդի որակը Երևանի քաղաքապետարանն առավել խիստ է հսկում 11/21/2024 23:06 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 11/21/2024 22:53 Չեխիայում մոտ հազար ուժայիններ բողոքում են ցածր աշխատավարձի դեմ 11/21/2024 22:36 Մհեր Գրիգորյանն ընդունել է Հայաստանում Իսպանիայի նորանշանակ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ռիկառդո Մարտինես Վասկեսին 11/21/2024 22:22 Սիրիայում հրթիռակոծվել է ԱՄՆ-ի ռազմաբազան 11/21/2024 22:11 Ոստիկանի նախկին կինը խաղամոլության պատճառով թունավորել է 14 ընկերների 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/21/2024 21:35 Ռուսական նորագույն զենքին հակազդելու միջոցներ գոյություն չունեն. Պուտին 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/21/2024 21:24 Թաթոյանն անդրադարձել է սահմանային և իրավական անվտանգության մարտահրավերներին և Արցախից հայերի զանգվածային բռնի տեղահանմանը 11/21/2024 20:59 Արարատ Միրզոյանը հեռախոսազրույց է ունեցել Իրանի արտգործնախարարի հետ 11/21/2024 20:46 Պաղեստինը պաշտպանել է Նեթանյահուի եւ Գալանտի ձերբակալման ՄՔԴ-ի օրդերը 11/21/2024 20:36 Հեղափոխությունը մտնում է «յակոբինյան» փուլ. Փաշինյանն էլ չգիտեր, որ պետք է հեռացնի այդ մարդկանց․ Շարմազանով (Տեսանյութ)

11/20/2024 15:33 Հայաստանը կանանց ձեռքերում է. Իշխանությունում ևս մեկ թև է ձևավորվել՝ Աննա Հակոբյանինը 11/21/2024 21:29 Վարորդը մահացել է, ուղևորները տեղափոխվել են հիվանդանոց 11/20/2024 20:14 Այս երկրում ինձ որևէ մեկը նման հրահանգ չի կարող տալ. Քպական պատգամավոր 11/20/2024 19:43 Սա նշանակում է, որ առաջիկայում պետք է պաշտոնանկ արվի Ալեն Սիմոնյանը, իսկ Լենա Նազարյանն ընտրվի նաև Ազգային ժողովի նախագահ․ Ղազարյան 11/21/2024 13:58 ԲԴԽ բոլոր նախագահների լիազորություններն են դադարեցվել՝ նախատեսված ժամկետից շուտ. Սա խոսում է իշխանությունների թևերի բաժանման սկզբունքի ի սպառ բացակայության մասին. Վարդազարյան 11/21/2024 08:30 Ո՞վ է Դիմել Քյարամյանին՝ Աղազարյանի որդու քրգործով. հայտնի են անուններ. բացահայտում. «Ժողովուրդ» 11/21/2024 21:51 Արմավիրի մարզում տեսախցիկն արձանագրել է «BMW»-ի և ջերմաքարշ գնացքի բախումը. քննչական բաժինն ու ոստիկանությունն էլ պարզել են մահացածի ինքնությունը 11/20/2024 23:23 Էլեկտրաէներգիայի՝ վաղվա անջատման հասցեները 11/21/2024 08:17 Փաշինյանը թիմակիցներից մի քանիսին էլ է ուղարկել արյան անալիզ հանձնելու․ «Հրապարակ» 11/20/2024 18:20 Կինը 9-ամյա տղային թողել է անտառում ու թաքցրել նրա հետքերը 11/21/2024 08:23 Անդրանիկ Քոչարյանն ու Սիսակ Գաբրիելյանը թեժ վեճ են ունեցել. ներթիմային գզվռտոցը շարունակվում է. «Ժողովուրդ» 11/20/2024 19:01 Խոշոր ավտովթար՝ Շիրակի մարզում․ Մարալիկում բախվել են դիզվառելիք տեղափոխող «ԿամԱԶ»-ն ու «Nissan»-ը. 3 վիրավորներից 2-ը ՌԴ քաղաքացիներ են 11/21/2024 20:20 Պետական դավաճանության մեջ մեղադրվող տղամարդն ինքնախոստովական ցուցմունքը տվել է ԱԱԾ-ում ծեծի ենթարկվելուց հետո․ նրան դիմակավորված անձինք ձերբակալել են 7 տարեկան երեխայի աչքի առաջ. պնդում է կինը 11/21/2024 18:45 Շատ ճիշտ գնահատական է, կամավորականությունը պետություն չունենալու մասին է. Մովսես Հակոբյան 11/21/2024 14:49 Երեք օրվա ընթացքում Ֆրանցիսկոս Պապին երկու անգամ ողջունելու հնարավորությամբ ինձ իսկապես օրհնված եմ զգում. Աննա Հակոբյան 11/21/2024 20:35 Ինչ ժառանգություն թողեց Վահե Ղազարյանը 11/21/2024 16:37 Ռոմանոս Պետրոսյանը կփոխարինի՞ Ռուտամ Բադասյանին 11/21/2024 12:29 Մարտից հետո արցախցիներին 50 հազար դրամի աջակցությունը կնվազեցվի 40 հազարի ու կտրվի միայն թիրախային խմբերին 11/20/2024 20:00 Առեղծվածային դեպք՝ Երևանում. Հաղթանակի կամրջի տակ հայտնաբերվել է տղամարդու մարմին. փրկարարներն այն դուրս են բերել մեծ դժվարությամբ 11/21/2024 17:04 Կարեն Սարուխանյանը շարունակո՞ւմ է մնալ Գյումրիի քաղաքապետի՝ ՔՊ-ի թեկնածուն. Էմմա Պալյանը՝ Սարուխանյանի մասին գյումրեցիների կարծիքի վերաբերյալ

ՍԴ-ի որոշումների հետևանքները 08/28/2012 13:16 | ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ

Ինչպիսի՞ հետևանքներ կարող են ունենալ Սահմանադրական դատարանի որոշումները:

Սամվել Առաքելյան
ՀՀ ՍԴ իրավաբանական խորհրդատվական ծառայության գլխավոր մասնագետ.

- Ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց դիմումների հիման վրա գործերի քննության արդյունքում Սահմանադրական դատարանը կայացնում է 3 տեսակ որոշում.

1. Սահմանադրությանը համապատասխանող է ճանաչում վիճարկվող ակտը կամ դրա դրույթը,

2. ՍԴ Սահմանադրությանը համապատասխանող է ճանաչում վիճարկվող ակտը կամ դրա դրույթը ՍԴ որոշմամբ բացահայտված սահմանադրաիրավական բովանդակության շրջանակներում,

3. Սահմանադրությանը հակասող և անվավեր է ճանաչվում վիճարկվող ակտը կամ դրույթը ամբողջությամբ կամ մասամբ:

Սրանցից յուրաքանչյուրը առաջացնում է իր իրավական հետևանքները:

Երբ ՍԴ-ն ճանաչում է Սահմանադրությանը համապատասխանող վիճարկվող ակտը, դա ըստ էության դիմողի համար որևէ իրավական հետևանք չի առաջացնում: Դրանով փաստվում է, որ մարդու հիմնարար իրավունքները և ազատություները չեն խախտվել օրենքով, որը կիրառվել է տվյալ անձի նկատմամբ:

Երկրորդ դեպքում ՍԴ-ն գնահատում է վիճարկվող նորմը և մեկնաբանում է Սահմանադրության դրույթը: Կարող է առաջանալ այնպիսի իրավիճակ, որ սահմանադրական դատարանի գնահատմամբ՝ վիճարկվող դրույթը թույլ է տալիս մի քանի միմյանցից տարբերվող մեկնաբանություններ տալ վիճարկվող դրույթին: Գնահատելով այս ամենը՝ ՍԴ-ն ընտրում է ամենաարդյունավետ մեկնաբանությունը, որը կերաշխավորի հիմնարար իրավունքների և ազատությունների պաշտպանությունը և նշում է , որ օրենքը պետք է ընկալվի այդ սահմանադրաիրավական բովանդակությամբ: Որոշման եզրափակիչ մասում նաև ամրագրում է այս սահմանադրաիրավական բովանդակությունը:

Միաժամանակ ՍԴ նաև կարող է իր որոշման եզրափակիչ մասում նշել, որ տվյալ սահմանադրաիրավական բովանդակությունը չի կիրառվել կամ կիրառվել է ՍԴ դիմած անձի նկատմամբ:

Եթե ՍԴ-ն ամրագրում է, որ չի կիրառվել այդ բովանդակությամբ, ինչ-որ բացահայտվել է ՍԴ կողմից, ապա նման որոշումը հիմք կարող է հանդիսանալ, որպեսզի անձի նկատմամբ կայացած վերջնական դատական ակտը վերանայվի և նոր դատական ակտ կայացվի:

Այստեղ պետք է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ նման որոշումը իրավական հետևանք է առաջացնում ոչ միայն այն սուբյեկտի նկատմամբ, ով դիմել է ՍԴ, այլ նաև այն անձանց նկատմամբ, ովքեր ՍԴ-ի կողմից որոշում կայացնելու պահին դեռ պահպանում էին ՍԴ դիմելու իրենց իրավունքը:

«Սահմանադրական դատարանի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն, եթե ՍԴ-ն որևէ հարցը քննել ու որոշում է կայացրել, ապա նույն հարցի վերաբերյալ այլ դիմում չի ընդունվի քննության: Սակայն մյուս կողմից մենք պետք է երաշխավորենք մարդու սահմանադրական արդարադատության, սահմանադրական դատարան դիմելու իրավունքը և այս երկու հարցերի համադրմամբ օրենսդիրը նախատեսել է նման կարգավորում. եթե այլ անձի նկատմամբ կիրառվել է արդեն վիճարկված դրույթը ՍԴ որոշմանը նախորդող 6 ամսվա ընթացքում, ապա նրանք էլ կարող են օգտվել այս որոշման իրավական հետևանքներից և դիմել դատարան, որպեսզի վերանայվի և իրենց նկատմամբ էլ այդ դրույթը կիրառվի ՍԴ-ի կողմից բացահայտված սահմանադրաիրավական բովանդակությամբ:

Երբ ՍԴ-ն ամբողջությամբ կամ մասամբ Սահմանադրությանը հակասող կամ անվավեր է ճանաչում վերջնական դատական ակտով կիրառված օրենքը կամ օրենքի դրույթը, այդ դեպքում վիճարկվող դրույթը ընդհանուր կանոնի համաձայն ՍԴ որոշման ուժի մեջ մտնելու հետ մեկտեղ կորցնում է իր իրավաբանական ուժը և նոր հանգամանք է հանդիսանում տվյալ վերջնական դատական ակտը վերանայելու և նոր ակտ կայացնելու համար:

Բայց այստեղ որոշակի այլ զարգացումներ էլ կարող են տեղի ունենալ. հավասարապես նոր հանգամանք է արդեն մեր կողմից նշված այն անձանց նկատմամբ, ովքեր դեռ պահպանում են ՍԴ դիմելու իրենց իրավունքը:

Բացի սրանից ՍԴ-ն, որոշակի անհրաժեշտությունից ելնելով, հակասահմանադրական հետևանքները կարող է տարածել ՍԴ որոշմանը նախորդող 3 տարիների ժամանակահատվածի վրա: Դա նշանակում է, որ ընդունված և կատարված ակտերը ենթակա են վերանայման այդ ժամանակահատվածի ընթացքում:

Բացի դրանից, ՍԴ –ի կողմից ակտն ամբողջությամբ կամ մասամբ Սահմանադրությանը հակասող ճանաչելու դեպքում կա ևս մեկ առանձնահատկություն. եթե քրեական օրենսգրքի կամ վարչական պատասխանատվություն սահմանող որևէ դրույթ է Սահմանադրությանը հակասող ճանաչում, ապա այդ դեպքում վերանայման ենթակա են տվյալ ակտը ընդունման պահից ընդունված և կատարված բոլոր դատական ակտերը, այսինքն՝ նախորդող ինչ ժամանակահատված էլ ընդգրկի, բոլոր ակտերը ենթակա են վերանայման:

Եվս մեկ իրավիճակ կարող է տեղի ունենալ արդեն Սահմանադրության հիման վրա: Սահմանադրության 102-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն, եթե սահմանադրական դատարանը գտնի, որ ՍԴ որոշման կայացման պահին ակտի իրավաբանական ուժը կորցնելը կարող է ծանր հետևանքներ առաջացնել հանրության կամ պետության համար, ապա ՍԴ-ն կարող է Սահմանադրությանը հակասող ճանաչվող վիճարկվող դրույթի ուժը կորցնելու ժամկետը հետաձգել որոշակի ժամանակահատվածով:

Այդ ժամանակահատվածում ակտը դեռ շարունակում է գործել, սակայն այստեղ մեխանիկական մոտեցում ուղղակի չի կարելի ցույց տալ համարելով, որ ակտը դեռ շարունակում է ամբողջությամբ Սահմանադրությանը համապատասխանող մնալ: Իրավակիրառողը այդ ժամանակահատվածում տվյալ վիճարկվող ակտը կիրառելիս պետք է հաշվի առնի ՍԴ արտահայտած իրավական դիրքորոշումները, որպեսզի մարդու իրավունքների և ազատությունների խախտումներ տեղի չունենան կամ հակասահմանադրական իրավիճակ չառաջանա: