ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Ազգային ժողովի նիստերից մեկ անհարգելի բացակայությունն արդեն Սահմանադրության խախտում է 04/19/2013 17:09 | Վերլուծություններ
2012թ. դեկտեմբերի 26-ին Ազգային ժողովի թվով 34 պատգամավորներ դիմել էին սահմանադրական դատարան՝ «Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ օրենքի 44-րդ հոդվածի 4-րդ մասի սահմանադրականության առնչությամբ (այդ իրավական նորմով ամրագրված է, որ նիստն իրավազոր է, եթե սահմանված կարգով գրանցվել է պատգամավորների ընդհանուր թվի կեսից ավելին): Պատգամավորները գտնում էին, որ նշված նորմը հակասում է Սահմանադրության 70-րդ և 71-րդ հոդվածներին, քանզի դրանցով արտահերթ նստաշրջան կամ նիստ գումարելու քվորումի որևէ շեմ նախատեսված չէ, ուստի իրավաչափ չէ օրենսդրությամբ ընդհանուր կանոն սահմանելը:
Ս.թ. ապրիլի 16-ին սահմանադրական դատարանի կայացրած որոշմամբ մերժվեց վերը նշված դիմումը, սակայն, միաժամանակ, Սահմանադրությանը հակասող ճանաչվեցին նույն օրենքի 99-րդ հոդվածի 4-8-րդ կետերը, որոնք առավել էական ու առանցքային նշանակություն ունեն քննարկվող դիմումում արծարծված հարցադրումների տեսանկյունից և միտված են լուծելու առավել խորքային խնդիրներ: Խոսքը վերաբերում է նստաշրջանի ընթացքում բացակայություններն անհարգելի ճանաչելու ընթացակարգին և դրանց հետևանքներին:
Տվյալ դեպքում սահմանադրական դատարանը գտել է, որ լիազորությունների դադարման ինստիտուտը ևս երաշխավորում է խորհրդարանական փոքրամասնության իրավունքները, մինչդեռ՝ առկա օրենսդրական կարգավորումների պայմաններում խորհրդարանական մեծամասնության կամաարտահայտմամբ այն. «... կորցնում է իր կանխարգելիչ նշանակությունը»:
Ընդ որում, սահմանադրական դատարանը չի բավարարվել սոսկ նշված նորմերը Սահմանադրությանը հակասող ճանաչելով, որոշմամբ ամրագրված է այն իրավական դիրքորոշումը, ըստ որի պատգամավորի բացակայությունը կարող է անհարգելի ճանաչվել ոչ թե մեծամասնության կամաարտահայտությամբ, այլ իրավունքի ուժով, այսինքն՝ օրենսդիրը հստակ և սպառի սահմանում է այն հիմքերը, որոնց առկայության դեպքում արդեն իրավունքի ուժով բացակայությունն անհարգելի է համարվում՝ դրանից բխող իրավական հետևանքներով հանդերձ: Այսինքն, սահմանադրական դատարանը նախընտրել է քաղաքական մեծամասնության կողմից կամայական որևէ դրսևորում բացառելու տարբերակը:
Հավելենք, որ սահմանադրական դատարանի որոշման համաձայն, պատգամավորի կողմից Ազգային ժողովի անգամ մեկ նիստից անհարգելի բացակայելն ինքնըստինքյան Սահմանադրության խախտում է: Այն, որ սահմանադրական դատարանն իր հիշյալ որոշմամբ այսուհետ սահմանափակում է Ազգային ժողովի օրենսդրությամբ ամրագրված որոշ լիազորություններ, հարկ է դիտարկել Սահմանադրության 5-րդ հոդվածով ամրագրված իշխանությունների բաժանման և հավասարակշռման սկզբունքի ծիրում, սահմանադրական արդարադատություն իրականացնող բարձրագույն դատական ատյանն իրավասու է որոշակի օրենսդրական ակտեր Սահմանադրությանը հակասող ճանաչելով սահմանափակել ընդհուպ օրենսդիր իշխանություն իրականացնող մարմնի իրավասությունը: Հենց սրանով է ընդգծվում քննարկման նյութ հանդիսացող որոշման առանցքային նշանակությունը:
Նշված իրավական դիրքորոշումներն առաջին հերթին միտված են հենց խորհրդարանական փոքրամասնության իրավունքների լիարժեք երաշխավորվածությանը, քանզի ակնհայտ է, որ այսուհետև սահմանափակվում են հենց քաղաքական մեծամասնության իրավական հնարավորությունները, սահմանադրական դատարանը որոշման էական հատվածը հատկացրել է բացառապես քաղաքական փոքրամասնության կարգավիճակի աննախադեպ վերանայման անհրաժեշտությանը: Մասնավորապես, վերլուծելով ինչպես Սահմանադրության խնդրո առարկա հիմնադրույթները, այնպես էլ միջազգային իրավական փաստաթղթերում արտացոլված մոտեցումները, սահմանադրական դատարանն ամրագրել է այնպիսի չափանիշներ, որոնք Ազգային ժողովին այսուհետ ուղղորդելու են խիստ կանխատեսելի իրավական բարելավումների:
Ի դեպ, սամանադրական դատարանի այս որոշումն արտառոց է նաև այն տեսանկյունից, որ դրանում անդրադարձ կա Սահմանադրության 62-րդ և 67-րդ հոդվածների միջև «առերևույթ անհամապատասխանությանը»։ Ընդ որում, ելակետ է ընդունվել այն, որ այդ բնույթի անհամապատասխանությունները «կարող են հաղթահարվել Սահմանադրության արժեբանության ու հիմնարար սկզբունքների վրա հենվելով». ըստ այդմ էլ սահմանադրական դատարանը գտել է, որ դրա համար անհրաժեշտ իրավական նախադրյալների ստեղծումն օրենսդիր իշխանության գործունեության ապահովման կարևորագույն երաշխիքներից մեկն է:
Բնորոշ է նաև այն, որ սահմանադրական դատարանը հատուկ անդրադարձել է «քաղաքական բոյկոտ» եզրույթի և պատգամավորների նիստերից բացակայելու խնդրի փոխհարաբերությանը: Այս տեսանկյունից խիստ ուշագրավ միտք է արձանագրվել. «... իրավական առումով անհիմն է Ազգային ժողովի նիստերից բացակայելը որպես «քաղաքական բոյկոտ» ներկայացնելը»։
Այսպիսով, սահմանադրական դատարանն իր որոշմամբ ոչ միայն անդրադարձել է Սահմանադրությանը հակասող օրենսդրական դրույթներին, այլև իր սահմանդրաիրավական կարգավիճակի սահմաններում ամրագրել է իրավական դիրքորոշումներ, որոնք միտված են օրինաստեղծ մարմնի գործունեությունն առավել ժողովրդավար ու միջազգային չափանիշներին համարժեք դարձնելու գերխնդրի լուծմանը:
Գևորգ Դանիելյան
ՀՀ սահմանադրական դատարանի խորհրդական,
«Սահմանադրական իրավունքի կենտրոնի» խորհրդի
նախագահ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր
Հարակից հրապարակումներ`
Տեսանյութեր
04/12/2024 15:02 Մտանք ակումբ, Մովսիսյանն ու Ամիրխանյանը ծեծված ջարդված էին,միլպետը ադրբեջանցիների վայրագության մասինՏեսադարան
05/17/2022 10:49 Ոստիկանությունը բերման է ենթարկել «Դիմադրության» շարժման աղջիկ ցուցարարներին, ովքեր փակել են Երևանի փողոցներըՄամուլ
- 05/04/2024 08:35 «Մի բարձի աշխատեք» պետական համակարգում․ «Ժողովուրդ»
- 05/04/2024 08:32 Ոստիկանը պետք է լավ վարձատրվի և լավ հագնվի․ «Հրապարակ»
- 05/04/2024 08:28 Հանձնաժողովի անդամները կասկածելիորեն անհայտ դատավորներ են եղել․ ԲԴԽ անդամ է դարձել Ռոբերտ Քոչարյանին կալանավորած Արմեն Դանիելյանը․ «Ժողովուրդ»
- 05/04/2024 08:26 Փաշինյանը սեփական անվտանգությանը վերաբերվում հիվանդագին լրջությամբ․«Հրապարակ»
- 05/04/2024 08:21 Եթե իշխանությունը գովերգում է ՄԻՊ-ին, ի՞նչ է դա նշանակում. «Փաստ»
- 05/04/2024 08:18 Գեղարքունիքի մարզպետ, թե՞ Մոսկվայի ուսանող․ «Ժողովուրդ»
- 05/04/2024 08:15 Ինչու են ընդդիմադիր պատգամավորները հրաժարվել գործուղումներից․«Հրապարակ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
- 12/16/2018 12:49 Մարտի 1-ի 10 զոհերից յուրաքանչյուրն ինչ վնասվածքներից եւ ինչ հանգամանքներում է մահացել՝ ՀՔԾ-ի տարիներ առաջ հրապարակած զեկույցը
- 07/18/2018 12:48 Հրապարակվել է «Մարտի 1-ին» վերաբերող իրավական դիրքորոշում
Հարցազրույց
- 05/01/2024 20:31 Փաշինյանն ապամոնտաժում է Հայաստանը՝ հօգուտ Ադրբեջանի. Արմինե Ադիբեկյան
- 04/22/2024 20:39 Ինչ իմանամ ինչի են ականազերծում, երևի ժողովուրդ շատ է հավաքվել՝ ականազերծում են, որ չգնան թփուտների մեջ թեթևանալու ու պայթեն... Կոռնիձորի Արո
- 04/01/2024 20:09 Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններն այդ երկրի ներքաղաքական կյանքի կարևոր ջրբաժանն է, Էրդողանի ժառանգներն են կրելու պայքարի դժվարությունները. Մելքոնյան
- 03/09/2024 11:02 ԱՄՆ հետ ունենք ռազմավարական երկխոսություն, որի շրջանակներում ուսումնասիրում ենք նոր ուղղություններ. Միրզոյան
Մեկնաբանություն
- 05/03/2024 11:30 «Սահմանազատումից» հետո Կիրանցի նոր կառուցվող դպրոցի շենքը ադրբեջանցիներից հեռու է լինելու 150-160 մ
- 04/28/2024 21:04 Ունենք երեք նոր քաղբանտարկյալներ Տավուշից. փաստաբան
- 04/20/2024 20:35 Մի տարբերություն էլ կա Հայաստանի ու Վրաստանի միջև՝ Վրաստանում ինքնիշխանությունն աճուրդի հանած Սահակաշվիլին բանտում է, Փաշինյանը՝ դեռ ոչ. Թևանյան
- 04/20/2024 18:25 Ե՞րբ է Ադրբեջանը նախատեսում տիրանալ Տավուշի տարածքներին, և ի՞նչ պետք է իմանանք մենք՝ կանխելու համար. Հոխիկյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 05/03/2024 23:31 Բախվել են ավտոմեքենաներ․ կան տուժածներ և մեկ զոհ
- 05/03/2024 22:04 Ավտովթար՝ Արմավիրում․ բախվել են «Kia»-ն և «ՎԱԶ 2106»-ը․ կան տուժածներ․ Shamshyan.com
- 05/03/2024 20:52 ՃՏՊ՝ Ծաղկահովիտ-Ալագյազ ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
- 05/03/2024 16:09 ՃՏՊ Երևան-Իջևան ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 05/03/2024 22:56 Հինգ մարդ ցանկացել են գերուժ ձեռք բերել և միասին թույն են խմել
- 05/01/2024 23:36 Գիտնականները նշել են սեքսի իդեալական քանակը՝ ընտանիքում լավագույն հարաբերությունների համար
- 04/30/2024 23:22 Նշվել է զուգընկերոջ դավաճանության մասին վկայող սովորությունը
- 04/26/2024 21:56 Կինը բողոքել է զուգընկերոջ՝ նախկին կնոջ հետ շփումից․ մասնագետի խորհուրդները
Հետաքրքիր է իմանալ
- 05/01/2024 18:31 Ինչպես կարող է քնելուց առաջ սոցցանցերում շրջելու սովորությունը կործանել հարաբերությունները
- 04/26/2024 18:54 Առաջին անգամ ստեղծել են մկան և առնետի հիբրիդային ուղեղ
- 04/16/2024 18:04 Տիեզերական աղբն ընկել է Երկրի վրա ու ծակել տան տանիքը
- 04/15/2024 18:24 Հայտնաբերվել են մոլորակի ամենաառաջին մարդկանց մնացորդները, որոնք 1,86 միլիոն տարվա վաղեմություն ունեն