Փաստ ինֆո

 

Հայաստանի քննչական համակարգում տարիներ առաջ իրականացված բարեփոխումների արդյունքում քննչական ապարատը դուրս բերվեց դատախազության համակարգից՝ ձեւավորելով գերատեսչական քննչական մարմիններ: Ըստ ոլորտների՝ քննչական մարմիններ ստեղծվեցին  պաշտպանության նախարարությունում, պետական եկամուտների կոմիտեում, ստեղծվեց հատկապես պաշտոնյաներով «զբաղվող»  մարմին՝ Հատուկ քննչական ծառայությունը, իսկ ոստիկանության քննչական ապարատն ավելի ծանրաբեռնվեց: Բարեփոխումներից անցել է արդեն 6 տարի, սակայն այդպես էլ  չլուծվեց քննչական համակարգը բանիմաց, արհեստավարժ, օրենքի ոգուն ու տառին տիրապետող, արդարադատություն իրականացնելու գործում նախանձախնդիր քննիչներով ապահովելու խնդիրը: Այստեղից էլ  նկատելի է քննության որակի անկում.  քննությունը շատ դեպքերում կատարվում է թերի, միակողմանի, առկա են  քննության սխալներ, էլ չենք  խուսում տիրող անգրագիտության մասին, որի հետեւանքով տուժում են  երկիրն  ու քաղաքացիները:  

  

Արդարացման դատական ակտերին զուգահեռ՝ այսուհետ կփորձենք նաեւ ներկայացնել քննության որակի մասին վկայող կոնկրետ օրինակներ` ակնկալելով, որ դրանց բարձրարայնումը կնպաստի խոստովանել խնդիրները ու փորձել լուծումներ գտնել:

 

«Վանաձորի աթլետիկայի և ձմեռային մարզաձևերի օլիմպիական հերթափոխի մանկապատանեկան մասնագիտացված մարզադպրոց» ՀՈԱԿ-ի գործով իրականացված քննությունը դրա դրսեւորումներից մեկն է: 

 

Ըստ նախաքննությամբ ձեռք բերված տվյալների՝ մարզադպրոցի  տնօրեն Սարգիս Չիլինգարյանը, 2010-2011թթ. ուսումնական տարվա ընթացքում անհիմն փոխելով ուսումնամարզական ցածր խմբերն ավելի բարձր խմբերով, ինչպես նաև՝ հաստատապես իմանալով ավել թվով մարզիկներ հավաքագրելու և աշխատանքի չներկայացած օրերի համար աշխատավարձ հաշվարկելու փաստերի մասին, շահադիտական դրդումներով՝,իր պարտականությունները չի կատարել: Դրա հետևանքով նույն մարզադպրոցի մարզիչներ Լ.Մատինյանին, Ռ.Մալլաքյանին, Է.Դալլաքյանին, Ա.Սարգսյանին, Վ.Նազարյանին փաստացի վճարել է ավել աշխատավարձ:

 

Դեպքի առթիվ ՀՀ ոստիկանության քննչական գլխավոր վարչության Լոռու մարզի քննչական բաժնում 2012թ. հունիսի 2-ին քրեական գործ է հարուցվել՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 308-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով՝  Պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելը:

 

Քննիչն ապավինել է  ներկա և նախկին տնօրենների ցուցմունքներին.  ներկա տնօրեն  Սարգիս Չիլինգարյանը հայտնել էր, որ մարզադպրոցի գույք չհանդիսացող  և մարզադպրոցի հաշվեկշռում չհաշվառված մի շարք մրցանակային գավաթներ մարզադպրոցի նախկին տնօրեն Ադիկ Արդարյանը, կենսաթոշակի գնալով, մարզադպրոցից գողացել է: Իսկ վերջինս էլ նշել է, որ կենսաթոշակի անցնելուց հետո մարզադպրոցից վերցրել է աշխատանքի տարիներին անձամբ իրեն նվիրած, ինչպես նաև իր միջոցներով, տարբեր առաջնություններում մարզիկներին խրախուսելու համար  իր կողմից ձեռք բերած գավաթների մնացած մասը:

 

Քննության ընթացքում կատարված մասնագիտական ստուգման ակտի համաձայն` ստուգվող ժամանակաշրջանում թվով 22 մարզիկներ 2010-2011թվականներին և 2012թ. առաջին կիսամյակում պարապել են ընդամենը 17.025 դասաժամ, որի դիմաց մարզադպրոցի կողմից թվով 10 մարզիչների ավել հաշվարկված գումարը կազմել է 64.718 դրամ, իսկ թվով 11 մարզիչների անվամբ պակաս հաշվարկված գումարը` 53.848 դրամ, դրամարկղի պակասորդը կազմել է 10.450 դրամ, ինչը ստուգման ընթացքում վերականգնվել է մարզադպրոցի դրամարկղ:

 

1 տարի նախաքննություն իրականացնելով՝ քննիչը եզրահանգել է, որ Սարգիս Չիլինգարյանի կողմից պաշտոնեական լիազորությունների չարաշահման, իսկ Ադիկ Արդարյանի կողմից մարզադպրոցից գավաթներ գաղտնի հափշտակելու վերաբերյալ նախաքննությամբ բավարար ապացույցներ ձեռք չեն բերվել և սպառված են այլ ապացույցներ ձեռք բերելու հնարավորությունները: Ուստի՝ նա, 2013թ. հունիսի 2-ի որոշմամբ, քրեական գործով վարույթը կարճել է, և Ս.Չիլինգարյանի և Ա.Արդարյանի նկատմամբ քրեական հետապնդում չի իրականացվել` նրանց գործողություններում հանցակազմի բացակայության հիմքով:

 

Մեկ ամբողջ տարի նախաքննություն իրականացնելով՝ քննիչն այդպես էլ ժամանակ չէր գտել, եթե բացառենք չարամիտ դիտավորությունը կամ ուղղակի անհասությունը, հարցումներ ուղարկել մարզադպրոց և վերադաս համարվող Վանաձորի քաղաքապետարան` պարզելու  մրցանակային գավաթները մարզադպրոցի գույք չհանդիսանալու, մարզադպրոցի հաշվեկշռում հաշվառված չլինելու մասին  Ս.Չիլինգարյանի լրացուցիչ ցուցմունքի իսկությունը: Քննիչը չի պարզել, թե գավաթների պահպանման համար ինչպիսի կարգ է սահմանված, թիմային և անձնական գավաթները մարզադպրոցում հաշվառման ենթակա են, թե՝ ոչ, մրցանակային գավաթների հաշվառման և պահպանման վերաբերյալ չեն հարցաքննվել մարզադպրոցի հաշվապահը և նրա վերադաս անձինք: 

 

Ստուգման ակտով՝ վերը նշված աշխատավճարների գծով արձանագրված խախտումներից բացի՝ ստուգողները հայտնաբերել են նաև 2010թ. ընթացքում մարզադպրոցի նյութական արժեքների 1.444.200 դրամի պակասորդ, սակայն այդ ուղղությամբ քննություն ընդհանրապես չի կատարվել:

 

2012թ. սեպտեմբերի 4-ին նշանակվել է դատահաշվապահական փորձաքննություն` հարցադրումներում ներառելով նաև նշված պակասորդի, թվով 8 մարզիկների չհաճախելու, մարզադպրոցի խմբերն անհիմն փոխելու վերաբերյալ քննությամբ ձեռք բերված փաստական տվյալները, սակայն փորձաքննության նշանակումից  9 ամիս անց, քննչական մարմնի պահանջով, վերադարձվել է փորձաքննություն նշանակելու մասին որոշումը` առանց եզրակացություն տալու: Արդյունքում, չեն պարզաբանվել քրեական գործի համար կարևոր նշանակություն ունեցող վերոհիշյալ հանգամանքները, հետևաբար, իրավական ճիշտ գնահատական չի տրվել Ս.Չիլինգարյանի գործողություններին: 

 

Նման պայմաններում ուղղակի անհասկանալի է, թե 1 տարի շարունակ այդ քննիչն ի՞նչ է քննել, ավելի ճիշտ՝ լավ էլ հասկանալի է, քանզի տպավորությունն այնպիսին է, որ քննությունը հատուկ իրականացվել է՝ գործը կարճելու համար: Իսկ եթե քննիչն ուղղակի չի գիտակցել, հասկացել, թե ինչպիսի քննչական գործողություններ պետք է կատարի, ապա ավելի տխուր...

 

Մեր ունեցած տեղեկություններով՝ քրեական գործը կարճելու մասին որոշումը դատախազությունը վերացրել է` հանձնարարելով ապահովել քննության բազմակողմանիությունն ու լրիվությունը: