ԲՈԼՈՐ ՆՅՈՒԹԵՐԸ
Դատավորները խոցելի են՝ պաշտոնանկ լինելու հարցում 04/03/2013 18:57 | ՀՐԱՏԱՊ ԹԵՄԱ
Հայաստանի դատական համակարգի անկախությանն ու անկողմնակալությանը հասնելու խոչընդոտները արմատացած են ոչ միայն օրենսդրությունում, այլև՝ պրակտիկայում: Այս մասին նշվում է 2010թ. մայիս-2012թ. դեկտեմբեր ժամանակահատվածում Հայաստանի համընդհանուր պարբերական վերանայման Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտի (ՔՀԻ), Նորվեգիայի հելսինկյան կոմիտեի (NHC) և Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիայի (FIDH) միջանկյալ զեկույցում:
Իրավապաշտպան կազմակերպությունները ողջունում են ՀՀ կառավարության կողմից 2012 թվականին դատաիրավական բարեփոխումների քառամյա ռազմավարական ծրագրի ընդունումը, միաժամանակ նշելով, որ դեռևս կան մտահոգություններ՝ կապված համակարգի թերություների հետ։
Ըստ զեկույցի հեղինակների, անորոշ են մնում դատավորների նշանակման և նրանց պաշտոնից ազատելու չափանիշները՝ Նախագահը պարտավոր չէ հիմնավորել իր որոշումները։ Հետևաբար, ԱԽ-ն ունի զուտ խորհրդատվական, այլ ոչ թե որոշումներ կայացնելու իրական լիազորություն։ Այսպիսի կարգավորումը չի համապատասխանում դատավորների նշանակման եվրոպական և միջազգային չափանիշներին։
Դատական օրենսգրքի համաձայն՝ ԱԽ-ն խորհրդի անդամների կազմից ընտրում է կարգապահական հանձնաժողով, որն իրավունք ունի սեփական նախաձեռնությամբ կարգապահական վարույթ հարուցել դատավորների դեմ։ Սակայն նույն լիազորություններով է օժտված նաև ՀՀ արդարադատության նախարարը՝ «Դատավորների դեմ կարգապահական վարույթները սովորաբար դիտարկվում են որպես ինքնակառավարման հարց և այս ոլորտում գործադիրի ներգրավումն անընդունելի է»,- նշում են զեկույցի հեղինակները՝ վկայակոչելով Դատական օրենսգրքի 156-րդ հոդվածն, ըստ որի ՀՀ արդարադատության նախարարը կարող է դատարանում ծանոթանալ ցանկացած գործի նյութերի հետ, որոնց կապակցությամբ դեռևս վերջնական որոշում չի կայացվել։ «Այս դրույթը նպաստում է դատական քննության ժամանակ դատավորների նկատմամբ անհարկի ճնշումներ գործադրելուն, և լուրջ մտահոգություններ է առաջացնում դատարանների անկախության վերաբերյալ։ Այս հարցը մանրամասն կերպով քննարկվել է Եվրոպայի խորհրդի Մարդու իրավունքների և օրենքի գերակայության գլխավոր տնօրինության զեկույցում»,- նշում են իրավապաշտպան կազմակերպությունները։
Դատարանների անկախությունը վտանգի է ենթարկվում նաև ստորադաս դատարանների որոշումների կայացման հարցում Վճռաբեկ դատարանի մշտական և ուղղակի ներգրավմամբ։ Որպես ասվածի վառ օրինակ հիշատակվում է 2011թ. հուլիսի 11-ին ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Սամվել Մնացականյանի պաշտոնից հեռացումը։ Իրավապաշտպանները հիշեցնում են, որ դատավորի պաշտոնանկության պատճառ էր հանդիսացել նրա կողմից՝ անձի կալանքը գրավով փոխարինելու վերաբերյալ միջնորդության բավարարումը՝ առանց նախօրոք Վճռաբեկ դատարանի թույլտվությունը ստանալու։ Որպես խափանման միջոց գրավ կիրառելու մասին միջնորդությունը բավարարելուց 2 օր անց, Վճռաբեկ դատարանի նախագահ Արման Մկրտումյանը դիմել էր ԱԽ՝ դատավոր Մնացականյանի դեմ կարգապահական վարույթ հարուցելու համար։ ԱԽ-ն իր հերթին միջնորդել էր ՀՀ նախագահին՝ պաշտոնից ազատել դատավոր Մնացականյանին։ Միջնորդությունը բավարարվել է նախագահի կողմից չնայած այն հանգամանքին, որ դատախազը չէր առարկել գրավի դեմ և մեղադրյալը, վերջ ի վերջո, արդարացվել էր և ազատ արձակվել։
Ըստ զեկույցի, պաշտոնանկ լինելու հարցում դատավորների խոցելիությունը և նման որոշումների կապակցությամբ իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցների բացակայությունը (ԱԽ որոշումները ենթակա չեն վերանայման) դատական համակարգի վրա ունենում են ուժեղ զսպիչ ազդեցություն։ Խստորեն դատապարտելով այս իրադարձությունները՝ ՀՀ փաստաբանների պալատը տարածել է հայտարարություն, որտեղ ասվում էր, որ նման գործողությունները ոչնչացնում են Հայաստանում անկախ դատական համակարգ կառուցելու բոլոր հույսերը։ «Օրենքի միատեսակ կիրառությունը ապահովելու սահմանադրական գործառույթն իրականացնելու փոխարեն Վճռաբեկ դատարանը խթանում է իր սեփական նախադեպերին հակասող որոշումների կայացմանը, մի փաստ, որն ինքնին սպառնում է դատական համակարգի անկախությանը և նպաստում կալանավորումը որպես խափանման միջոց կիրառելու բացասական պրակտիկայի ամրապնդմանը»,- նշվում է զեկույցում:
Ողջունելով ՀՀ կառավարության ջանքերը նոր քրեական դատավարության օրենսգիրք մշակելու ուղղությամբ, իրավապաշտպանները միաժամանակ գտնում են, որ արդար դատաքննության երաշխիքների ապահովումը, հատկապես քրեական դատավարության ընթացքում, մնում է լուրջ մտահոգություն։ Դատարանները շարունակում են դրսևորել կողմնակալ վերաբերմունք հօգուտ մեղադրանքի կողմի՝ խախտելով անմեղության կանխավարկածի և դատախազության ու պաշտպանության միջև հավասարության սկզբունքները, ինչպես նաև ոտնահարում են դատավարության մրցակցային բնույթը։ «Դատավորների կողմից մեղադրյալների հարցաքննությունը հաճախ ունենում է մեղադրական ենթատեքստ։ Պաշտպանության կողմի փաստաբանները սովորաբար անբարենպաստ իրավիճակում են գտնվում իրենց փաստերը և փաստարկները ներկայացնելու առումով»։ Քանի որ Ոստիկանության աշխատակիցներն իրավունք չունեն ցուցմունք տալ իրենց ծառայողական պարտականությունների հետ կապված հարցերով, բացառությամբ, երբ նրանք գործով տուժող կամ վկա են եղել, պաշտպանության կողմի փաստաբանները զրկված են հանցանքի վայրում գտնված փաստերի կամ մեղադրյալի խոստովանության վերաբերյալ ոստիկանության զեկույցների վավերականությունը ստուգելու հնարավորությունից։ Վերջիններս հաճախ ընդունվում են որպես ապացույց՝ առանց համապատասխան ցուցմունքների առկայության։ Ավելին, ի լրումն առանց հիմնավորման պաշտպանության ներկայացրած միջնորդությունների բավարարումը մերժելուն, դատավորները չեն ցանկանում ստիպել դատախազությանը քրեական գործերով ապահովել ապացուցման անհրաժեշտ բարձր շեմ (ողջամիտ կասկածներից վեր)։ Սա ևս վտանգի է ենթարկում վստահելի պաշտպանություն կառուցելու պաշտպանության կողմի փաստաբանների կարողությունը:
Տեսանյութեր
12/20/2024 17:57 Երևան-Մոսկվա ինքնաթիռի ուղևորը դեբոշ է սարքել. «Վնուկովոյում» բերման է ենթարկվելՏեսադարան
09/02/2024 10:55 Սեպտեմբերի 2-ը Արցախի Հանրապետության հռչակման օրն էՄամուլ
- 12/21/2024 08:49 Քայլե՞լ ես Փաշինյանի վիրակապի կողքով՝ քեզ բնակարան և «Շեվրոլե». «Ժողովուրդ»
- 12/21/2024 08:48 Կոռուպցիոն բացահայտումները շարունակվում են․ «Հրապարակ»
- 12/21/2024 08:45 Խորհրդարանը չլուծարելու ճանապարհ են գտել․ «Հրապարակ»
- 12/21/2024 08:42 Մելիքբեկյանի հրաժարականի ֆոնին` հայհոյախառն վեճ ՖԱՖ-ի ներկայացուցիչների և ֆուտզալի ազգային հավաքականի մարզչի միջև. «Ժողովուրդ»
- 12/21/2024 08:39 Թմրանյութի շրջանառությունը բանակում աճել է․ «Հրապարակ»
- 12/21/2024 08:37 Արևմտյան «ժողովրդավարության» դեմքը՝ «յուրային-օտար». «Փաստ»
- 12/21/2024 08:35 «Պադավատապետության» մեքենաների կրճատումն ու ՆԳՆ նոր նախարարի` շարժական գույքի գնումները. «Ժողովուրդ»
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ
- 09/27/2024 20:29 Միջպետական սահմանների՝ աշխարհագրական առումով ճշգրտման հարցերը գործադիր իշխանության իրավասության տիրույթում են. հրապարակվել է ՍԴ որոշումը
- 09/02/2024 15:38 Հրատապ. Հրապարակվել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանի սահմանազատման և սահմանային անվտանգության հարցերով հանձնաժողովների համատեղ գործունեության մասին կանոնակարգը
- 03/31/2019 21:34 ԱԺ են ուղարկվել Պաշտպանի 2018 թվականի տարեկան հաղորդումը և զեկույցը
- 03/21/2019 15:23 Դավիթ Սանասարյանն իր գործունեությամբ չի նպաստել զբաղեցրած պաշտոնի նկատմամբ վստահության եւ հարգանքի ձեւավորմանը. Եզրակացություն
Հարցազրույց
- 12/19/2024 19:01 Եթե Ադրբեջանը Հայաստանի վրա հարձակվելու մտադրություն չունի, էսկալացիայի հավանականությունը զրո է. Փաշինյանն արձագանքել է Ալիևի հայտարարություններին
- 12/16/2024 22:51 Դավիթ Առուշանյանը՝ իր նախորդի ճակատագրին արժանանալու հնարավորության մասին
- 10/22/2024 20:14 Միշտ ամեն բան ուշացած ենք անում, փոխանակ՝ նույն պահին հակադարձենք․․․
- 10/13/2024 20:44 Որևէ մեկը Անկախության մասին հռչակագիրը այլաբանորեն չէր դիտարկի իբրև իր զավակին խժռող ծնողի, եթե չլիներ Երկիրը խժռելու պատրաստ թշնամու սպառնալիքը
Մեկնաբանություն
- 12/23/2024 17:45 Արցախը հանձել է Նիկոլ Փաշինյանը եւ վերջ. Շարմազանով
- 12/23/2024 16:42 Կարճ հիշողություն ունենալիս, չես նյարդայնանում, Պիպոյանն անդրադարձել է աշխատանքային ժամերի կրճատմանը
- 12/23/2024 15:57 Ադրբեջանի պահանջներից վատթարագույնը վերաբերում է ադրբեջանցիների վերադարձին. Գեւորգ Դանիելյան
- 12/23/2024 13:48 ՀՀ արտգործնախարարներ, երկար տարիներ բանակցել եք, թե ինչպե՞ս Արցախը "վերադարձնեք" Ադրբեջանին և չե՛ք կարողացել լուծել այդ պարզ խնդիրը. Ձեր փոխարեն դա արել է Նիկոլ Փաշինյանը. Զաքարյան
Արխիվ
Արտակարգ պատահարներ
- 12/23/2024 22:22 Երևանի Հասրաթյան փողոցում «Lada»-ն բախվել է բենզալցակայանի պաշտպանիչ բետոնե հատվածին
- 12/23/2024 21:17 Շրջանառությունից հանվել է հանրային անվտանգության ապահովման շրջանակում տնտեսվարող սուբյեկտների կողմից իրենց տարածքները տեսահսկման համակարգերով ապահովելու օրենսդրական փաթեթը
- 12/23/2024 21:15 Ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «BMW»-ն ու «Volkswagen»-ը․ վերջինս հայտնվել է հետիոտնի համար նախատեսված մայթին․ կան վիրավորներ
- 12/23/2024 20:51 Խոշոր հրդեհ՝ Արտաշատում՝ Արարատի մարզպետարանի հարևանությամբ գտնվող վագոն-տնակում
ԸՍՏ ՕՐԵՆՔԻ
- 03/08/2024 15:00 Զազրելի դեպք Հայաստանում. սեռական բռնության է ենթարկվել 2 տարեկան երեխա. մասնագետը մանրամասնում է՝ ինչպես պաշտպանել երեխաներին (տեսանյութ)
- 01/13/2024 20:29 Տեր Թոդիկի մեթոդները վաղուց չեն գործում. դաստիարակության ու բռնության նուրբ սահմանը (տեսանյութ)
- 01/13/2022 17:55 Ինչքա՞ն է կազմում երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող նպաստը
- 05/02/2021 17:57 Կարեւոր է իմանալ. Կարմիր գծերի համար տուգանելիս` տեղում արձանագրության կազմումն այլևս պարտադիր չէ
Անցուդարձ
- 12/23/2024 23:53 Սննդաբանը նշել է մանդարինի թույլատրելի օրական չափաբաժինը
- 12/23/2024 21:37 Սննդաբանն անվանել է օլիվյե աղցանի մեջ կարտոֆիլի այլընտրանքը
- 12/23/2024 18:55 Մարդկանց ամբոխին վրաերթի ենթարկած չինացուն մահապատժի են դատապարտել
- 12/22/2024 17:09 Ոճաբանը նշել է յոթ հագուստի տեսակ, որոնք դուրս են եկել նորաձեւությունից, սակայն շատերը դրանք շարունակում են կրել
Հետաքրքիր է իմանալ
- 12/16/2024 14:43 Ուգանդայում առեղծվածային հիվանդություն է տարածվում, որի պատճառով մարդիկ անկառավարելի դողէրոցքի մեջ են հայտնվում
- 12/15/2024 13:36 Թուրքիայում հնագետները պնդում են, որ հայտնաբերել են Սուրբ Նիկոլայ Հրաշագործի ենթադրյալ գերեզմանը
- 12/13/2024 15:08 NASA-ն հայտնել է երկու աստերոիդների մասին, որոնք այսօր կանցնեն Երկրի կողքով
- 11/27/2024 16:59 Մայրը 3 տարի իր աղջիկ երեխային պահել է բազմոցի դարակում