Փաստ ինֆո

2012-2016թթ. դատաիրավական բարեփոխումների ծրագրում որպես ռազմավարական նպատակ նշված է  դատավարական իրավունքների չարաշահման և  դատարանի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքի դեմ ուղղված նորմերի կատարելագործումը:  

Ինչպես «Փաստինֆո» գործակալության թղթակցի հետ զրույցում պարզաբանեց ՀՀ արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Գրիգոր Մուրադյանը, բարեփոխումներով նախատեսում է ապահովել արդյունավետ քննության անցկացում, եթե  դատարանը  գտնում է, որ իր հանդեպ դրսևորվել  է անհարգալից վերաբերմունք՝ թե՛  դատախազի, թե՛ փաստաբանի, թե՛ դատավարության  այլ մասնակիցների կողմից: Այս  դեպքերում անհրաժեշտ է, որպեսզի  դատարանը գոնե ակնկալի և  ստանա  պատշաճ պատասխան և գոնե ուսումնասիրվեն  բոլոր հանգամանքները:

Եթե դատարանը  գտնում է, որ իր հանդեպ դրսևորվել  է անհարգալից վերաբերմունք և  միջնորդություն է ներկայացնում  համապատասխան մարմիններին՝ գլխավոր դատախազին կամ Փաստաբանական  պալատ, անհրաժեշտ է ապահովել, որպեսզի  այդ միջնորդությունը քննարկվի, ուսումնասիրվեն  բոլոր հանգամանքները և  պատշաճ  հետևություններ արվեն:  «Տվյալ  դեպքում դատարանն ինքը չի կարող  կանխորոշել այդ հետևությունները, սակայն ենթադրվում է, որ գոնե այնպիսի ընթացակարգեր են անհրաժեշտ, որպեսզի դրանք բավարար լինեն գոնե հանրությանը համոզելու, որ այստեղ կամ անհարգալից վերաբերմունք ըստ էության չի դրսևորվել, կամ եթե կային որոշակի տարրեր, ամեն դեպքում անհրաժեշտություն եղել է, հարուցվել է համապատասխան վարույթ, որի արդյունքում անձինք ենթարկվել են պատասխանատվության կամ համապատասխան մարմինը սահմանափակվել է միայն հարցի քննարկմամբ՝ կախված այդ խախտման աստիճանից»,- նշեց փոխնախարարը:

Գ. Մուրադյանը միաժամանակ նշեց, որ  իհարկե, դատարանն ինքը  կոնկրետ դատավարության ժամանակ անհարգալից վերաբերմունքի դեպքում պետք է հնարավորություն ունենա (նաև  գործող օրենքն է դա նախատեսում), կիրառել որոշակի դատական սանկցիաներ, այդ թվում՝  նաև  տուգանքներ:  Այդ համակարգը նույնպես պետք է մեկ անգամ ևս վերանայվի:

Ըստ ՀՀ արդարադատության փոխնախարարի, մեկ այլ խնդիր է  պաշտոնատար անձանց կողմից կանխավ հրապարակային կոշտ արտահայտություններն  ապագայում  քննվելիք կոնկրետ դատական գործերի վերաբերյալ:  «Այստեղ պետք է գտնել բավարար  հավասարակշռություն.   մի կողմից՝  խոսքի  ազատության իրավունքի տեսանկյունից, մյուս կողմից՝  այդուհանդերձ, պետք է  չթույլատրել, որպեսզի  վերազանցվի դատարանի հանդեպ անհարգալից վերաբերմունքի  սահմանը: Խոսքը ոչ թե մասնավոր, այլ պաշտոնատար անձանց մասին է, ովքեր կարող են ինչ-ինչ գնահատականներ տալ այդ գործին, եթե դրանք վիրավորանք, զրպարտություն չեն պարունակում:  Նման դեպքերում,  իհարկե,  դատավորը քաղաքացիական օրենսգրքին համապատասխան կարող է ինքը դիմել դատարան»,- ասաց Գրիգոր Մուրադյանը:

Տարբերակում իրավաբանական կրթության մակարդակների միջև

Մարդկանց իրավագիտակցության մակարդակի բարձրացումն  ուղղակիորեն հնարավոր է համաուսուցման,  իրավական համադաստիարակության միջոցով:  ՀՀ արդարադատության նախարարի առաջին տեղակալ Գրիգոր Մուրադյանը՝ ընդգծեց, որ 2012-16թթ. դատաիրավական բարեփոխումների ռազմավարական ծրագիրը  նախատեսում է նման արմատական քայլեր: Վերանայվելու է թե՛ բարձրագույն իրավաբանական կրթության ամբողջ համակարգը, թե՛ պարզվելու են հնարավորություններ,  օրինակ՝  ներմուծելու միջին մասնագիտական իրավաբանական կրթության համակարգը:  Մասնավորապես,   դատական կարգադրիչի, քրեակատարողական ծառայությունում որոշակի պաշտոններ զբաղեցնող անձանց, հարկադիր կատարողի, որոշակի ոչ բարձրաստիճան պաշտոնյաների համար և այլն, գուցե բավարար կլինի միջին մասնագիտական իրավաբանական կրթություն:  «Ըստ էության,  տարբերակում պետք է մտցվի իրավաբանական կրթության մակարդակների միջև»,- ասաց Գ. Մուրադյանը, նշելով, որ անհրաժեշտ է նաև քաղաքացիների շրջանում  իրավական գիտելիքների տարածում, դրա համար նախատեսվում է հանրակրթական ծրագրերի վերանայում՝  գիտության և կրթության նախարարության հետ համատեղ: «Մենք պետք է կրթական չափանիշները, ամբողջ համաուսուցման  և  համադաստիարակության համակարգը վերափոխենք:  Սա նույնպես ռազմավարական նպատակ է»,- ասաց փոխնախարարը:

Սոնա Մաշուրյան