ՍԴ-ի որոշումների հետևանքները

ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ

Բոլորը

01/18/2025 21:55 Հոսանքազրկումներ Երևանում ու գրեթե բոլոր մարզերում՝ երկուշաբթի 01/18/2025 21:38 Ֆրանսիան շարունակում է խորացնել պաշտպանական համագործակցությունը Հայաստանի հետ. ՀՀ-ում Ֆրանսիայի դեսպան 01/18/2025 21:20 Ադելիա Պետրոսյանը կրկին լավագույնն է 01/18/2025 21:11 «Որդիների կանչ» ՀԿ-ն իր անվերապահ աջակցությունն է հայտնում Բաքվում դատվող մեր պատանդառված հայրենակիցներին. հայտարարություն 01/18/2025 21:05 «Tesla» ավտոմեքենան ամբողջությամբ այրվել է 01/18/2025 21:02 Թբիլիսիի կենտրոնում՝ Ռուսթավելի պողոտայում խոշոր հրդեհ է 01/18/2025 20:55 Դաշտադեմում խոտածածկ տարածք է այրվել 01/18/2025 20:30 Ալիեւի պրովոկացիան ձախողվեց. Գրիգոր Բալասանյան (տեսանյութ) 01/18/2025 20:19 Ներկայացված խնդիրները մտացածին են. արձագանք` Ավինյանին ուղղված բաց նամակին 01/18/2025 20:10 Խորհրդակցություն` Ռազմական ոստիկանությունում 01/18/2025 20:04 «Քեզ ասու՛մ եմ ներկա դիր, դու՛ չես որոշողը, դու՛ փոքր մարդ ես». Ավանի թիվ 57 մնակապարտեզի ղեկավարը բաց նամակ է հղել Ավինյանին 01/18/2025 19:54 Երևանյան լճից փրկարարները տղամարդու մարմին են դուրս բերել. shamshyan.com 01/18/2025 19:50 Տաջիկստանում ածխահանք է փլուզվել. կա 3 զոհ 01/18/2025 19:10 Վերին Լարսը բացվել է բեռնատարների համար. Հակոբյան 01/18/2025 19:00 Սամվել Բալասանյանի որդու բանտային կալանքը փոխվեց տնային կալանքով 01/18/2025 18:52 Վլադիմիր Պուտինի ավագ եղբոր մասին որոշ տեղեկություններ են պարզվել 01/18/2025 18:28 Գևորգ Պապոյանը Բեռլինում մասնակցել է Պարենի և գյուղատնտեսության միջազգային ֆորումին 01/18/2025 18:19 Վիտալի Բալասանյանը հրապարակել է իր նամակը նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կողմերի ղեկավարներին 01/18/2025 17:59 Կոշում «BYD» ավտոմեքենան բախվել է բետոնե արգելապատնեշին, ապա քարերին. shamshyan.com 01/18/2025 17:33 Մահացել է նկարիչ Վարդան Սիմոնյանը 01/18/2025 17:16 Բոլոր գերիները, պահվող անձինք, ազատազրկվածները, որոնք երբևէ եղել են Ադրբեջանի իրավազորության ներքո, ենթարկվել են անմարդկային վերաբերմունքի․ Զեյնալյան 01/18/2025 17:03 Դատապարտում եմ այս կեղծ դատավարություններն ու Պետքարտուղարությանը կոչ եմ անում պատժամիջոցներ կիրառել Ալիևի վարչակարգի դեմ. Դինա Տիտուս 01/18/2025 15:58 Մարզվելու համար պայմաններ են անհրաժեշտ. Հովհաննես Ծառուկյանի աջակցությամբ տրամադրվել է նոր գույք (տեսանյութ) 01/18/2025 15:40 Բաքվում, այո, չեն դատում Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությանը, դատում են մեզ․ Առաքելյան 01/18/2025 15:37 Վահրամ Սահակյանի վերաբերյալ քրեական վարույթ է նախաձեռնվել 01/18/2025 15:28 Թուրքիան հասկանում է Ադրբեջանի մտահոգությունները Հայաստանի վերաբերյալ. Ֆիդան 01/18/2025 15:18 Ջեյհուն Բայրամովը Հաքան Ֆիդանի հետ քննարկել է Հայաստանի հետ խաղաղության գործընթացում առկա խնդիրները 01/18/2025 15:04 Իրանի իշխանությունները՝ Ռաիսիի ուղղաթիռի վթարի մասին 01/18/2025 14:40 Այս քավարանից ելքը մեկն է՝ վերականգնում և վրեժ․ Ոսկանյան 01/18/2025 14:35 Այն, ինչին բախվում է Ռուբեն Վարդանյանն Ադրբեջանում, ծաղր է արդարության նկատմամբ․ Լևոն Արոնյան 01/18/2025 14:31 Առանձին շրջաններում սպասվում է ձյուն 01/18/2025 14:28 Վերին Լարսի անցակետը փակ է բեռնատարների համար. մաքսային կցորդ 01/18/2025 14:00 Հրդեհ կաղամբի պահեստում 01/18/2025 13:56 Մինչև դատավարության մեկնարկն արձանագրվել են արդար դատավարության երաշխիքների լրջագույն խախտումներ. Ռուբեն Վարդանյանի միջազգային պաշտպան 01/18/2025 13:50 Դավիթ Բեկի փողոցում «Մերսեդես»-ով վրաերթի են ենթարկել տղամարդու. shamshyan.com 01/18/2025 13:40 Այսօր, առավել քան երբևէ, պարտավոր ենք կանգնել Ռուբենի կողքին. Նիկոլա Ազնավուր 01/18/2025 13:35 Amnesty International-ն արձագանքել է Ռուբեն Վարդանյանի հայտարարությանը 01/18/2025 13:31 Որևէ խորհրդի անդամ լինելու ոչ պատրաստակամություն եմ հայտնել, ոչ էլ՝ կլինեմ, ես որևէ մեկին չեմ միացել, իրենք են ինձ միացել․ Միքայել Սրբազան 01/18/2025 13:20 ՄԱԿ-ի գրասենյակ է փոխանցվել Վրաստանի հայ համայնք ՀԿ-ի նախագահ Արթուր Միրզոյանի նամակը 01/18/2025 13:13 Ադրբեջանում կապիկի ծաղիկով վարակվելու դեպք է գրանցվել 01/18/2025 13:09 Իրանում դատավորներ են սպանվել 01/18/2025 12:49 Բագրատ Սրբազանի այցը Իրան կրել է մասնավոր բնույթ. պարզաբանում 01/18/2025 12:44 ATLAS գիսաստղը՝ մայրամուտի երկնքում 01/18/2025 12:26 Պաշտպան Անահիտ Մանասյանն այցելել է ՊՆ կենտրոնական հավաքակայան, դիտարկել զորակոչի ընթացքը 01/18/2025 12:06 Զիջումներով դեպի «գերեզմանային» խաղաղություն․ Խաչատրյան 01/18/2025 12:01 Բաքվում մեկնարկած դատավարությունը անհանգստություն է առաջացնում. Ռուստամ Բաքոյանը կհանդիպի ԿԽՄԿ ներկայացուցիչների հետ 01/18/2025 11:52 Թրամփը երդմնակալության հաջորդ օրն իսկ կսկսի միգրանտների արտաքսումը. WSJ 01/18/2025 11:45 Երկու դրվագ՝ Եռաբլուրում զոհված զինվորների ծնողներին քարշ տալն ու Բաքվում Արցախի ղեկավարությանը մենակ թողնելը՝ խախտել են ազգային արժանապատվության հնարավոր ամեն սահմանը․ Գեղամյան 01/18/2025 11:43 Կոչ ենք անում ազգային բոլոր ուժերին միավորելու ջանքերը՝ ապազգային իշխանություններին հեռացնելու գործում. ՀՅԴ բյուրո 01/18/2025 11:34 Բագրատ Սրբազանը հանդիպել է Թեհրանի Հայոց թեմի առաջնորդ Սեպուհ արքեպիսկոպոս Սարգիսյանի հետ

01/17/2025 15:59 Ալիևը ներողություն կխնդրի՞ Պուտինից. հրապարակվել է կործանված ադրբեջանական ինքնաթիռի անձնակազմի խոսակցությունների սղագրությունը 01/18/2025 13:31 Որևէ խորհրդի անդամ լինելու ոչ պատրաստակամություն եմ հայտնել, ոչ էլ՝ կլինեմ, ես որևէ մեկին չեմ միացել, իրենք են ինձ միացել․ Միքայել Սրբազան 01/17/2025 18:00 Բաքվի բանտում Ռուբեն Վարդանյանին զրկել են ջրից և զուգարանի թղթից. BBC 01/18/2025 17:16 Բոլոր գերիները, պահվող անձինք, ազատազրկվածները, որոնք երբևէ եղել են Ադրբեջանի իրավազորության ներքո, ենթարկվել են անմարդկային վերաբերմունքի․ Զեյնալյան 01/17/2025 22:51 Արման Ծառուկյանը հրաժարվել է UFC 311-ում Մախաչովի դեմ պայքարից 01/17/2025 16:03 Գարիկ Գալեյանը դատապարտվեց ազատազրկման 01/17/2025 22:03 Ազատի զինվորական կացարանում հրդեհից հետո մարմինները եղել են «բռնցքամարտիկի» դիրքով, կարծես կծկված լինեին․ դասակի նախկին հրամանատարի հարցաքննությունը 01/18/2025 18:52 Վլադիմիր Պուտինի ավագ եղբոր մասին որոշ տեղեկություններ են պարզվել 01/17/2025 17:41 Գնամ Եռաբլուր, ասեմ՝ հորդ դատեցին․ Աստղ Գալեյան 01/17/2025 10:28 Ալիևի սպառնալից հայտարարությունից հետո Հայաստանի իշխանությունը գնաց 3-րդ զիջմանը. Աբրահամյան 01/18/2025 20:04 «Քեզ ասու՛մ եմ ներկա դիր, դու՛ չես որոշողը, դու՛ փոքր մարդ ես». Ավանի թիվ 57 մնակապարտեզի ղեկավարը բաց նամակ է հղել Ավինյանին 01/17/2025 21:09 Բաքվից հայտարարում են, որ դատավարությունն ուղղված է Հայաստանի դեմ՝ ապացուցելու, թե Հայաստանն ագրեսոր է, իսկ Երեւանը լռում է 01/17/2025 17:01 Ովքեր 2025 թվականին պետք է ներկայացնեն հայտարարագիր 01/18/2025 13:35 Amnesty International-ն արձագանքել է Ռուբեն Վարդանյանի հայտարարությանը 01/18/2025 11:52 Թրամփը երդմնակալության հաջորդ օրն իսկ կսկսի միգրանտների արտաքսումը. WSJ 01/17/2025 13:21 Ռուբեն Վարդանյանի՝ Բաքվի բանտում գտնվելու իրական պատվիրատուն ո՛չ թե կատարածու մի պետություն է, այլև՝ Թուրքիան է՝ Արևմուտքի մահակը․․․ 01/18/2025 08:07 Ինչու ՀՀ վարչապետը չի հրավիրվել ինաուգուրացիային․ «Հրապարակ» 01/18/2025 18:19 Վիտալի Բալասանյանը հրապարակել է իր նամակը նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կողմերի ղեկավարներին 01/18/2025 11:12 Արդար ժողովրդին Աստված ինքը կօժտի արդար լիդերներով, իսկ անարդար ժողովուրդն էլ կզրկվի արդար լիդերներ ունենալու շնորհից. Փաշինյան 01/17/2025 14:29 Նիկոլ Փաշինյանն է զանգել Վլադիմիր Պուտինին ու պարզաբանել ԵՄ-ի հետ ստեղծված վիճակը. Պուտինը տվել է իր գնահատականները

ՍԴ-ի որոշումների հետևանքները 08/28/2012 13:16 | ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ

Ինչպիսի՞ հետևանքներ կարող են ունենալ Սահմանադրական դատարանի որոշումները:

Սամվել Առաքելյան
ՀՀ ՍԴ իրավաբանական խորհրդատվական ծառայության գլխավոր մասնագետ.

- Ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց դիմումների հիման վրա գործերի քննության արդյունքում Սահմանադրական դատարանը կայացնում է 3 տեսակ որոշում.

1. Սահմանադրությանը համապատասխանող է ճանաչում վիճարկվող ակտը կամ դրա դրույթը,

2. ՍԴ Սահմանադրությանը համապատասխանող է ճանաչում վիճարկվող ակտը կամ դրա դրույթը ՍԴ որոշմամբ բացահայտված սահմանադրաիրավական բովանդակության շրջանակներում,

3. Սահմանադրությանը հակասող և անվավեր է ճանաչվում վիճարկվող ակտը կամ դրույթը ամբողջությամբ կամ մասամբ:

Սրանցից յուրաքանչյուրը առաջացնում է իր իրավական հետևանքները:

Երբ ՍԴ-ն ճանաչում է Սահմանադրությանը համապատասխանող վիճարկվող ակտը, դա ըստ էության դիմողի համար որևէ իրավական հետևանք չի առաջացնում: Դրանով փաստվում է, որ մարդու հիմնարար իրավունքները և ազատություները չեն խախտվել օրենքով, որը կիրառվել է տվյալ անձի նկատմամբ:

Երկրորդ դեպքում ՍԴ-ն գնահատում է վիճարկվող նորմը և մեկնաբանում է Սահմանադրության դրույթը: Կարող է առաջանալ այնպիսի իրավիճակ, որ սահմանադրական դատարանի գնահատմամբ՝ վիճարկվող դրույթը թույլ է տալիս մի քանի միմյանցից տարբերվող մեկնաբանություններ տալ վիճարկվող դրույթին: Գնահատելով այս ամենը՝ ՍԴ-ն ընտրում է ամենաարդյունավետ մեկնաբանությունը, որը կերաշխավորի հիմնարար իրավունքների և ազատությունների պաշտպանությունը և նշում է , որ օրենքը պետք է ընկալվի այդ սահմանադրաիրավական բովանդակությամբ: Որոշման եզրափակիչ մասում նաև ամրագրում է այս սահմանադրաիրավական բովանդակությունը:

Միաժամանակ ՍԴ նաև կարող է իր որոշման եզրափակիչ մասում նշել, որ տվյալ սահմանադրաիրավական բովանդակությունը չի կիրառվել կամ կիրառվել է ՍԴ դիմած անձի նկատմամբ:

Եթե ՍԴ-ն ամրագրում է, որ չի կիրառվել այդ բովանդակությամբ, ինչ-որ բացահայտվել է ՍԴ կողմից, ապա նման որոշումը հիմք կարող է հանդիսանալ, որպեսզի անձի նկատմամբ կայացած վերջնական դատական ակտը վերանայվի և նոր դատական ակտ կայացվի:

Այստեղ պետք է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ նման որոշումը իրավական հետևանք է առաջացնում ոչ միայն այն սուբյեկտի նկատմամբ, ով դիմել է ՍԴ, այլ նաև այն անձանց նկատմամբ, ովքեր ՍԴ-ի կողմից որոշում կայացնելու պահին դեռ պահպանում էին ՍԴ դիմելու իրենց իրավունքը:

«Սահմանադրական դատարանի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն, եթե ՍԴ-ն որևէ հարցը քննել ու որոշում է կայացրել, ապա նույն հարցի վերաբերյալ այլ դիմում չի ընդունվի քննության: Սակայն մյուս կողմից մենք պետք է երաշխավորենք մարդու սահմանադրական արդարադատության, սահմանադրական դատարան դիմելու իրավունքը և այս երկու հարցերի համադրմամբ օրենսդիրը նախատեսել է նման կարգավորում. եթե այլ անձի նկատմամբ կիրառվել է արդեն վիճարկված դրույթը ՍԴ որոշմանը նախորդող 6 ամսվա ընթացքում, ապա նրանք էլ կարող են օգտվել այս որոշման իրավական հետևանքներից և դիմել դատարան, որպեսզի վերանայվի և իրենց նկատմամբ էլ այդ դրույթը կիրառվի ՍԴ-ի կողմից բացահայտված սահմանադրաիրավական բովանդակությամբ:

Երբ ՍԴ-ն ամբողջությամբ կամ մասամբ Սահմանադրությանը հակասող կամ անվավեր է ճանաչում վերջնական դատական ակտով կիրառված օրենքը կամ օրենքի դրույթը, այդ դեպքում վիճարկվող դրույթը ընդհանուր կանոնի համաձայն ՍԴ որոշման ուժի մեջ մտնելու հետ մեկտեղ կորցնում է իր իրավաբանական ուժը և նոր հանգամանք է հանդիսանում տվյալ վերջնական դատական ակտը վերանայելու և նոր ակտ կայացնելու համար:

Բայց այստեղ որոշակի այլ զարգացումներ էլ կարող են տեղի ունենալ. հավասարապես նոր հանգամանք է արդեն մեր կողմից նշված այն անձանց նկատմամբ, ովքեր դեռ պահպանում են ՍԴ դիմելու իրենց իրավունքը:

Բացի սրանից ՍԴ-ն, որոշակի անհրաժեշտությունից ելնելով, հակասահմանադրական հետևանքները կարող է տարածել ՍԴ որոշմանը նախորդող 3 տարիների ժամանակահատվածի վրա: Դա նշանակում է, որ ընդունված և կատարված ակտերը ենթակա են վերանայման այդ ժամանակահատվածի ընթացքում:

Բացի դրանից, ՍԴ –ի կողմից ակտն ամբողջությամբ կամ մասամբ Սահմանադրությանը հակասող ճանաչելու դեպքում կա ևս մեկ առանձնահատկություն. եթե քրեական օրենսգրքի կամ վարչական պատասխանատվություն սահմանող որևէ դրույթ է Սահմանադրությանը հակասող ճանաչում, ապա այդ դեպքում վերանայման ենթակա են տվյալ ակտը ընդունման պահից ընդունված և կատարված բոլոր դատական ակտերը, այսինքն՝ նախորդող ինչ ժամանակահատված էլ ընդգրկի, բոլոր ակտերը ենթակա են վերանայման:

Եվս մեկ իրավիճակ կարող է տեղի ունենալ արդեն Սահմանադրության հիման վրա: Սահմանադրության 102-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն, եթե սահմանադրական դատարանը գտնի, որ ՍԴ որոշման կայացման պահին ակտի իրավաբանական ուժը կորցնելը կարող է ծանր հետևանքներ առաջացնել հանրության կամ պետության համար, ապա ՍԴ-ն կարող է Սահմանադրությանը հակասող ճանաչվող վիճարկվող դրույթի ուժը կորցնելու ժամկետը հետաձգել որոշակի ժամանակահատվածով:

Այդ ժամանակահատվածում ակտը դեռ շարունակում է գործել, սակայն այստեղ մեխանիկական մոտեցում ուղղակի չի կարելի ցույց տալ համարելով, որ ակտը դեռ շարունակում է ամբողջությամբ Սահմանադրությանը համապատասխանող մնալ: Իրավակիրառողը այդ ժամանակահատվածում տվյալ վիճարկվող ակտը կիրառելիս պետք է հաշվի առնի ՍԴ արտահայտած իրավական դիրքորոշումները, որպեսզի մարդու իրավունքների և ազատությունների խախտումներ տեղի չունենան կամ հակասահմանադրական իրավիճակ չառաջանա: